Proces rytualny Pyskowice

W Procesie rytualnym Victor Turner (1920-1983) - brytyjski antropolog kulturowy - objaśnia i rozwija na licznych przykładach pojęcia opisujące dynamikę procesów społecznych: rytuały, które służyć mają potwierdzeniu i wzmocnieniu wartości, na jakich opiera się dana grupa społeczna, oswajaniu zjawisk postrzeganych jako nietypowe czy wręcz zagrażające społeczności. Książka uznawana jest za klasyczną pracę antropologiczną. "Turner umieścił humor, doznawanie przyjemności i sprawianie jej w centrum spraw, które go zajmowały. Rytuał uważał za przejaw "działania bogów" - ale działania pojmowanego tylko w sensie wpływu na kształtowanie przez grupę sposobów ukierunkowywania wspólnej energii i nadawania tym wysiłkom celu moralnego. Tak rozumiane owo działanie bogów w zamkniętych społecznościach, jakie odnalazł wśród Ndembu w Zambii, obejmowało także grę sił pozaosobowych" - napisał w przedmowie Roger D. Abrahams. Pierwsze wydanie ukazało się w 1969 roku nakładem PIW-u. Ta publikacja spełnia wymagania dostępności zgodnie z dyrektywą EAA. Spis treści: SPIS TREŚCI w winnicy rytuału (Joanna Tokarska-Bakir) 5 Isoma 8 Paradoks bliźniąt 16 Communitas / societas 23 Komentarz 29 Zagadnienie wyboru 31 Zagadnienie rodzaju 35 "Męska dominacja" a communitas 41 Krążenie kobiet 47 przedmowa (Roger D. Abrahams) 51 słowo wstępne (Alfred Harris) 63 1. płaszczyzny klasyfikacji w rytuałach życia i śmierci Morgan i religia 67 Badania rytuału w Afryce Środkowej 71 Wstępne badania terenowe rytuałów Ndembu 74 Isoma 80 Powody odprawiania isoma 81 Forma procesualna 84 Tubylcza egzegeza symboliki 85 Nazwa isoma 87 Maska mvweng'i 88 Cele isoma 91 Przygotowanie poświęconego miejsca 93 Zbieranie leków 97 Leki gorące i zimne: otwory śmierci i życia 104 Białe i czerwone ptactwo 107 Proces leczenia 109 Struktura klasyfikacyjna: triady 112 Struktura klasyfikacji: diady 115 Sytuacja i klasyfikacja 118 Płaszczyzny klasyfikacji 118 Poznanie i byt w symbolice rytualnej 119 2. PARADOKSY ZWIĄZANE Z BLIŹNIACTWEM W RYTUAŁACH NDEMBU Bliźniactwo w systemie pokrewieństwa i w życiu: przykłady afrykańskie 123 Fabuła rytuału bliźniąt u Ndembu 132 Właściwości symboli rytualnych 134 Rytuały Źródła Rzeki: zbieranie leków 135 Komentarz 145 Rytuały Źródła Rzeki: strumień i łuk 147 Budowanie sanktuarium bliźniąt w wiosce 156 Owocna rywalizacja płci 163 Żarty seksualne i żarty między kuzynami przeciwległymi 169 Rywalizacja między matrylinearnością a virilokalnością o filiację rezydencjalną 171 Bliźniactwo jako tajemnica i absurd 174 Spojrzenie Ndembu na wubwang'u 176 Komentarz 179 Skakanie ze strzałą 180 Komentarz 182 Wnioski 183 1. Formy dualizmu 183 2. Zalecana nieprzyzwoitość 184 3. LIMINALNOŚĆ I COMMUNITAS Forma i atrybuty obrzędów przejścia 187 Liminalność 188 Communitas 190 Dialektyka cyklu rozwojowego 191 Liminalność rytuału wprowadzenia na urząd 192 Atrybuty bytów liminalnych 198 Liminalność skontrastowana z systemem hierarchicznym 204 Mistyczne niebezpieczeństwo i moce słabych 207 Ruchy millenarystyczne 211 Hippisi, communitas i moce słabych 212 Struktura i communitas w społeczeństwach opartych na systemach pokrewieństwa 214 1. Tallensi 214 2. Nuerowie 221 3. Aszanti 223 Liminalność, niski status i communitas 230 4. COMMUNITAS: MODEL I PROCES Modalności communitas 239 Communitas ideologiczna i spontaniczna 243 Franciszkańskie ubóstwo i communitas 251 Communitas i myśl symboliczna 253 Franciszek i trwała liminalność 258 Spirytuałowie przeciw konwentuałom: konceptualizacja i struktura 261 Dominium i usus 265 Apokaliptyczna communitas 268 Ruch sahadźija z Bengalu 271 Poeci religii: Ćajtania i Franciszek 271 Rozdział pomiędzy pietystami a konserwatystami 276 Podobieństwa między sahadźiją a franciszkanizmem 279 Radha, Moja Pani Bieda i communitas 281 Bob Dylan i baulowie 283 5. POKORA I HIERARCHIA: LIMINALNOŚĆ ZWIĄZANA Z PODNOSZENIEM I ODWRACANIEM STATUSU Rytuały podnoszenia i odwracania statusu 287 Rytuały krytycznych chwil życia i rytuały cykliczne 290 Podniesienie statusu 292 Odwrócenie statusu: funkcja maski 295 Communitas i struktura w rytuałach odwrócenia statusu 302 Ceremonia apo u Aszanti 303 Samhain, Zaduszki i Wszystkich Świętych 308 Płeć, odwrócenie statusu i communitas 310 Odwrócenie statusu podczas "święta miłości" w indyjskiej wiosce 313 Religie pokory i odwrócenia statusu 318 Odwrócenie statusu w południowoafrykańskim separatyzmie 319 Pseudohierarchie w melanezyjskim millenaryzmie 321 Kilka współczesnych przykładów odwrócenia i pseudohierarchii 323 Religie pokory powołane przez założycieli o wysokim statusie 326 Budda 328 Gandhi 329 Przywódcy chrześcijańscy 331 Tołstoj 332 Pewne problemy podniesienia i odwrócenia 333 bibliografia 339