Psychodrama jako terapia integrująca. Spotkania na scenie Pszczyna

Przedsprzedaż, wysyłka od 02.12. (wtorek) Psychodrama rozwija się od ponad stu lat, sięgając do dawnych i współczesnych nurtów filozofii, korzystając z wyników badań nauk przyrodniczych i nowych technik terapeutycznych. Omawiane w książce zagadnienia ilustrowane są przykładami klinicznymi dokumentującymi znaczenie psychodramy w kompleksowym leczeniu osób cierpiących na zaburzenia psychiczne. To podręcznik dla psychoterapeutów oraz rzeczowa, interesująca droga poznania istoty psychodramy. prof. dr hab. Jacek Bomba * * * Kilkanaście lat temu, w 2009 roku, pod patronatem Polskiego Instytutu Psychodramy ukazało się pierwsze polskie opracowanie podstaw psychodramy ("Psychodrama. Elementy teorii i praktyki"). W niniejszej książce zespół autorów omawia szerzej teorię oraz praktykę tej metody pracy terapeutycznej, która łączy świat wewnętrznych doświadczeń pacjenta ze światem społecznym i kulturowym. Poniższe wypowiedzi wybitnych ekspertów zdrowia psychicznego potwierdzają kliniczną wartość tej publikacji dla specjalistów oraz osób zainteresowanych głębszym poznaniem ludzkiej psychiki. Od Wydawcy * * * Tytuł tej publikacji – "Psychodrama jako terapia integrująca" – nie jest przypadkowy. Integracja psychiczna na poziomie indywidualnym i grupowym prowadzi do osobistego rozwoju, lepszego funkcjonowania w świecie społecznym, uruchamia procesy wszechstronnego zdrowienia i wzrostu. Książka stanowi użyteczne źródło wiedzy dla studentów psychodramy, jak też terapeutów i psychoterapeutów innych nurtów zainspirowanych ideą kreatywności tkwiącą w psychodramie. Zachęca do poszukiwania nowych możliwości oddziaływań terapeutycznych. prof. dr hab. Andrzej Cechnicki Spis treści Wprowadzenie – Anna Bielańska, Jarosław Gliszczyński Część pierwsza. Modele teoretyczne Specyfika procesu grupowego w psychodramie – Ita Szpulak, Jarosław Gliszczyński Socjometria, nauka o grupie, czyli „mini-wykład o maxi-sprawie” – Wiesława Piątek-Janicka Trauma – współczesne koncepcje, psychoterapia i psychodrama – Jarosław Gliszczyński Część druga. Psychodrama w działaniu. Spotkania na scenie 4. O spotkaniu. Refleksje nad procesem ambulatoryjnej psychoterapii grupowej metodą psychodramy – ​Mateusz Borowiec 5. Uwolnienie spontaniczności – Roman Ludkiewicz, Irena Szmak 6. Katharsis jako vehiculum zmiany – Agnieszka Polańska, Joanna Bijok 7. Ciało w psychodramie – Aleksandra Capiga-Łochowicz 8. Kosmos, czyli duchowy wymiar psychodramy – Anna Bielańska 9. Mądrość nocy na scenie – Izabela Napiórkowska 10. Terapeutyczne znaczenie teatru playback w pracy z grupami – Magdalena Peron-Szott Część trzecia. Objawy jako antagoniści i protagoniści 11. Wykorzystanie metod psychodramatycznych w psychoterapii uzależnień – Michał Kurdziej, Małgorzata Kowalcze 12. Psychodrama w terapii osób z doświadczeniem psychozy – Igor Hanuszkiewicz, Anna Bielańska 13. Monodrama jako specyficzna interwencja w leczeniu halucynacji słuchowych – Anna Bielańska Część czwarta. Superwizja 14. Psychodrama w superwizji klinicznej – Małgorzata Kowalcze 15. Spojrzeć dalej. Sztuka superwizji w psychoterapii opartej na psychodramie – Leandra Perrotta Informacje o autorach O Redaktorach Anna Bielańska – psycholog kliniczny, psychoterapeuta i superwizor Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, terapeuta, trener i superwizor psychodramy Polskiego Instytutu Psychodramy i Psychodrama Association for Europe, członek zarządu Polskiego Instytutu Psychodramy i Psychodrama Association for Europe. Jedna z osób‑założycieli PIP, który powstał w 1999 roku. Pracowała na oddziałach dziennych Kliniki Psychiatrycznej w Krakowie z osobami z doświadczeniem psychozy. Od lat działa w Stowarzyszeniu na rzecz Rozwoju Psychiatrii i Opieki Środowiskowej, zaangażowana w tworzenie psychiatrii środowiskowej. Praktykuje psychodramę od ponad 25 lat poprzez zastosowanie jej w grupach terapeutycznych, szkoleniowych i superwizyjnych, w psychoterapii i superwizji indywidualnej. Prowadzi kursy psychoterapii w Krakowskim Centrum Edukacyjnym „Cogito”. Jarosław Gliszczyński – specjalista psycholog kliniczny, certyfikowany psychoterapeuta i superwizor psychoterapii Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, terapeuta, trener i superwizor psychodramy Polskiego Instytutu Psychodramy i Psychodrama Association for Europe. Jeden z założycieli Polskiego Instytutu Psychodramy. Kierownik Śląskiej Szkoły Psychoterapii, obecnie Przewodniczący Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Mieszka i pracuje w Gliwicach. Wprowadzenie Jedna z pierwszych idei Moreno to spotkanie. Spotkanie osób i grup, które odbywa się nie tylko na poziomie wymiany myśli, lecz także na poziomie otwartej na siebie nawzajem szczerej wymianie uczuciowej. Bez takiego spotkania wszelkie działania, terapia, rozwój osoby i grupy nie byłyby możliwe. Stąd często odwołujemy się do owej pierwotnej koncepcji, która rozwija spontaniczność i kreatywność. Spotkanie w psychodramie – zwłaszcza we współczesnym rozumieniu – obejmuje też relacje między różnymi częściami umysłu człowieka. W tym znaczeniu psychodrama, jak zostało to określone w tytule niniejszej publikacji, ma wymiar terapii integrującej. Integracja ta dotyczy różnych aspektów przeżywania, myślenia, doświadczania przez człowieka. Integracyjny wymiar psychoterapii poprzez psychodramę jest z jednej strony cechą wyróżniającą to podejście, a z drugiej stanowi podstawowy cel psychoterapii. Ta integracyjna praca odbywa się poprzez wykorzystanie fundamentalnej dla psychodramy techniki zamiany roli. Równie ważne jest uruchomienie doświadczania poprzez ciało oraz ruch na scenie. Psychodrama jako metoda w sposób zbalansowany uwzględnia zarówno werbalny, jak i niewerbalny aspekt terapii. Integracja w wymiarze czasowym pozwala na spotkanie się na scenie przeszłości, teraźniejszości i przyszłości protagonisty. Przez lata spotykaliśmy na scenie wielu pacjentów i studentów. Polscy terapeuci i trenerzy psychodramy spotykają się corocznie na wspólnych superwizjach, prowadzonych przez takich superwizorów jak Inara Erdmanis, Judith Teszary ze Szwecji, Leandra Perrotta z Norwegii, Christoph Hutter z Niemiec czy Nikos Takis z Grecji i Ina Hoogenboom z Holandii. Seminaria teoretyczne i praktyczne często prowadzą zapraszani przez nas wybitni psychodramatyści z różnych krajów Europy i świata. Swoją pracę na co dzień superwizujemy u polskich superwizorów psychodramy. Znacząca większość z nas pracuje w obszarze psychoterapii zarówno w publicznych placówkach medycznych, jak i w gabinetach prywatnych. Są wśród nas także osoby, które psychodramy używają w obszarach innych niż psychoterapia, takich jak teatr, nauczanie, treningi umiejętności czy biznes. Psychodrama jako terapia integrująca jest skonstruowana podobnie jak nasza pierwsza publikacja książkowa, autorstwa terapeutów i trenerów Polskiego Instytutu Psychodramy. Składa się z rozdziałów opracowanych na podstawie prac dyplomowych obecnych terapeutów psychodramy oraz z dwóch tekstów, które są przedrukami z kwartalnika Psychoterapia bądź powstały na kanwie publikowanego tam niegdyś artykułu. Pozostałe rozdziały to oryginalne teksty napisane specjalnie do tej książki. Rozdział pierwszy, którego autorami są Ita Szpulak i Jarosław Gliszczyński, podejmuje do tej pory niezwykle rzadko opisywane zagadnienie specyfiki grupy psychodramatycznej. Zawiera wiele refleksji popartych praktycznymi doświadczeniami na temat tego, jak specyfika założeń teoretycznych psychodramy oraz narzędzi w niej używanych wpływa na pracę grupy, jej dynamikę i niepowtarzalność zjawisk, które zachodzą w grupie. Rozdział ten tworzy podstawę do tematów rozwijanych przez kolejnych autorów. Rozdział drugi, Wiesławy Piątek-Janickiej, przybliża teorię socjometrii Jacoba Moreno i konkretne narzędzia socjometryczne, które pozwalają na badanie różnorodnych aspektów grupy i jej dynamiki. Szczególnie istotne jest tu uwyraźnienie roli grupy i procesów grupowych, bez których trudno byłoby zrozumieć głęboką strukturę grupy, sieć niewidocznych powiązań między jej członkami. Wiedza ta stanowi niezbędne wyposażenie każdego terapeuty grupowego. W rozdziale trzecim Jarosław Gliszczyński zajmuje się psychodramą w pracy z osobami straumatyzowanymi. Tekst jest próbą opisania podstawowych sposobów pracy wynikających ze współczesnego rozumienia mechanizmów PTSD i zastosowania koncepcji oraz narzędzi psychodramatycznych do pracy z tym tematem. Czytelnik znajdzie tu sporo wskazań, w jaki sposób pracować z tą problematyką i czego w tej pracy unikać. W następnym rozdziale Mateusz Borowiec przytacza praktyczne przykłady wykorzystania psychodramy w psychoterapii grupowej, rozwija też temat psychodramatycznych korzeni tej formy psychoterapii. Czytelnik może dowiedzieć się więcej o rozumieniu spotkania w psychodramie i osadzeniu tej idei w pewnych koncepcjach filozoficznych z początku XX wieku. Rozdział autorstwa Romana Ludkiewicza i Ireny Szmak przybliża w przystępny sposób idee rozgrzewki w psychodramie i jej roli w podnoszeniu poziomu spontaniczności grupy oraz prowadzących. Jest to rozdział o tym, jak powinna się rozpoczynać każda sesja psychodramy. Przedstawia różnorodne techniki rozgrzewki i jej znaczenie w pracy nad przezwyciężaniem oporu w grupie. W rozdziale szóstym, autorstwa Agnieszki Polańskiej i Joanny Bijok, pojawia się temat jednego z najważniejszych dla psychodramy czynników psychoterapeutycznych, a mianowicie katharsis. Bywa on często rozumiany dość redukcjonistycznie, jako odreagowanie lub oczyszczenie z trudnych emocji. Autorki przedstawiają znacznie bardziej wieloaspektowe i głębsze rozumienie katharsis. Aleksandra Capiga-Łochowicz opisuje, jak w psychodramie przekraczamy dualizm ciała i psychiki. Pisze, w jaki sposób ciało staje się sceną ucieleśniającą najważniejsze dla człowieka tematy i jak poprzez uruchomienie ciała psychodrama wzbogaca klasyczne narzędzia oparte głównie na werbalizacji. Autorka opisuje też, jak jej doświadczenia z terapią tańcem i ruchem (a także z japońskim tańcem butō) inspirują ją i wzbogacają jej pracę jako psychodramatystki. W kolejnym rozdziale, dotyczącym wymiaru duchowego psychodramy, Anna Bielańska odnosi się do głównej idei Moreno – człowieka jako istoty kreatywnej, która czerpie swoją siłę z kosmosu, czyli z odnalezienia w sobie boskiej energii, aby móc tworzyć własne życie zgodnie z samym sobą. Autorka omawia powiązanie tej idei z takimi koncepcjami jak soul drama czy logoterapia Frankla i podkreśla związek duchowego wymiaru psychodramy z wolnością i systemem wartości. Jest to szczególnie ważne w aspekcie stosowania psychodramy w leczeniu osób z różnymi zaburzeniami. W rozdziale Izabeli Napiórkowskiej o snach omówione zostały różne koncepcje rozumienia tego zjawiska, poczynając od Freuda, Junga poprzez neurobiologię do rozumienia zjawiska snu przez Moreno i innych psychodramatystów. Autorka opisuje możliwości pracy ze snami na scenie, przywołując przykłady różnorodnych psychodram z własnej praktyki. Rozdział Magdaleny Peron-Szott o teatrze playback, odwołując się do korzeni teatru antycznego, hellenistycznego, przedstawia specyfikę powstania tego teatru, stworzonego przez Jonathana Foxa i Jo Salas. Teatr playback opiera się na rzeczywistych historiach opowiadanych przez osoby z widowni. Historie te, odgrywane przez aktorów, osiągają artyzm poprzez ich przekształcenie w estetyczne i emocjonalne przedstawienia. Autorka przywołuje przykłady zastosowania tej metody w różnych grupach, których celem jest m.in. integracja, walka ze stereotypami, pogłębienie terapii, rozwój własny uczestników. Michał Kurdziej i Małgorzata Kowalcze opisują psychoterapię z osobami uzależnionymi od alkoholu, gdzie psychodrama jest włączona w całą strukturę leczenia pacjentów na oddziale dziennym. Autorzy, odwołując się do różnych koncepcji leczenia uzależnień, przedstawiają oryginalny sposób stosowania psychodramy w regularnym programie terapeutycznym. Opisany model może być inspiracją dla innych ośrodków leczenia uzależnień i dla terapeutów tej trudnej do leczenia grupy zaburzeń. Następne dwa rozdziały są poświęcone włączaniu metod psychodramatycznych do leczenia osób z doświadczeniem psychozy. W pierwszym, autorstwa Igora Hanuszkiewicza i Anny Bielańskiej, opisane są dwa narzędzia psychodramatyczne w terapii takich pacjentów – rzeźba rodziny w kontekście oddziału dziennego i atom socjalny w grupie ambulatoryjnej. Zarówno ten rozdział, jak i drugi rozdział Anny Bielańskiej o stosowaniu monodramy w pracy z takimi objawami jak halucynacje słuchowe daje obraz często powolnej, ale skutecznej psychoterapii osób z psychozą. Psychodrama może tę terapię pogłębić, zwłaszcza w modelu środowiskowym, gdzie metoda ta jest włączona w inne oddziaływania lecznicze. Mamy nadzieję, że oba te rozdziały zachęcą innych terapeutów do zastosowania elementów psychodramy w psychoterapii osób z zaburzeniami psychotycznymi. W rozdziale dotyczącym zastosowania psychodramy w superwizji Małgorzata Kowalcze rozważa, jak powinna się kształtować bezpieczna relacja superwizor–superwizant, będąca niezbędną podstawą do rozwoju zawodowego i osobistego superwizanta. W superwizji opisanej w tym rozdziale superwizor nie tylko posługuje się psychodramą, ale integruje również teorie psychodynamiczne, systemowe, humanistyczne, poznawczo-behawioralne i inne. Wymaga to elastyczności i kreatywności superwizora. Autorka omawia też różne role superwizora, jakie pełni on w stosunku do superwizanta. W ostatnim rozdziale Leandra Perrotta przybliża istotę superwizji metodą psychodramy z wielu perspektyw. Opisuje cele, techniki, kładąc nacisk na wymiar etyczny superwizji. Podkreśla rolę relacyjną superwizji, przedstawiając ją jako proces współtworzenia głębszej refleksji nad procesem terapeutycznym między superwizorem a terapeutą. Opisuje różne uwarunkowania i powiązania terapeuty, które mają pomóc terapeucie w integrowaniu umiejętności zawodowych z osobistym doświadczeniem i odpowiedzialnością za proces terapeutyczny. Nasza publikacja jest dziełem wielu autorów, stanowi dużą różnorodność nie tylko tematów, lecz także stylów i sposobów opisywania rzeczywistości w obszarze psychoterapii i psychodramy. W poszczególnych rozdziałach powtarzają się pewne kluczowe pojęcia i koncepcje psychodramy Jacoba Moreno. Nie chcieliśmy jednak ich usuwać ze względu na ich rolę w aspekcie danego tematu. Mamy nadzieję, że pokaże to indywidualność naszych autorów, a z drugiej strony jednak spójność myślenia w odniesieniu do głównych idei psychodramy. Spodziewamy się, że książka, którą oddajemy polskim czytelnikom, przyczyni się do wzrostu zainteresowania tą historycznie drugą – po psychoanalizie – szkołą w psychoterapii. Mamy nadzieję, że zainspiruje ona wielu psychoterapeutów do włączania elementów doświadczeniowych do swojego warsztatu pracy z pacjentami. Liczymy też na to, że okaże się pomocna w szkoleniach psychodramatystów. Anna Bielańska, Jarosław Gliszczyński Parametry szczegółowe Autor: Anna Bielańska, Jarosław Gliszczyński (red.) Liczba stron: 337 Rok wydania: 2025 Oprawa: twarda Wydanie: 1 ISBN: 978-83-964325-9-9 EAN: 9788396432599 Seria: Ścieżki Psychoterapii Szerokość: 16 cm Wysokość: 23,5 cm Waga: 0,663 kg