Bazylisa. Świat bizantyńskich cesarzowych (IV-XV wiek) Mirosław J. Leszka Sępopol

Autorzy opowiadają o kobietach na najwyższych szczeblach władzy w dziejach Bizancjum (IV–XV w.), ich roli w polityce i dworskich knowaniach, zwłaszcza w okresach przejściowych lub czasach kryzysu państwa, kiedy okoliczności sprzyjały podejmowaniu działań przez cesarskie małżonki bądź matki. Przez pryzmat losów cesarzowych przybliżają w barwny i bardzo przystępny sposób historię Bizancjum, dzieje obfitujące w dramatyczne wydarzenia, których uczestniczkami, a nierzadko również inicjatorkami, były tytułowe bazylisy. Czytelnik ma szansę podczas lektury nie tylko spotkać się z przedstawionymi z pasją, ożywionymi postaciami cesarzowych (opowieści o 25 niezwykłych kobietach – od Heleny, matki Konstantyna Wielkiego do Marii z Trapezuntu), ale również wkroczyć w ich świat codzienny sprzed stuleci: dowiedzieć się, jak można było zostać cesarzową, jak wyglądało życie na dworze, pożycie z cesarskim małżonkiem, macierzyństwo, udział w ceremoniach, religijność, jaka była rola tych kobiet w polityce, w intrygach, a wreszcie, co działo się z bazylisami po utracie pozycji. „O cesarzowej Teofano, żonie Romana II, a później Nicefora Fokasa, pisali nie tylko znawcy dziejów Imperium Bizantyńskiego, ale i twórcy tej miary, co Guy de Maupassant czy na gruncie polskim Tadeusz Miciński. Jej życie bowiem z pewnością doskonale nadaje się na kanwę powieści czy dramatu. Mamy w nim wszystko, co pobudza wyobraźnię badacza, pisarza lub zwykłego śmiertelnika – piękną kobietę, która zrobiła wielką karierę – z córki szynkarza stała się władczynią najpotężniejszego wówczas państwa, wielkie namiętności – miłość, nienawiść, zdradę, żądzę władzy, a wreszcie zbrodnię”. (z rozdziału Mężobójczyni? Teofano) Spis treści: Wstęp 7 Część pierwsza. Na cesarskim dworze 9 I. Bizancjum – Konstantynopol – Nicea 11 II. Cesarzowe bizantyńskie. Garść informacji na początek 37 III. Drogi do cesarskiego pałacu 49 • Pochodzenie cesarzowych 49 • Konkursy na cesarską małżonkę 58 • Koronacje cesarzowych 64 • Cesarskie śluby i wesela 67 IV. Codzienne życie cesarzowych 71 • Pożycie małżeńskie 71 • Macierzyństwo 76 – Narodziny dzieci 76 – Opieka nad dziećmi 80 – Matki a dzieci. Więzi emocjonalne 83 • Udział w ceremoniach świeckich i religijnych 88 • Działalność fundacyjna i filantropijna 91 • Religijność 95 • Patronki uczonych i literatów 101 V. Rola cesarzowych w sprawowaniu władzy w państwie 103 • Władza zza tronu 105 • Regentki 109 • Samodzielne rządy 112 Cesarzowe na „emeryturze”. 115 Losy cesarzowych po utracie pozycji „pierwszej damy” 115 • Miejsca wiecznego spoczynku 121 Część druga. Żywoty cesarzowych 125 1. Wzór bizantyńskiej cesarzowej. Helena - Małgorzata B. Leszka 126 2. Trzy żony Konstancjusza II. Bezimienna, siostra Gallusa, Euzebia, Faustyna - Małgorzata B. Leszka 134 3. Bizantyńska Herodiada. Eudoksja - Małgorzata B. Leszka 146 4. Cesarska siostra. Pulcheria - Małgorzata B. Leszka 156 5. Augusta z Palestyny. Atenais-Eudocja - Małgorzata B. Leszka 166 6. Ja cesarzowa. Weryna - Mirosław J. Leszka 176 7. Opoka cesarstwa. Ariadna - Mirosław J. Leszka 186 8. Niewierna bazylisa. Zenonis - Mirosław J. Leszka 194 9. Cesarzowa bez korony. Anicja Juliana - Mirosław J. Leszka 202 10. Od niewolnicy do cesarzowej. Lupicyna-Eufemia - Mirosław J. Leszka 212 11. Cesarska purpura albo śmierć. Teodora - Teresa Wolińska 222 12. Ambitna siostrzenica Teodory. Zofia - Mirosław J. Leszka 242 13. Bizantyńska Hekabe. Konstantyna - Mirosław J. Leszka 252 14. Żona tyrana. Leoncja - Mirosław J. Leszka 264 15. Pierwsza żona Herakliusza. Fabia-Eudocja - Małgorzata B. Leszka 276 16. Siostrzenica-żoną. Martyna - Mirosław J. Leszka 284 17. Bazyleus Romajów. Irena - Mirosław J. Leszka 294 18. Obrończyni ikon. Teodora - Małgorzata B. Leszka 306 19. Czarnooka piękność. Zoe - Mirosław J. Leszka 318 20. Mężobójczyni? Teofano - Mirosław J. Leszka 334 21. Siostry u władzy. Zoe i Teodora - Małgorzata B. Leszka 346 22. Ofiara Andronika. Maria z Antiochii - Mirosław J. Leszka 356 23. Łacinniczka na bizantyńskim tronie. Anna Sabaudzka - Małgorzata B. Leszka 364 24. Serbka na bizantyńskim tronie. Helena Dragasz - Zofia A. Brzozowska 372 25. Ostatnia cesarzowa Bizancjum. Maria z Trapezuntu - Mirosław J. Leszka 384 Cesarzowe bizantyńskie w telegraficznym skrócie. Notki biograficzne 391 Lista cesarzowych 401 Wskazówki bibliograficzne 405 Indeks 411