Zagłada Żydów. Studia i Materiały nr 10 R. 2013 t. I-II (E-book) Wadowice

Do rąk czytelników oddajemy, 10. już numer rocznika naukowego Zagłada Żydów. Studia i Materiały wydawanego od 2005 roku przez Centrum Badań nad Zagładą Żydów IFiS PAN. Te 10. lat skłania do syntez, bilansów i podsumowań. W numerze staramy się szukać odpowiedzi na pytania, które rodzi refleksja nad ostatnimi 10. laty badań dot. zagłady Żydów w Polsce - o literaturze i historiografii Zagłady ostatniej dekady piszą Justyna Kowalska-Leder i Bartłomiej Krupa; o obchodach kolejnych rocznic powstania w getcie warszawskim Piotr Forecki. 10. numer rocznika, prócz podejmowania refleksji wywołanych okrągłą rocznicą rozpoczęcia edycji pisma, poświęcony jest w dużej mierze Warszawie. Jan Grabowski w swoim studium odkrywa ciekaw i nieznane fakt o warszawskim kripo rozpracowującym ukrywających się Żydów; Dariusz Libionka pisze o reakcjach polskiego Londynu na powstanie w getcie, Nawojka Cieślinska-Lobkowicz o działającym pomiędzy gettem a stroną aryjską swoistym "antykwariacie" zaś Elżbieta Janicka o symbolicznej topografii terenu dawnego getta. Przypominamy także sylwetki związanych z Warszawą, a zmarłych niedawno prof. Israela Gutmana (pióra Havi Dreyfuss) oraz dr Ruty Sakowskiej (pióra Tadeusza Epszteina) oraz Hersza Wassera Katarzyna Person) i Józefa Kermisza (David Silberklang). W numerze żegnamy także naszego zmarłego nagle kolegę Roberta Kuwałka. W części warsztatowej pojawią się artykuły o zabójstwie Żydów w Strzegomiu (Anna Bikont), komunikacji telefonicznej w getcie warszawskim (Justyna Gregorowicz) oraz o warszawskich Księgach Pamięci (Adam Kopciowski). Sekcja Materiały przynosi dokumenty związane z działaniami policji warszawskiej niemieckiej i granatowej (Jan Grabowski, Dariusz Libionka), procesem o zamordowanie żydowskiej rodziny (Barbara Engelking), oraz listy Niemców pisane w czasie wojny do bliskich (Marcin Zaremba). W dziale Omówień proponujemy czytelnikowi przeglądy piśmiennictwa dotyczącego Zagłady na Ukrainie, w Niemczech i Czechach. W numerze działy: Studia Z warsztatów badawczych Bilanse i Konteksty Materiały Wywiady Małe formy Omówienia, recenzje, przeglądy Wydarzenia Curiosa a w nich m.in.: Piotr Forecki o fenomenie kwietniowego gadania Andrea Löw o piśmiennictwie na temat getta łódzkiego Bartłomiej Krupa o najnowszych tendencjach w polskiej historiografii Zagłady Justyna Kowalska-Leder o literaturze polskiej wobec Zagłady Jan Grabowski o Polskiej Policji Kryminalnej tropiącej Ringelbluma Dariusz Libionka o powstaniu w getcie z perspektywy londyńskiej inspiracj Anna Bikont o mordach na Żydach w Strzegomiu Justyna Gregorowicz o łączności telefonicznej w getcie warszawskim Ewa Wiatr o udziale policji granatowej w wysiedlaniu Żydów w powiecie radomszczańskim Michał Głowiński o oczach donosiciela Jan Tomasz Gross o sprawcach, ofiarach i innych Spis treści: Strona tytułowa Strona redakcyjna Spis treści Table of contents Od Redakcji In memoriam Robert Kuwałek [Dariusz Libonka] Studia Jan Grabowski, Tropiąc Emanuela Ringelbluma. Udział polskiej Kriminalpolizei w ostatecznym rozwiązaniu kwestii żydowskiej Dariusz Libionka, Walka i propaganda. Powstanie w getcie warszawskim z perspektywy polskiego Londynu Wojtek Rappak, Raport Karskiego kontrowersje i interpretacje Marta Janczewska, Warszawska Rada Żydowska w świetle dokumentów urzędowych z Archiwum Ringelbluma Barbara Engelking, Tajemnica Hesi. Zapis emocji w świadectwach Zagłady Nawojka Cieślińska-Lobkowicz, Habent sua fata libelli. Okupacyjny rynek sztuki w Warszawie a własność żydowska Elżbieta Janicka, Zamiast negacjonizmu. Topografia symboliczna terenu dawnego getta warszawskiego a narracje o Zagładzie Sylwetki Havi Dreifuss, Oni wciąż we mnie żyją. Israel Gutman (1923-2013): ocalały z Zagłady, uczestnik powstania w getcie warszawskim, historyk żydowski Tadeusz Epsztein, Wspomnienie o dr Rucie Sakowskiej (1922-2011) Katarzyna Person, Hersz Wasser. Sekretarz Archiwum David Silberklang, Józef Kermisz (1907-2005) twórca badań nad Szoa Konteksty Omer Bartov, Wołanie krwi brata twego. Rekonstrukcja ludobójstwa w lokalnej skali Ferenc Laczó, Dokumentując odpowiedzialność. Jeno Lévai i narodziny historiografii Zagłady na Węgrzech w latach czterdziestych XX w. Bob Moore, W cieniu Anny Frank. Szanse Żydów na przeżycie w okupowanej Holandii Z warsztatów badawczych Justyna Gregorowicz, Komunikacja telefoniczna w życiu społeczności getta warszawskiego Anna Bikont, Raz napadł na nas młody chłopak i strzelał, myśmy już nie uciekali. Morderstwa popełniane przez członków AK i BCh na Żydach ze wsi Strzegom Danijel Matijevic, Jan Kwiatkowski, Krzesiny i Kreising między pamiętaniem a pomijaniem. Polskie miasteczko wobec historii, pamięci i rywalizacji w cierpieniu Adam Kopciowski, Pinkes Warsze Kronika Warszawy Ewa Cuber-Strutyńska, Witold Pilecki. Konfrontacja z legendą o ochotniku do Auschwitz Ewa Wiatr, Zdawanie Żydów udział policjantów granatowych w wysiedlaniu Żydów na przykładzie powiatu radomszczańskiego Materiały Jan Grabowski, Biedni Polacy patrzą na warszawskich Żydów i na getto warszawskie Dariusz Libionka, Zapisy dotyczące Żydów w warszawskich kronikach policyjnych z lat 1942-1944 Jan Grabowski, Dariusz Libionka, Meldunki Obwodu Praga Policji Polskiej o zatrzymaniach Żydów w Warszawie w okresie maj-lipiec 1943 r. Jan Grabowski, Przyczynek do biografii Ireny Sendlerowej (z dokumentów warszawskiego Ratusza) Barbara Engelking, Niemcy zabili nam Żydów, więc wyrzucamy. Sprawa Edwarda Toniakiewicza Marcin Zaremba, Ta cała banda żydowska zdechła nareszcie. Eksterminacja Żydów w listach żołnierzy niemieckich z 1942 r. Testament polityczny Hitlera Katarzyna Kuczyńska-Koschany, Pustostan i jego perswazja. Język w ostatnim tekście Adolfa Hitlera Bilanse Piotr Forecki, Kwietniowe gadanie. Polskie flagi nad gettem Andrea Löw, Getto Litzmannstadt/Łódź pod lupą: publikacje ostatniej dekady Bartłomiej Krupa, Historia krytyczna i jej gabinet cieni. Historiografia polska wobec Zagłady 2003-2013 Justyna Kowalska-Leder, Literatura polska ostatniego dziesięciolecia wobec Zagłady próby odpowiedzi na nowe wzywania Punkty widzenia Punkty widzenia, Marta Witkowska, Michał Bilewicz, Czy prawda nas wyzwoli? Przełamywanie oporu psychologicznego w przyjmowaniu wiedzy o Zagładzie Havi Dreifuss, Utajone miasta. Kilka uwag o metodologii Gunnara S. Paulssona Michał Głowiński, Oczy donosiciela Mikołaj Grynberg, O Auschwitz, Szwecji i depresji Tadeusz Bartos, Niezmienne prawo wielkiej śmierci. Otto Kulka, Pejzaże metropolii śmierci. Komentarz Przemysław Czapliński, Wirus Auschwitz Jan Tomasz Gross, Sprawcy, ofiary i inni Omówienia Anna Abakunowa, Obecny stan badań nad Zagładą na Ukrainie Beate Kosmala, Berlin w czasach narodowego socjalizmu i deportacja berlińskich Żydów nowe publikacje z 2013 r. Tomáš Sniegoň, Pamięć, historia, sens. Tematyka Zagłady na tle wydarzeń powojennych we współczesnej literaturze i kinematografii czeskiej Barbara Engelking, Źródło wszystkich źródeł. O czterech warszawskich tomach Archiwum Ringelbluma Sławomir Buryła, Najnowsze studia na ludobójstwem. Wybrane zagadnienia Recenzje Anki Grupińskiej zapisywanie żydowskich opowieści (12 opowieści żydowskich) [Barbara Engelking]; Odczytanie listy. Opowieści o warszawskich powstańcach Żydowskiej Organizacji Bojowej [Dariusz Libonka] Stefan Klemp, Freispruch für das Mord-Bataillon. Die NS-Ordnungspolizei und die Nachkriegsjustiz [Jan Grabowski] Waitman Wade Beorn, Marching into Darkness. The Wehrmacht and the Holocaust in Belarus [Jan Grabowski] Frédéric Rousseau, Żydowskie dziecko z Warszawy. Historia pewnej fotografii [Agnieszka Haska] Dariusz Libionka (red.), Obóz zagłady w Bełżcu w relacjach ocalonych i zeznaniach polskich świadków [Stanisław Obirek] Witold Mędykowski, W cieniu gigantów. Pogromy 1941 r. w byłej sowieckiej strefie okupacyjnej. Kontekst historyczny, społeczny i kulturowy [Sławomir Buryła] Lech M. Nijakowski, Rozkosz zemsty. Socjologia historyczna mobilizacji ludobójczej [Tomasz Ceran] Grzegorz Niziołek, Polski teatr Zagłady [Małgorzata Szpakowska] Sławomir Buryła, Dorota Krawczyńska, Jacek Leociak (red.), Literatura polska wobec Zagłady (1939-1968) [Piotr Paziński] Bo Lidegaard, Countrymen [Joanna Gomułka] Sylwia Karolak, Doświadczenie Zagłady w literaturze polskiej 1947-1991. Kanon, który nie powstał [Wiesława Młynarczyk] Wydarzenia Zofia Wóycicka, Kazerne Dossin Muzeum-Miejsce Pamięci i Centrum Dokumentacyjne poświęcone Zagładzie i Prawom Człowieka Curiosa Agnieszka Haska, Sprawiedliwi są wśród nas Justyna Kowalska-Leder, Wszechobecność Sprawiedliwych Bibliografia zawartości roczników 2015-2013 Noty o autorach