W cieniu starcia totalitaryzmów Losy Górnoślązaków w XX wieku - Mateusz Paszenda Zakliczyn

W cieniu starcia totalitaryzmów. Losy Górnoślązaków w XX wieku Autor: Mateusz Paszenda Rok wydania: 2025 Liczba stron: 392 Okładka: miękka Format: 16,0 cm x 23,0 cm Publikacja ta opisuje codzienność wojenną i powojenną Górnego Śląska w pamięci najstarszych mieszkańców tego regionu podczas II wojny światowej. Składa się ona z dwóch części. W pierwszej z nich – Wspomnienia o czasie trudnym i przemilczanym – przedstawiam obraz codzienności przedwojennej, wojennej oraz powojennej mieszkańców Górnego Śląska na terenie powiatu rybnickiego, części powiatu wodzisławskiego oraz raciborskiego. Jest to jak dotąd temat, którego zasoby źródłowe się nie wyczerpały, a nawet jest wprost przeciwnie. Cały czas badacze opisują coraz bardziej złożone procesy i zagadnienia, jakich świadkami była tutejsza społeczność autochtoniczna, z wykorzystaniem tzw. „historii mówionej”. Prezentowane w tej części wspomnienia poruszają takie zagadnienia jak: • opis i ocena wydarzeń sprzed 1939 r., • przebieg życia codziennego podczas II wojny światowej, ze szczególnym uwzględnieniem lat 1939 oraz 1945, • kwestie narodowościowe i miejsce ludności autochtonicznej w państwie, • stosunki międzysąsiedzkie, • szkolnictwo, • wojenne losy członków rodzin osób badanych, • osobiste doświadczenia związane z wojną, • próba oceny własnych doświadczeń z perspektywy kilku dziesięcioleci. (fragment Wstępu) Spis treści: Przedmowa /7 Wstęp /14 Podziękowania /21 CZĘŚĆ I . WSPOMNIENIA O CZASIE TRUDNYM I PRZEMILCZANYM /23 Regina Złoty /24 Natalia Badura /39 Jan Procek /57 Erna Rzeszutek /80 Agnieszka Rusok /90 Agata Kolarczyk /104 Paweł Kołek /111 Irena Figura /123 Krystyna Podleśny /145 Emilia Smyczyk /159 Tadeusz Kruczek /174 CZĘŚĆ II. GÓRNY ŚLĄSK I JEGO MIESZKAŃCY. HISTORIA I ŚWIAT ICH ŻYCIA /190 Historia Górnego Śląska jako klucz do zrozumienia wydarzeń z lat 1939–1945 /191 Śląsk w wiekach średnich /191 Śląsk w rozgrywce regionalnych potęg. Epoka nowożytna /193 Niemiecka siła w epoce krwi i żelaza 1870–1914 /198 Zanim opadną liście z drzew. Wielka Wojna 1914–1918 /206 Górnośląskie Karlusy w Armii Kajzera 1914–1918 /211 Walka o śląską duszę pomiędzy Polską i Niemcami 1918–1922 /232 Trudne sąsiedztwo i wewnętrzne problemy. II Rzeczpospolita i Republika Weimarska/III Rzesza 1918–1939 /250 „Finis Poloniae” 1939 r. /271 Zagadnienie Niemieckiej Listy Narodowościowej 1940–1945 /278 Górnośląskie Karlusy w Wehrmachcie 1939–1945 /284 Pozorna cisza przed dramatem 1943–1945 /298 „Złoto Stalina”. Działania wojenne na Górnym Śląsku w 1945 r. /308 Wywózki ludności. Sowiecki terror /316 Powojenny dramat na Górnym Śląsku 1945–1946 /331 Zakończenie /368 Aneks metodologiczny /373 Przedmiot, cel i problemy badawcze /373 Metody, techniki i narzędzia badań /375 Organizacja i przebieg badań /378 Wnioski końcowe /380 Bibliografia /383