Kairos Stepnica

„Kairos” – Jenny Erpenbeck MIĘDZYNARODOWA NAGRODA BOOKERA 2024 Czy można zakochać się w niewłaściwej osobie w idealnym momencie? A może to właśnie ta chwila sprawia, że wszystko staje się możliwe?Berlin, deszczowy dzień lipca 1986 roku. Przypadkowe spotkanie w autobusie to początek obsesyjnej relacji między Katheriną, młodą studentką i Hansem, starszym, żonatym mężczyzną. Kochankowie balansują między namiętnością a toksycznym uzależnieniem, łudząc się, że to oni decydują o swoim losie. Jednak oboje są więźniami nie tylko własnych emocji, ale i opresyjnego systemu, który – podobnie jak ich miłość – nieuchronnie zmierza ku dramatycznemu końcowi.„Kairos” to hipnotyzująca literackim kunsztem opowieść o władzy, złudzeniach i rozpadzie – nie tylko relacji dwojga ludzi, ale i świata, który ich otacza. Erpenbeck mistrzowsko kreśli historię, w której granice między prywatną namiętnością a politycznym tłem zacierają się w przejmujący sposób. Jenny Erpenbeck – jedna z najwybitniejszych współczesnych pisarek, od lat wymieniana wśród kandydatek do Nagrody Nobla, za powieść „Kairos” uhonorowana Nagrodą Bookera. Historia przypadkowego spotkania dwojga mieszkańców wschodniego Berlina – na trzy lata przed upadkiem muru – stała się dla Jenny Erpenbeck okazją do stworzenia opowieści o rozpadzie. Powojenny ład traci rację bytu, z dnia na dzień znika komunistyczne państwo – stworzona naprędce NRD. Ale kończy się też małżeństwo pisarza Hansa (który to już raz?) i wiara ledwie dorosłej Kathariny w miłość prawdziwie romantyczną (po raz pierwszy). Erpenbeck, pierwsza w historii niemiecka pisarka nagrodzona Międzynarodowym Bookerem, prowadzi w Kairosie interesującą i intrygującą grę z pamięcią – prywatną i zbiorową. Wyjaśnia też źródła wciąż obecnej we wschodnich landach ostalgii i już wręcz masowej popularności partii skrajnie prawicowych. Cóż za pouczająca – na wielu poziomach – lektura! – MICHAŁ NOGAŚTo powieść, która wciąga z intensywnością thrillera, choć nie ma w niej zbrodni, bo sama miłość staje się tu polem walki. Erpenbeck unika stereotypów: nie wiek dzieli bohaterów najbardziej, lecz dramat namiętności, która daje nadzieję, a zarazem odbiera wolność. Równocześnie losy Hansa i Kathariny stają się lustrzanym odbiciem epoki: historia przypada na czas upadku jednego systemu i narodzin drugiego, widzianego nie z perspektywy Zwycięskiego Zachodu, lecz ze Wschodu. To moment, w którym kochankowie próbują ocalić siebie w świecie tracącym dotychczasowy kształt. W mistrzowski sposób ukazane są ich zagubienie, utrata tożsamości i bliskości w chwili, gdy świat obiecuje wyzwolenie. Kairos to wielka literatura; w jednym zdaniu spotykają się genialność i subtelność, a nad wszystkim panuje mądra Erpenbeck, która wie, jak opowiadać, bo ma do przekazania coś naprawdę wyjątkowego – MAGDALENA PARYS* * Erpenbeck to jedna z najbardziej wyrafinowanych i potężnych powieściopisarek, jakie mamy. Do podwozia jej zdań, niczym uciekinierzy, przyczepione są echa niemieckiej polityki, historii i pamięci kulturowej. Nic dziwnego, że już mówi się o niej jako o przyszłej noblistce Dwight Garner, „The New York Times”Jedna z najmroczniejszych i najpiękniejszych powieści, jakie kiedykolwiek czytałam. Natasha Walter, „The Guardian”Zaczyna się od miłości i namiętności, ale jest to również opowieść o władzy, sztuce i kulturze. Egocentryzm kochanków i ich powolne wpadanie w destrukcyjny wir wpisują się w historię NRD i często splatają się z nią w nieoczywisty sposób. Eleanor Wachtel, przewodnicząca jury International Booker Prize*Jenny Erpenbeck Pisarka urodzona w 1967 roku we wschodniej części Berlina, zadebiutowała w 1999 roku powieścią „Opowieść o starym dziecku”. Ceniona zarówno przez czytelników, jak i krytyków, została uhonorowana licznymi nagrodami, w tym Nagrodą im. Thomasa Manna, Nagrodą im. Uwe Johnsona, Nagrodą im. Hansa Fallady, a także Orderem Zasługi Republiki Federalnej Niemiec oraz włoską Premio Strega Europeo. Erpenbeck uznawana jest za jedną z najważniejszych współczesnych autorek literackich i wielokrotnie wymieniano ją wśród potencjalnych kandydatek do literackiej Nagrody Nobla. Jej powieść Klucz do ogrodu znalazła się na liście „100 najlepszych książek XXI wieku” według „The Guardian”. Amerykańskie tłumaczenie jej najnowszej powieści „Kairos” zostało nominowane do National Book Award i zdobyło Międzynarodową Nagrodę Bookera w 2024 roku. Dzieła Erpenbeck zostały przetłumaczone na ponad 30 języków. „Kairos” – o czym jest powieść? „Kairos” to nagrodzona Międzynarodową Nagrodą Bookera 2024 powieść autorstwa Jenny Erpenbeck, która z hipnotyzującym kunsztem literackim opowiada o władzy i złudzeniach. Tytułowy kairos odnosi się do idealnego momentu lub krytycznej chwili, która sprawia, że „wszystko staje się możliwe”, nawet pokochanie niewłaściwej osoby. Książka śledzi obsesyjną relację dwojga ludzi, której dynamika jest nierozerwalnie związana z losem otaczającego ich świata. To literatura, w której nieustannie zacierają się granice między prywatną namiętnością a dramatycznym tłem politycznym. Miłość na tle upadku NRD Akcja powieści została osadzona w Berlinie. Jest rok 1986, a przypadkowe spotkanie w autobusie staje się początkiem relacji między młodą studentką, Katheriną, a starszym, żonatym Hansem. Ich związek, balansujący między namiętnością a toksycznym uzależnieniem, rozwija się w systemie, który sam nieuchronnie zmierza ku dramatycznemu końcowi. Jenny Erpenbeck mistrzowsko łączy intymną historię uczuć z historycznym procesem upadku NRD. Czytelnicy obserwują, jak złudzenia i utrata kontroli w życiu prywatnym bohaterów są swego rodzaju lustrzanym odbiciem rozpadu komunistycznego systemu. Umieszczenie osobistych dramaty na tle wielkiej historii – to ogromna siła powieści „Kairos”. Główni bohaterowie i ich relacja Główni bohaterowie i ich relacja stanowią trzon powieści. Młoda studentka Katherina i starszy, żonaty mężczyzna Hans są wzajemnie swoimi więźniami. Ich toksyczne uzależnienie od siebie jest symbolem braku wolności i opresji – zarówno emocjonalnej, jak i politycznej. Łudzą się, że to oni decydują o swoim losie, ale Jenny Erpenbeck szybko odziera czytelnika z tej iluzji i pokazuje, że ludzie są w wielkim świecie zaledwie pionkami, kontrolowanymi przez namiętność i system. Relacja, która rozpoczęła się w idealnym momencie (tytułowy kairos ), rozwija się, zmienia, zaczyna dochodzić w niej do głosu potrzeba kontroli. To emocjonalna historia o tym, jak miłość zamiast wolności może stać się zniewoleniem. Nagroda Bookera – dlaczego? Międzynarodowa Nagroda Bookera 2024 dla książki „Kairos” świadczy o wyjątkowym kunszcie literackim i głębi powieści. Nagroda Bookera została przyznana Jenny Erpenbeck za umiejętność do wypracowania historii, w której granice między prywatną namiętnością a politycznym tłem są zatarte. Autorka utworzyła opowieść jednocześnie piękną i przerażającą. To właśnie ten przejmujący sposób przedstawienia upadku NRD z perspektywy dwojga ludzi wplątanych w obsesyjną relację czyni tę książkę wyjątkową. „Kairos” Jenny Erpenbeck to prawdziwy majstersztyk literatury współczesnej, łączący poetycką prozę z precyzją historyczną. Dla miłośników literatury współczesnej „Kairos” to tytuł, który urzeknie fanów współczesnej literatury pięknej, a szczególnie tych, którzy cenią sobie literaturę nie tylko o sprawnie skonstruowanej fabule, ale też osadzoną na niebanalnym tle. Czytelnicy poszukujący emocjonalnej historii i refleksji nad wolnością, władzą i wpływem wielkiej historii na ludzką prywatność będą tą powieścią w pełni usatysfakcjonowani. Nagrodzony Bookerem w 2024 roku „Kairos” Jenny Erpenbeck zdecydowanie jest jednym z najważniejszych i najbardziej hipnotyzujących tytułów ostatnich lat. To książka o różnych obliczach miłości, także tym toksycznym.