Powszechna enc.fil.9 S-Ż Poznań

Encyklopedia to dzieło, które służy ciągłemu kształceniu ([en kyklo]) i wychowywaniu ([paideia]) poszczególnych ludzi i całych społeczności. W tradycji kultury zachodniej encyklopedie były i są najbardziej uniwersalną formą informowania oraz kształcenia. Tworzone przez określone środowiska akademickie są zarówno świadectwem zdobytej wiedzy, jak też znakiem poziomu kultury osiągniętej przez dany naród. Opracowanie encyklopedii z określonej dziedziny nauki i przekazanie jej społeczeństwu to nie sprawa ambicji grupy naukowców, lecz przede wszystkim wyraz troski o edukację i poziom kultury naukowej danej społeczności. Wśród różnych rodzajów encyklopedii niezbywalną rolę w ksztaltowaniu kultury naukowej odgrywają encyklopedie filozoficzne. Filozofia, która przenika tak istotne dziedziny kultury jak poznanie, postępowanie, wytwarzanie, jest dla kultury każdego narodu jej logosem (rozumem), który pozwala odkryó wyższy, niż tylko doraźny, cel życia i działania. Wybuch drugiej wojny światowej, okupacja Polski, niszczenie polskiej inteligencji i, w konsekwencji, polskiej nauki, zwłaszcza humanistyki, spowodowały załamanie podstaw kultury. Towarzyszyło temu zaprogramowane prześladowanie Kościoła katolickiego, czego wyrazem były proporcjonalnie najwyższe straty osobowe wśród duchowieństwa, powstałe zarówno pod okupacją niemiecką, jak i sowiecką.