Etnografia wizualna w badaniach i praktyce pedagogicznej - Justyna Nowotniak (E-book) Rzgów

Książka stanowi bardzo interesującą i nowatorską w polskich warunkach propozycję wykorzystania etnografii wizualnej w badaniach ewaluacyjnych – szczególne w autoewaluacji. Autorka wychodzi naprzeciw potrzebom praktyków poszukujących nowych rozwiązań odnośnie do ewaluacji własnej pracy. Istniejące w Polsce regulacje prawne rodzą pokusę upowszechniania się praktyk typowych dla ewaluacji biurokratycznej. Prowadzi się je tylko dlatego, że istnieje nakaz prawa. Rzadko kiedy prowadzone ewaluacje „wewnętrzne” spełniają nawet elementarne wymogi metodologiczne. Od badań ewaluacyjnych oczekuje się danych do samooceny i potwierdzenia tego wszystkiego, co i tak już wiadomo. Proponowana przez J. Nowotniak fotoewaluacja znosi wspomniane ograniczenia. Jej walorem jest akcentowanie, że – szczególnie w autoewaluacji – ważne jest, by dostarczała ona danych do podejmowania decyzji skierowanych na projakościową zmianę (ewaluacja rozwojowa) oraz generowała wiedzę o własnej pracy i jej uwarunkowaniach (ewaluacja poznawcza). Przedstawiona w tej części książki propozycja jest bardzo dobrze ugruntowana zarówno w teorii, jak i w metodologii badań. Sięgający po nią nauczyciele siłą rzeczy ulokują siebie w roli badaczy własnej praktyki. Z recenzji dr. hab. Henryka Mizerka, prof. UWM Intencją Autora było wskazanie potencjału etnografii wizualnej, w mniejszym stopniu zaś ewentualnych pułapek metodologicznych czyhających na badacza sięgającego po materiały wizualne, choć i o tym uważny Czytelnik znajdzie niejedną uwagę. Ograniczyłam krytyczne komentarze w przekonaniu, że niewiele jest w Polsce prób wykorzystywania badań etnograficznych w naukach o wychowaniu, a krytyczne uwagi raczej uprawomocnią model badania kultury szkoły zza biurka, niż zachęcą do ich weryfikacji. Opisane w tej pracy projekty badawcze mogą się stać pomocne w odpowiedzi na pytanie, kiedy wykorzystywać etnografię wizualną. Mam też nadzieję, że pozwolą lepiej zrozumieć procedury gromadzenia danych i ich opracowywania, przyczyniając się do podniesienia popularności badań etnograficznych wśród pedagogów. Materiał zawarty w publikacji ma charakter poglądowy i nie stanowi uniwersalnego modelu badań. Tytuł Etnografia wizualna w badaniach i praktyce pedagogicznej Autor Justyna Nowotniak Język polski Wydawnictwo Impuls ISBN 978-83-7850-110-7 Rok wydania 2012 Kraków Wydanie 2 Liczba stron 280 Format pdf Spis treści Wstęp 9 Część I Etnografia wizualna w badaniach pedagogicznych 1. Badania etnograficzne w naukach społecznych 19 Istota etnografii 19 Etnografia edukacyjna jako „kultura studiowania kultur” 32 Reprezentacje fotograficzne – obiektywność i prawda obrazów 41 Fotografia na usługach etnografii – narodziny etnografii wizualnej 56 2. „Nie do zobaczenia”, czyli etnografia wizualna w badaniu programów ukrytych 65 Program ukryty jako kategoria semantyczna 66 Edukacyjne konceptualizacje programu ukrytego 73 Model badań własnych 80 Techniki fotograficzne w etnografii wizualnej – projektowanie i realizacja 84 Analiza danych jakościowych 100 Interpretacja materiałów wizualnych 104 „Nieoswojona” przestrzeń szkolnego budynku 112 Ukryty wymiar szkolnej wiedzy ucznia i jej wizualne przedstawienia 123 Ocenianie wewnątrzszkolne – podział i dystrybucja przychylności losu 133 Raporty etnograficzne 142 3. Dyskurs wiedzy/władzy Michela Foucaulta w przestrzeni szkoły Archeologia patrzenia 149 W fotograficznym skrócie o przestrzeni, władzy i wiedzy w projekcie Michela Foucaulta 149 Wszechobecność władzy 157 Władza dyscyplinarna – wizualne przedstawienia 161 Zakończenie, czyli powrót nowego 175 4. Społeczne światy nauczycieli. Pokój nauczycielski w obiektywie aparatu fotograficznego 179 Przebieg i charakterystyka badań 181 Odkrywanie społecznego świata pokoi nauczycielskich – pierwsze wnioski 187 Część II Etnografia wizualna w praktyce pedagogicznej 1. Fotoewaluacja „społecznej architektury” szkoły – o nowy wymiar ewaluacji wewnętrznej 207 Między etnografią stosowaną a ewaluacją – rozważania terminologiczne 207 Miejsce badań ewaluacyjnych w nowym systemie nadzoru pedagogicznego w Polsce 212 Ewaluacja wewnętrzna jako badanie szkolnej codzienności – fazy fotoewaluacji 216 Analiza materiału wizualnego i wnioski 219 Pożytki fotoewaluacji 225 Dobre praktyki, czyli aktywny uczeń podmiotem na przerwie i w sali lekcyjnej 231 Fotoewaluacja jako narzędzie pedagogicznej interwencji 238 2. Etnografia wizualna w kształceniu akademickim. Etyczne problemy danych wrażliwych 243 Zakończenie 259 Bibliografia 265