Metaforyczność w dyskursie genderowym polskiego literaturoznawstwa po 1989 roku Wieliczka

Tematem książki jest metaforyczność dyskursu genderowego (krytyki genderowej, gejowskiej, lesbijskiej, queerowej i studiów (o) męskości) w polskim literaturoznawstwie po 1989 roku. Wychodząc z założenia, iż nurty te stanowią odrębne pola w krajowych studiach literackich, autorka stawia tezę, że przenośnie w istotny sposób współtworzą specyfikę omawianych perspektyw badawczych. Rozważania Katarzyny Lisowskiej zmierzają w dwóch kierunkach – charakteryzują specyfikę dyskursu genderowego w literaturoznawstwie (z naciskiem na krajowe studia) i przedstawiają wybrane, przydatne w pracy, wątki z wielowiekowej tradycji badań nad metaforą i metaforycznością (drugi termin, użyty także w tytule książki, znacznie lepiej ujmuje heterogeniczność omawianych zjawisk). Te dwie ścieżki refleksji łączą się w trzecim rozdziale książki, w którym znalazła się analiza zabiegów stosowanych w polskiej krytyce genderowej, lesbijskiej, gejowskiej, queerowej oraz w studiach (o) męskości. Lisowska kreśli prowizoryczną mapę złożoną z jedenastu grup wyrażeń skupionych wokół takich pól metaforycznych jak teatralność, cisza, ruch, metafora szafy/toalety. Autorka analizuje teksty (literaturoznawcze) o tekstach (literackich), starając się uchwycić specyfikę badanego dyskursu. Nawiązując do rozważań Katarzyny Majbrody dotyczących krytyki feministycznej, stara się zwrócić uwagę na wspólnotowy – budowany między innymi przez metaforyczność – charakter przedstawianych ujęć. Z kolei wbrew buntowniczej naturze omawianych perspektyw, ale w duchu (staroświeckiego?) strukturalizmu Lisowska dąży do uporządkowania analizowanej materii (oczywiście – tym razem w zgodzie z badaną problematyką – jedynie tymczasowego i roboczego), mając nadzieję, że jej propozycje mogą się stać punktem wyjścia szerszej dyskusji na temat właściwości dyskursu genderowego w polskim literaturoznawstwie. Katarzyna Lisowska – pracuje w Zakładzie Teorii Literatury w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Zajmuje się szeroko rozumianym dyskursem genderowym w literaturoznawstwie, któremu poświęciła zarówno pracę magisterską, jak i doktorską, a także liczne artykuły i wystąpienia konferencyjne. Interesuje się ponadto kulturowymi reprezentacjami głodu i starości. Spis treści: Wstęp Rozdział 1. Charakterystyka dyskursu genderowego w polskim literaturoznawstwie I. Charakterystyka nurtów II. Problem przekładu. Źródła polskiego dyskursu genderowego (czyli polski dyskurs genderowy a badania anglosaskie) III. (Nie)polityczność dyskursu genderowego w polskim literaturoznawstwie Rozdział 2. Metaforyczność w dyskursie genderowym w literaturoznawstwie – wstępna charakterystyka I. Elementy teorii metafory wykorzystane w pracy. Specyfika przenośni stosowanych w polskim dyskursie genderowym w literaturoznawstwie II. Metaforyczność w dyskursie genderowym – refleksja metateoretyczna Rozdział 3. Analiza metaforyczności w dyskursie genderowym w polskim literaturoznawstwie I. Uwagi wstępne II. Metafory – analiza A. Teatralność i gra B. Cisza, milczenie, niewidoczność, nieobecność C. Odzyskiwanie, odkrywanie, przepisywanie D. Kod, szyfr, tajny znak E. Śledztwo F. Wielość i różnorodność G. Ruch H. Płynność i migotliwość I. Przestrzeń. Pęknięcie, szczelina, „bycie poza” J. Przestrzeń. Centrum, margines, granica K. Przestrzeń. Szafa/toaleta III. Dygresja o „wędrujących pojęciach” (kategoriach) dyskursu genderowego w polskim literaturoznawstwie Przed zakończeniem Zakończenie. Wnioski Podziękowania Bibliografia Indeks osobowy Streszczenie Summary