PRZYGOTOWANIA OBRONNE SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO Wybrane aspekty Wrocław

Jednym z kluczowych przedsięwzięć w dziedzinie obronnej są przygotowania obronne społeczeństwa. [...] Działania te powinny zmierzać do złagodzenia ewentualnych cierpień fizycznych i psychicznych ludności cywilnej, wyposażenia ludzi w umiejętności, wiedzę i nawyki przetrwania w trudnych warunkach, a także do zabezpieczenia funkcjonowania ludności w warunkach działań wojennych. Część z tych zagadnień Autorka uwzględniła w swojej monografii, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień edukacji obronnej oraz działań organizacji pozarządowych w tym zakresie. Praca prezentuje wiedzę o teoretycznych i normatywnych podstawach obronności oraz efekty analiz historyczno-porównawczych w Polsce. prof. dr hab. inż. Waldemar Kitler Monografia stanowi ważną część dotychczasowego dorobku Autorki oraz finalizuje jej badania dotyczące określenia miejsca i roli społeczeństwa polskiego w procesie przygotowań obronnych w niemilitarnej części systemu obronnego państwa. Opracowanie zawiera informacje o teoretycznych i normatywnych podstawach obronności oraz rezultaty analiz historycznych, podczas których porównywano proces przygotowań obronnych społeczeństwa polskiego w trzech okresach: II RP, PRL oraz po 1989 roku. Zawarte w publikacji wnioski wskazują na duże znaczenie przygotowań obronnych społeczeństwa polskiego w systemie obronnym państwa. Wskazują również na potrzebę stworzenia spójnego systemu prawnego obejmującego współpracę pomiędzy organizacjami pozarządowymi a wojskiem oraz administracją publiczną w obszarze przygotowań obronnych w Polsce. W pełni należy zgodzić się z oceną Autorki, że w ostatnim okresie "wsparcie państwa dla organizacji pozarządowych jest niewystarczające". dr hab. inż. Marian Kuliczkowski Spis treści: Wstęp.................................:.......................................................7 Sytuacja problemowa............................................................ 11 Podstawy teoretyczne i normatywne obronności..................... 23 2.1. Wybrane aspekty teorii obronności państwa.................... 23 2.1.1. Podstawowe terminy z zakresu obronności ............ 23 2.1.2. Obronność jako dyscyplina naukowa..................... 29 2.2. Strategie bezpieczeństwa Polski w latach 1989–2017......... 34 2.2.1. Budowa samodzielności strategicznej Polski........... 34 2.2.2. Samodzielność strategiczna Polski na przełomie XX i XXI wieku................................. 38 2.2.3. System obronny Polski w XXI wieku w świetle dokumentów strategicznych................... 40 2.3. Przygotowania obronne w Polsce.................................... 48 2.3.1. Przygotowania obronne państwa – istota, dziedziny, zakres i zasady...................................... 48 2.3.2. Przygotowania obronne w Polsce – regulacje prawne................................................................ 60 2.3.3. Przygotowania obronne w administracji publicznej............................................................ 74 3. Doświadczenia i stan obecny przygotowań obronnych społeczeństwa polskiego........................................................ 85 3.1. Przygotowania obronne społeczeństwa polskiego w latach 1918–1939......................................................... 85 3.1.1. Tło historyczne .................................................... 85 3.1.2. Przygotowania obronne społeczeństwa – zarys teoretyczny.................................................. 90 3.1.2.1. Ustalenia terminologiczne....................... 90 3.1.2.2. Siła narodowa......................................... 96 3.1.2.3. Edukacja obronna..................................101 3.1.3. Praktyka przygotowań obronnych społeczeństwa polskiego w okresie dwudziestolecia międzywojennego.......................103 3.1.3.1. Zarys problematyki.................................103 3.1.3.2. Regulacje prawne...................................106 3.1.3.3. Inicjatywy społeczne – Fundusz Obrony Narodowej..................................115 3.1.3.4. Kształcenie obronne...............................118 3.1.3.5. Przygotowanie psychologiczne społeczeństwa........................................123 3.2. Edukacja obronna w Polsce w latach 1944–1989..............125 3.2.1. Wyjaśnienia terminologiczne...............................125 3.2.2. Rozwój szkolnictwa w Polsce Ludowej...................130 3.2.3. Formy edukacji obronnej w okresie PRL................132 3.2.3.1. Szkoła....................................................132 3.2.3.2. Organizacje ...........................................136 3.2.3.3. Harcerstwo............................................138 3.2.3.4. Hufce przysposobienia wojskowego.........141 3.2.3.5. Kształcenie obronne oficerów rezerwy.....143 3.2.3.6. Edukacja obronna poprzez media i kulturę.................................................143 3.2.4. Reformy systemu edukacji obronnej w okresie PRL.....................................................144 3.3. Przygotowanie obronne polskiej młodzieży współcześnie................................................................150 3.3.1. Ustalenia terminologiczne...................................150 3.3.2. Edukacja obronna w latach 90..............................153 3.3.3. Edukacja obronna w Polsce na początku XXI wieku...........................................................154 4. Organizacje pozarządowe w systemie obronnym państwa.......161 4.1. Organizacje pozarządowe – potencjał i możliwości..........161 4.2. Organizacje pozarządowe w SOP – przegląd dotychczasowych badań naukowych..............................165 4.3. Wykorzystanie organizacji pozarządowych w systemach obronnych państw europejskich.................169 5. Rozwiązania zwiększające poziom przygotowania obronnego społeczeństwa polskiego......................................175 5.1. Geneza i cel przygotowań obronnych społeczeństwa.......175 5.2. Model przygotowań obronnych społeczeństwa................178 5.3. Zmienne wpływające na poziom przygotowań obronnych społeczeństwa polskiego...............................184 5.3.1. Powszechny obowiązek służby wojskowej..............184 5.3.2. Edukacja młodzieży.............................................187 5.3.3. Tworzenie i usprawnianie OCK ............................188 5.3.4. Przygotowanie gospodarstw domowych................196 5.3.5. Przygotowanie organizacji pozarządowych............198 5.3.6. Przygotowanie ośrodków kultury i ośrodków kultu religijnego..................................................201 5.4. Przygotowania obronne społeczeństwa polskiego w opinii ekspertów.......................................................203 Zakończenie............................................................................207 Bibliografia.............................................................................214 Spis ilustracji i tabel.................................................................235