eBook Prawo administracyjne. Pytania i odpowiedzi - Irena Lipowicz Szadek

Tytuł Prawo administracyjne. Pytania i odpowiedzi Autorzy Irena Lipowicz, Maciej Szmigiero, Radosław Mędrzycki Język polski Wydawnictwo Wolters Kluwer ISBN 978-83-8358-818-6 Seria Akademicka. Prawo Rok wydania 2024 Liczba stron 360 Format pdf Spis treści SPIS TREŚCI Wykaz skrótów 19 Wprowadzenie 21 CZĘŚĆ OGÓLNA Rozdział I Pojęcie administracji 25 Co to jest administracja? 25 Czym różni się administracja publiczna od prywatnej? 27 Czym różni się administracja publiczna od państwowej? 27 Czy administracja publiczna jest częścią władzy wykonawczej? 29 Jakie są filary demokratycznego państwa prawnego? 31 Jakie nauki mogą badać administrację publiczną? 32 Co to jest nauka prawa administracyjnego i czym różni się od nauki administracji? 32 Co to jest nauka polityki administracyjnej? 33 Jak można określić administrację publiczną? 34 Na czym polega definiowanie negatywne administracji publicznej? 36 Jakie można wyróżnić sfery i płaszczyzny administracji publicznej i jak w nich związana jest administracja publiczna prawem? 37 Jak można podzielić funkcje administracji publicznej? 38 Co to jest administracja ingerująca? 38 Co to jest administracja świadcząca? 40 Co to jest administracja infrastruktury? 42 Co rozumiesz przez pojęcie „zlecanie funkcji administracji publicznej”? 43 Co to jest prywatyzacja zadań administracji publicznej? 46 Jakie cechy charakteryzują administrację publiczną? 47 Co to jest dobro wspólne? 48 Czym różni się dobro wspólne od wspólnego dobra? 50 Co to znaczy, że administracja publiczna działa na podstawie prawa i w jego granicach? 51 Czy zasada solidarności społecznej może determinować zachowanie administracji publicznej? 53 Co to jest aparat administracyjny? Czy pojęcie to straciło swoją aktualność? 54 Co rozumiesz przez pojęcie podmiotów administrujących? 56 Co to jest organ administracji publicznej? 56 Jakie są rodzaje organów administracji publicznej? 58 A. Organy administracji rządowej i samorządowej 58 B. Organy monokratyczne i organy kolegialne 59 C. Organy: naczelne, centralne i terenowe 60 D. Organy decydujące i pomocnicze 61 27. Co to jest urząd i w jakim znaczeniu występuje w aktach normatywnych? 61 28. Czy Sejm ma swoją administrację? 62 29. Czym różni się działanie „w zastępstwie” organu od działania „w imieniu” organu? 63 30. Co to znaczy, że administracja jest wszechobecna? 64 31. Co to znaczy, że administracja publiczna jest bezosobowa? 66 32. Co oznaczają pojęcia: dobrej administracji i zasady i prawa do dobrej administracji? 67 33. Jakie są źródła zasady i prawa do dobrej administracji? 69 34. Na czym polega europeizacja administracji publicznej? 70 35. Jak zmieniła się administracja pod wpływem globalizacji? 72 Rozdział II Prawo administracyjne 73 Co to jest prawo administracyjne? 73 Czym różni się prawo administracyjne od prawa administracji? 75 Kiedy powstało prawo administracyjne? 76 Jakie znasz cechy prawa administracyjnego? 77 Jak można podzielić prawo administracyjne? 79 Co to jest część ogólna prawa administracyjnego i czy podejmowano próby jej normatywizacji? 81 Co to jest globalne prawo administracyjne? 82 Jakie znasz konstrukcje przepisów prawa administracyjnego? 83 Co to są przepisy uprawniające organ administracji publicznej do działania? 84 Co to są definicje legalne? 85 Co to jest pojęcie niedookreślone i jaką funkcję pełni w działaniach administracji publicznej? 86 Na czym polega sądowa kontrola aktów administracyjnych opartych na przepisach zawierających pojęcia niedookreślone? 88 Co to jest uznanie administracyjne? 89 Na czym polega sądowa kontrola uznania administracyjnego? 91 Co to jest i czy istnieje obecnie swobodne uznanie? 92 Jakie jest uzasadnienie uznania administracyjnego? 93 Co to są normy techniczne? 94 Co to są przepisy odsyłające? 95 Co to jest preambuła? 97 Jakie normy możemy wyróżnić w prawie administracyjnym? 98 Jakie są cechy języka prawa administracyjnego? 100 Jaki jest związek prawa konstytucyjnego z prawem administracyjnym? 101 Czym różni się prawo administracyjne od prawa cywilnego? 103 Czym różni się prawo administracyjne od prawa karnego? 105 Jakie znaczenie miała transformacja ustrojowa dla prawa administracyjnego? 106 Jak wpłynęła transformacja ustrojowa na naukę prawa administracyjnego? 106 Na jakich zasadach opiera się wykładnia prawa administracyjnego? 107 Na czym mogą polegać luki w prawie administracyjnym? 109 Rozdział III Podstawowe pojęcia nauki prawa administracyjnego 111 Co to jest stosunek administracyjnoprawny i jakie są jego elementy? 111 Co to jest sytuacja administracyjnoprawna? 112 Co to jest kompetencja? 113 Co to jest właściwość? 115 Czy rozkład właściwości jest sztywny i czy istnieje możliwość jej uelastycznienia? 117 Co to jest domniemanie właściwości? 118 Na czym polega ustawowe zlecanie spraw z zakresu administracji publicznej? 119 Co oznaczają pojęcia „funkcja”, „cel” i „zadanie” w prawie administracyjnym? 119 Jakie powiązania występują między podmiotami administrującymi? 122 Co to jest kierownictwo? 123 Co to jest nadzór weryfikacyjny? 124 Co to jest kontrola? 126 Co to jest koordynacja? 126 Na czym polega współdziałanie w administracji publicznej? 128 Na czym polega zarządzanie wielopoziomowe? 128 Jakie konkretne elementy zarządzania wielopoziomowego w administracji możemy obecnie zdefiniować i jak następuje przejście do wspólnej przestrzeni administracyjnej? 129 Na czym polega zarządzanie rozproszone? 129 Jakie są podstawowe cechy decentralizacji? 130 Co to jest koncentracja i dekoncentracja? 131 W jakich strukturach najwłaściwsza jest dekoncentracja? 132 Na czym polega różnica między decentralizacją a dekoncentracją? 133 Co to jest hierarchiczne podporządkowanie? 134 Co to jest władztwo administracyjne? 134 Co to znaczy, że władztwo administracyjne jest stopniowalne? 136 Co to jest interes w prawie administracyjnym? 136 Jakie rodzaje interesów można wyróżnić w prawie administracyjnym? 137 Co to jest publiczne prawo podmiotowe? 140 Co to są sankcje w prawie administracyjnym? 141 Co to jest dobro publiczne? 142 Co to jest standard w prawie administracyjnym? 143 Rozdział IV Źródła prawa 145 Jakie są źródła prawa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej? 145 Czy konstytucyjny system źródeł prawa jest naprawdę zamknięty? 146 Jakie są źródła i cechy źródeł prawa administracyjnego? 147 Czy prawo europejskie wpływa na polskie prawo administracyjne? 152 Jaki wpływ na prawo administracyjne ma Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej? 154 Czy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej można zawsze stosować bezpośrednio? 155 Jaki wpływ na prawo administracyjne mają umowy międzynarodowe? 156 Jaki jest wpływ ustawy na prawo administracyjne? 158 Co to jest rozporządzenie wykonawcze? 160 Kto stanowi rozporządzenia wykonawcze? 162 Co to jest akt prawa miejscowego? 163 Jakie jest uzasadnienie stanowienia aktów prawa miejscowego? 165 Kto może stanowić akty prawa miejscowego? 166 Jakie akty prawa miejscowego mogą być stanowione przez organy jednostek samorządu terytorialnego? 166 Na czym polega nadzór nad wydawaniem aktów prawa miejscowego? 169 Gdzie ogłasza się przepisy prawa administracyjnego i kto je „wydaje”? 171 Jakie akty ogłasza się w Dzienniku Ustaw? 174 Jakie są wewnętrzne źródła prawa administracyjnego? 176 Rozdział V Prawne formy działania administracji 179 Co to jest „prawna forma działania administracji”? 179 Czym różni się prawna forma działania administracji od metody działania administracji? 181 Jak można kwalifikować prawne formy działania administracji? 182 Czy akt normatywny jest prawną formą działania administracji? 183 Co to jest akt normatywny hybrydowy (mieszany)? 183 Co to jest akt administracyjny? 184 Jakie akty administracyjne zna obecnie prawo polskie? 186 Jak nauka prawa administracyjnego dzieli akty administracyjne? 187 Czym różni się akt administracyjny konstytutywny od deklaratoryjnego? 188 Co to jest nieakt? 188 Czym różni się oświadczenie wiedzy od oświadczenia woli organu administracji publicznej? 190 Co to jest przyrzeczenie administracyjne? 191 Co to jest ugoda administracyjna? 195 Co to jest porozumienie administracyjne? 196 Czy umowa jest jedną z prawnych form działania administracji? 197 Co to jest działalność społeczno-organizatorska? 199 Co to są czynności materialno-techniczne? 200 Co to są akty polityki administracyjnej? 200 Rozdział VI Podział państwa 203 Co rozumiemy przez podziały: terytorialny i administracyjny? 203 Jaka jest różnica między podziałem zasadniczym a pomocniczym? 205 Czym jest podział pomocniczy? 205 Czy podział specjalny i obszar specjalny to te same kategorie teoretyczne? 205 Czy jednostka zasadniczego podziału terytorialnego jest tym samym co jednostka samorządu terytorialnego? 205 Co to jest sołectwo? 207 Rozdział VII Administracja rządowa i inne podmioty administrujące 209 Czy Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jest organem administracji publicznej? 209 Co to jest administracja rządowa? 210 Co to jest Rada Ministrów? 211 Jakie zadania i kompetencje ma Rada Ministrów? 212 Jak pracuje Rada Ministrów? 214 Jaką funkcję w państwie pełni Prezes Rady Ministrów? 215 Jak można podzielić kompetencje Prezesa Rady Ministrów? 216 Jaka jest procedura powoływania ministra? 217 Czym różni się minister resortowy od ministra bez teki? 218 Co to jest ministerstwo? 218 Kto to jest wojewoda? 220 Kto może zostać wojewodą? 220 Jakie funkcje pełni wojewoda? 221 Na czym polegało znaczenie ustawy z 23.01.2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie? 222 Co to jest wojewódzka administracja zespolona? 223 Co oznacza podwójne podporządkowanie administracji zespolonej w województwie? 224 Czy wojewoda zawsze powołuje i odwołuje kierowników wojewódzkiej administracji zespolonej? 224 Co to jest administracja niezespolona? 225 Jakie znasz organy administracji niezespolonej? 226 Czy organizacje pozarządowe są organami administrującymi? 227 Jakie są podstawowe wyzwania strukturalne i funkcjonalne współczesnej administracji w Polsce? 228 Jaka jest różnica między fundacją a zakładem administracyjnym? 229 Co to są wewnętrzne akty zakładowe? 230 Rozdział VIII Administracja samorządowa 231 A. Zagadnienia ogólne 231 Na czym polega zasada pomocniczości? 231 Czy pomocniczość i subsydiarność to różne pojęcia? 232 Jaka jest geneza zasady pomocniczości? 232 Czy decentralizacja to zagadnienie politycznego czy technicznego „podziału pracy” w administracji? 233 Czy decentralizacja jest zasadą konstytucyjną? 233 Czy samorząd zawodowy jest formą decentralizacji? 234 Jakie znasz rodzaje samorządu zawodowego? 235 Które zawody mają cechę zaufania publicznego? 237 Czym jest samodzielność, a czym autonomia organu? 237 Czym charakteryzuje się pozycja organu zdecentralizowanego? 238 Czy decentralizacja oznacza utratę kontroli nad podmiotem zdecentralizowanym? 239 Czym są jednostki samorządu terytorialnego? 239 Jakie jednostki samorządu terytorialnego występują w Polsce? 241 Czy samorząd nie jest konstrukcją przestarzałą? 243 Czy nie lepiej zastąpić samorząd wynajętymi fachowcami od zarządzania? 244 Jaka jest geneza współczesnego samorządu terytorialnego? 244 Jakie są podstawowe zadania współczesnego samorządu terytorialnego? 246 Co to są zadania własne samorządu terytorialnego? 247 Co to są zadania zlecone? 247 Czy można odróżnić zadania administracji rządowej od zadań administracji samorządowej? 248 Komu przysługuje domniemanie właściwości w systemie samorządu terytorialnego? 249 B. Gmina 249 22. Co to jest gmina? 249 23. Czy z gminy można wystąpić bez zmiany miejsca zamieszkania? 251 24. Jakie są zadania rady gminy? 251 25. Czy gmina może utworzyć stowarzyszenie na przykład wspierające samorządność? 252 26. Czy burmistrz odpowiada za wypadki podczas zabawy sylwestrowej, na którą zaprosił mieszkańców? Co to za forma prawna? 252 27. Czy należy się odszkodowanie za szkodę poniesioną od dzikiego zwierzęcia (sarny) w lesie podmiejskim (komunalnym)? 253 28. Czy wojewoda może polecić wójtowi określone załatwienie konkretnej sprawy, jeśli podziela argumenty strony składającej u niego skargę w danej sprawie? 253 29. Czy wojewoda może odwołać wójta na przykład z powodu jego ewidentnego alkoholizmu? 254 30. Czy mieszkańcy gminy mogą sami na siebie nałożyć podatki? 254 C. Powiat 254 31. Na czym polega istota powiatu? 254 32. Czy starosta może udzielić wytycznych wójtowi? 255 33. Czy marszałek może wydawać polecenia staroście? 255 34. Co to jest powiatowa administracja zespolona? 255 35. Czy dany rodzaj inspekcji może być równocześnie częścią administracji zespolonej i niezespolonej? 256 D. Województwo samorządowe 257 36. Co jest podstawowym instrumentem polityki administracyjnej województwa? 257 37. Czy samorząd wojewódzki może samodzielnie ustalić swój statut? 257 38. Czy podmiot sprawujący nadzór wstępny byłby odpowiedzialny, gdyby statut województwa był niezgodny z prawem? 257 39. Kto jest właściwie gospodarzem województwa? 258 Rozdział IX Kontrola administracji 259 Co to jest kontrola? 259 Jakie znasz rodzaje kontroli? 259 Co to jest kontrola państwowa? 260 Co to jest kontrola parlamentarna? 260 Na czym polega kontrola zewnętrzna? 260 Na czym polega kontrola wewnętrzna? 261 Czym różni się kontrola od audytu wewnętrznego? 261 Jaka jest obecna pozycja ustrojowa Najwyższej Izby Kontroli? 261 Kto powołuje Prezesa i wiceprezesów Najwyższej Izby Kontroli? 262 Czy Rzecznik Praw Obywatelskich to organ kontroli? 263 Czy sądy są organami kontroli administracji? 263 CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA Rozdział X Pomoc społeczna 267 Jaki jest cel pomocy społecznej? 267 Jaka jest relacja pojęć „opieka społeczna” i „pomoc społeczna”? 267 Co to jest świadczenie, a co to jest pomoc społeczna? 268 Z jakiego powodu udziela się pomocy społecznej? 269 Na czym polega pomoc społeczna? 269 Jak udziela się pomocy społecznej? Czy możemy wystąpić o pomoc społeczną np. dla sąsiadki? 270 W jakiej formie przyznaje się świadczenia z pomocy społecznej? Czy możemy w imieniu sąsiadki odwołać się od decyzji odmawiającej jej pomocy? 270 Kogo dotyczy obowiązek współdziałania w zakresie pomocy społecznej? 271 Co należy do zadań ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego? 272 Komu przysługuje zasiłek okresowy? 273 Czy można przyznać zasiłek po tornadzie lub pożarze? 273 Co to jest i komu przysługuje mieszkanie treningowe lub wspomagane? 274 Kto ma prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej? 274 Czy można przymusowo na wniosek rodziny umieścić kogoś w domu pomocy społecznej? 275 Co powinna uwzględniać organizacja domu pomocy społecznej? 275 Kto może prowadzić dom pomocy społecznej? 276 Kto wydaje decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej? 277 Jak określa się odpłatność za pobyt w domu pomocy społecznej? 277 Czy pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny i kto jest do tych opłat zobowiązany? 278 Kiedy można ograniczyć świadczenia? 279 Jakie są zasady konkursu ofert? 279 Czy podmioty uprawnione mogą z własnej inicjatywy wystąpić z ofertą? 279 Jakie świadczenia pieniężne w polskim systemie zabezpieczenia społecznego są przyznawane osobom potrzebującym? 280 Jakie znasz świadczenia niepieniężne? 281 Komu przysługuje zasiłek stały? 282 Jaka pomoc społeczna przysługuje ciężko chorej osobie samotnej? 282 Co to jest ośrodek wsparcia? 283 Co to jest rodzinny dom pomocy i komu przysługuje taka forma pomocy? 283 Kto udziela pomocy cudzoziemcom? 284 Na czym polega pomoc dla cudzoziemca i kto jej udziela? 285 Kiedy można wstrzymać pomoc dla cudzoziemca? 286 Czy można publikować listy osób korzystających z pomocy społecznej? 287 Co to jest rodzinny wywiad środowiskowy i kto go przeprowadza? 287 Co to jest kontrakt socjalny? 288 Co to są centra pomocy rodzinie? 289 Kto może zostać pracownikiem socjalnym? 290 Jakie są zadania pracownika socjalnego? 290 Jakie są prawa pracownika socjalnego? 291 Co to jest Rada Pomocy Społecznej? 293 Jakie są uprawnienia wojewody w zakresie pomocy społecznej w związku z przeprowadzanym postępowaniem nadzorczym i kontrolnym? 294 Co należy do obowiązkowych zadań gminy z zakresu pomocy społecznej? 294 Co należy do zadań zleconych gminy w zakresie pomocy społecznej? 297 Jakie są zadania własne powiatu w zakresie pomocy społecznej? 297 Co należy do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat w zakresie pomocy społecznej? 299 Co należy do zadań samorządu województwa w zakresie pomocy społecznej? 300 Rozdział XI Akta stanu cywilnego 303 Co to są akta stanu cywilnego? 303 Jakie dokumenty mogą być wydane z rejestru stanu cywilnego? 304 Jak rejestruje się urodzenie? 305 Jak zarejestrować imię dziecka? 306 Jak rejestruje się małżeństwo? 307 Co zawiera akt małżeństwa? 308 Jak rejestruje się zgon? 308 Rozdział XII Imiona i nazwiska 311 Kogo dotyczy zmiana imienia i nazwiska? 311 Na czym polega zmiana imienia i nazwiska? 312 Jaka jest procedura zmiany imienia lub nazwiska? 313 Czy państwo może narzucić obywatelowi imię dla dziecka lub zmienić nazwisko? 314 Rozdział XIII Obywatelstwo 317 Co to jest obywatelstwo? 317 Jakie są zasady ogólne dotyczące obywatelstwa? 318 W jaki sposób nabywa się obywatelstwo Rzeczypospolitej Polskiej? 320 Jakie zasady rządzą nabyciem obywatelstwa z mocy prawa? Czy każda osoba urodzona w Polsce nabywa obywatelstwo? 321 Jak można uzyskać obywatelstwo poprzez jego nadanie? 322 Co oznacza uznanie za obywatela? 323 Jakie zasady rządzą nabyciem obywatelstwa przez uznanie za repatrianta? 325 Jakie zasady rządzą przywróceniem obywatelstwa polskiego? 326 Co to jest Karta Polaka? 327 Czy polskiego przestępcę skazanego za granicą za zbrodnię można pozbawić obywatelstwa? 328 Rozdział XIV Ewidencja ludności 329 Jakie są obecnie podstawy prawne zagadnień związanych z ewidencją ludności? 329 Na czym polega ewidencja ludności? 329 Co to jest rejestr PESEL? 330 Czyje dane są gromadzone w rejestrze PESEL? 330 Kto dokonuje rejestracji danych w rejestrze PESEL? 331 Co to jest numer PESEL? 331 Czy numer PESEL można zmienić? 332 Co to jest obowiązek meldunkowy obywateli polskich przebywających na terytorium RP i na czym polega? 333 Co nazywamy pobytem stałym, a co czasowym? 334 Jak przeprowadza się zameldowanie i wymeldowanie obywatela polskiego? 334 Rozdział XV Cmentarze i chowanie zmarłych 337 Co to są cmentarze komunalne? 337 Co to są cmentarze wyznaniowe? 338 Co to są cmentarze wojenne? 339 Kto ma prawo pochować zwłoki? 341 Czy organy wojskowe lub organy państwowe, instytucje i organizacje społeczne mają prawo odebrać rodzinie zwłoki i pochować je według własnego przekonania? 343 Jaki jest reżim prawny dotyczący pochówku? 343 Bibliografia 347