Wiedza a świat społeczny Zawadzkie

Książka jest pionierskim dziełem rozwijającego się w ostatnich dziesięcioleciach paradygmatu epistemologii społecznej. W opozycji do zainspirowanych przez T.S. Kuhna relatywizujących nurtów w rodzaju różnych odmian konstruktywizmu społecznego czy radykalnej epistemologii feministycznej, Autor przywraca pojęciu wiedzy jego tradycyjny związek z prawdą i jej systematycznym dociekaniem. Zrywa natomiast ze zwyczajowym traktowaniem poznania jako przedsięwzięcia pojedynczego podmiotu poznającego i koncentruje się na wpływach na poznanie ze strony instytucji i praktyk społecznych. Zajmuje się zagadnieniami komunikacji i argumentacji w aspekcie upowszechniania wiedzy, poznawczymi zaletami i wadami technologii informacyjnych oraz instytucjonalnych uwarunkowań działania mediów. Oprócz innowacyjnego podejścia do społecznej natury poznania Autor podejmuje też starsze motywy, które dziś zaliczają się do repertuaru epistemologii społecznej, jak kwestia roli doniesień (przekazu, zeznań, ogólnie: świadectw z drugiej ręki) w poznaniu. W szczególności stosuje on do tego zagadnienia rozwijane dotąd w innym kontekście filozoficznym metody bayesowskie. Podczas gdy epistemologia indywidualistyczna często splata się etyką (np. w epistemologii cnót poznawczych), tak epistemologia społeczna jest ściśle związana z polityką. Widać to zwłaszcza w końcowych rozdziałach książki poświęconych specjalnym obszarom zastosowania epistemologii społecznej: analizie poznawczych aspektów funkcjonowania instytucji naukowych, systemu wymiaru sprawiedliwości, demokracji i systemu edukacji. Spis treści: Okładka Strona tytułowa Strona redakcyjna Spis treści PRZEDMOWA DO WYDANIA POLSKIEGO 1. Spór między internalizmem a eksternalizmem 2. Epistemologia społeczna między Kuhnem a Goldmanem 3. Epistemologia a etyka 4. Werystyczna epistemologia społeczna 5. Rzut oka na epistemologię społeczną początku XXI wieku 6. Słowo od redaktora naukowego 7. Kilka słów od tłumacza Literatura WSTĘP Część pierwsza. PODSTAWY I. Epistemologia a postmodernistyczny ruch oporu 1. Poszukiwanie prawdy w świecie społecznym 2. Prawdofobia 3. Sześć linii krytyki epistemologii opartej na pojęciu prawdy 4. Argument ze społecznej konstrukcji 5. Język a tworzenie świata 6. Argument z niepoznawalności 7. Zaprzeczenie mitu uprzywilejowania poznawczego 8. Argument z dominacji 9. Argument z deformacji II. Prawda 1. Podejścia do teorii prawdy 2. Instrumentalizm i relatywizm 2. Podejścia epistemiczne do pojęcia prawdy 4. Realizm, antyrealizm i prawda 5. Deflacjonizm 6. Teoria korespondencyjna 7. Częściowa zgodność koncepcji korespondencyjnej i deflacyjnej? III. Ramy teoretyczne 1. Alternatywne koncepcje epistemologii społecznej A. Konsekwencjalizm konsensualistyczny B. Pragmatyzm albo konsekwencjalizm utylitarystyczny C. Proceduralizm 2. Werytyzm w zastosowaniu 3. Werytyzm a problem kolistości 4. Wartościowanie werystyczne 5. Komplikacje: zainteresowania, przypisywanie wpływu przyczynowego i pytania A. Zainteresowania B. Zastosowania praktyki i przypisywanie jej wpływu przyczynowego C. Inne typy pytań Część druga. Praktyki swoiście społeczne IV. Przekaz 1. Społeczne rozpowszechniane wiedzy 2. Bayesowska praktyka wnioskowania 3. Werystyczne racje za wnioskowaniem bayesowskim 4. Szacowanie warunkowych prawdopodobieństw zeznań 5. Uzasadnianie mniemań na podstawie przekazu V. Argumentacja 1. Argumentacja monologiczna 2. Argumentacja dialogiczna 3. Zasada dochodzenia przez dowody do prawdy a kulturowy klimat argumentacji 4. Błędne i właściwe argumentacje 5. Alternatywne podejścia do argumentacji VI. Technologia i ekonomia komunikacji 1. Jak technologia ma się do wiedzy 2. Komunikacja za pomocą komputerów 3. Ekonomia komunikacji naukowej 4. Ekonomia środków masowego przekazu VII. Regulacje swobody wypowiedzi a rynek idei 1. Wpływ trzeciej strony i instytucji na swobodę wypowiedzi 2. Teoria ekonomii, efektywność rynku a wartość werystyczna A. Teza o wolnym rynku B. Wiadomości, produkt i jakość produktu C. Rola preferencji D. Niepełna informacja E. Czynniki zewnętrzne F. Dobra publiczne G. Czy przekaz jest w ogóle dobrem konsumpcyjnym? 3. Kiedy i jak nierynkowa regulacja może być pożyteczna 4. Metaforyczny rynek a prawda 5. Państwowe regulacje i metaregulacje Część trzecia. Obszary specjalne VIII. Nauka 1. Nauka jako konwencja lub praktyka życiowa 2. Polityczno-militarystyczne ujęcie nauki 3. Uprzedzenia i interesy 4. Uteoretyzowanie obserwacji 5. Niedookreślenie teorii przez dane 6. Realizm naukowy i werystyczna wyższość nauki 7. Argument na rzecz wyższości nauki 8. Źródła sukcesu nauki 9. Podział pracy w badaniach naukowych 10. Żądza uznania 11. Publikacje naukowe 12. Rozpoznawanie autorytetu IX. Prawo 1. Prawda a orzecznictwo 2. Alternatywne kryteria jakości systemu orzekania 3. Prawda a Karta praw 4. Tradycje prawa precedensowego i prawa stanowionego 5. Zasady wyłączające 6. Kontradyktoryjne prowadzenie postępowania 7. Ujawnianie i utajnianie 8. Zeznania biegłych 9. Ławy przysięgłych X. Demokracja 1. Wiedza a natura głosowania 2. Głosowanie a informacja z punktu widzenia nauk politycznych 3. Podstawowa wiedza wyborcy 4. Demokratyczna wartość podstawowej wiedzy wyborcy 5. Przyrost podstawowej informacji 6. Demokracja a media 7. Wybory z wieloma kandydatami 8. Inne pożyteczne odmiany wiedzy XI. Edukacja 1. Cele, metody i zainteresowania 2. Werytyzm i multikulturalizm 3. Postmodernizm i uczenie się we współpracy 4. Krytyczne myślenie, dawanie wiary i pedagogika 5. Treści nauczania a autorytet poznawczy Bibliografia O Autorze Przypisy