Atopowe zapalenie skóry Podejście interdyscyplinarne Piotrków Trybunalski

Publikacja stanowi przewodnik po atopowym zapaleniu skóry - chorobie, która w Polsce dotyka ponad 800 tys. osób. W monografii zaprezentowano analizę skutecznych metod leczenia farmakologicznego, w tym leki recepturowe, oraz nowoczesne podejście obejmujące fototerapię. Opisano przydatne zabiegi aparaturowe z zakresu kosmetologii pielęgnacyjno-lekarskiej. Przedstawiono odpowiednią kosmetologię oraz dermokosmetyki, które wspierają codzienną pielęgnację skóry oraz łagodzą objawy choroby. Omówiono także rolę suplementacji oraz diety, które pełnią bardzo ważną funkcję w zarządzaniu objawami. Osobny rozdział poświęcono dzieciom chorującym na atopowe zapalenie skóry ze względu na różnice w budowie skóry, która jest inna niż u chorującego dorosłego. Publikacja jest skierowana przede wszystkim do dermatologów zajmujących się na co dzień leczeniem pacjentów z atopowym zapaleniem skóry. Jednakże ze względu na swój interdyscyplinarny charakter z całą pewnością będzie pomocna także dla lekarzy innych specjalności, którzy chcą dowiedzieć się więcej na temat atopowego zapalenia skóry. Monografia może być także przydatna osobom zmagającym się z tą chorobą, aby mogli lepiej ją zrozumieć. Spis treści: ROZDZIAŁ 1. Atopowe zapalenie skóry - Dawid Burczyk, Dominika Wcisło-Dziadecka, Agnieszka Garncarczyk, Marta Palacz-Wróbel 1 1.1. Kseroza - rodzaje skóry suchej i jej cechy charakterystyczne 1 1.2. Przyczyny powstawania skóry suchej 4 1.3. Nazewnictwo atopowego zapalenia skóry 7 1.4. Epidemiologia 8 1.5. Etiopatogeneza atopowego zapalenia skóry 12 1.6. Obraz kliniczny (wykwity, typowe umiejscowienie, przebieg, różnicowanie) 23 1.6.1. I faza kliniczna: wyprysk atopowy wczesnego dzieciństwa/okresu niemowlęcego - do 2. r.ż. 23 1.6.2. II faza kliniczna: wyprysk atopowy w okresie późnego dzieciństwa - od 2. do 12. r.ż. 26 1.6.3. III faza kliniczna: wyprysk atopowy okresu młodzieńczego i osób dorosłych 28 1.7. Ocena stopnia nasilenia objawów atopowego zapalenia skóry 34 ROZDZIAŁ 2. Badania podmiotowe i przedmiotowe oraz badania dodatkowe dla potrzeb dermatologiczno-kosmetologicznych w AZS - Weronika Kononowicz 43 2.1. Badanie podmiotowe (wywiad dermatologiczno-kosmetologiczny) 43 2.2. Badanie fizykalne (przedmiotowe) 46 2.3. Badania dodatkowe laboratoryjne 47 2.4. Nieinwazyjne metody diagnostyczne (ocena biofizycznych parametrów skóry) 49 2.4.1. Badanie oceniające poziom nawilżenia naskórka (korneometria) 51 2.4.2. Badanie oceniające przeznaskórkową utratę wody (tewametria) 51 2.4.3. Badanie oceniające zawartość melaniny i hemoglobiny (meksametria) 52 2.4.4. Badanie oceniające stopień łojotoku/natłuszczenia (sebumetria) 53 2.4.5. Badanie oceniające elastyczność skóry (kutometria) 54 2.4.6. Badanie oceniające pomiar pH skóry (pH-metria) 54 2.5. Badanie obrazowe za pomocą ultrasonografii wysokiej częstotliwości 55 2.6. Badanie obrazowe lampą Wooda 56 2.7. Badanie mikroskopowe przy użyciu kapilaroskopu 58 2.8. Badanie rozłożenia stanu zapalnego za pomocą kamery termograficznej 61 ROZDZIAŁ 3. Leczenie farmakologiczne w atopowym zapaleniu skóry - Dawid Burczyk, Barbara Misiło, Radosław Balwierz, Marta Palacz-Wróbel, Barbara Koleżyńska, Dominika Wcisło-Dziadecka 65 3.1. Leczenie atopowego zapalenia skóry 71 3.2. Miejscowe leczenie przeciwzapalne 73 3.2.1. Glikokortykosteroidy stosowane miejscowo 73 3.2.2. Miejscowe inhibitory kalcyneuryny (mIK) 82 3.2.3. Kapsaicyna 84 3.2.4. Krisaborol/kryzaborol 85 3.2.5. Pochodne smoły węglowej (dziegcie) 85 3.2.6. Tlenek cynku 86 3.2.7. Taniny 86 3.2.8. Emolienty 86 3.2.9. Mokre opatrunki 92 3.2.10. Podchloryn sodu 93 3.3. Leczenie ogólnoustrojowe 95 3.3.1. Leczenie przeciwdrobnoustrojowe 98 3.3.2. Leczenie przeciwhistaminowe 100 3.3.3. Leczenie biologiczne 101 3.3.4. Inhibitory kinazy JAK (iJAK) 104 ROZDZIAŁ 4. Leki recepturowe - Barbara Misiło, Radosław Balwierz, Dawid Burczyk 125 4.1. Lek recepturowy - informacje ogólne 125 4.1.1. Definicja leku recepturowego 125 4.1.2. Ilość leku, jaką można wydać na odpłatność ryczałtową 126 4.1.3. Skróty stosowane w recepturze 127 4.1.4. Recepta - lek recepturowy 130 4.1.5. Wykonanie leku recepturowego 130 4.1.6. Sygnatura leku robionego 131 4.1.7. Ważność leku recepturowego 132 4.2. Postacie leków recepturowych mające zastosowanie w atopowym zapaleniu skóry 133 4.2.1. Emulsje 133 4.2.2. Maści 133 4.2.3. Kremy 134 4.2.4. Żele 134 4.2.5. Roztwory 134 4.3. Surowce recepturowe 135 4.4. Leki gotowe jako surowce farmaceutyczne 136 4.5. Surowce recepturowe mające zastosowanie w atopowym zapaleniu skóry 138 4.6. Przykłady recept na leki recepturowe stosowane w atopowym zapaleniu skóry 143 4.6.1. Leki recepturowe zawierające witaminy 143 4.6.2. Leki recepturowe zawierające miejscowe glikokortykosteroidy 152 4.6.3. Leki recepturowe o działaniu nawilżającym i/lub nawilżająco-odkażającym 154 4.6.4. Leki recepturowe o działaniu natłuszczającym 157 4.6.5. Leki recepturowe o działaniu przeciwświądowym 160 4.6.6. Leki recepturowe w terapii zakażeń bakteryjnych i/lub grzybiczych 162 ROZDZIAŁ 5. Fototerapia i fotochemioterapia w atopowym zapaleniu skóry - Wiktoria Odrzywołek 165 5.1. Fototerapia i fotochemioterapia w atopowym zapaleniu skóry 165 5.2. Podział promieniowania i oddziaływanie światła na tkanki 166 5.3. Fototerapia 168 5.3.1. Rodzaje fototerapii stosowane w leczeniu AZS 168 5.3.2. Próby świetlne 170 5.3.3. Przebieg zabiegu 171 5.3.4. Bezpieczeństwo i działania niepożądane 171 5.3.5. Przeciwwskazania do fototerapii 172 5.4. Światło niebieskie 172 5.5. Lasery ekscymerowe 173 5.6. Lasery i niekoherentne źródła światła oddziałujące na naczynia krwionośne 173 ROZDZIAŁ 6. Zabiegi aparaturowe z zakresu kosmetologii pielęgnacyjno-leczniczej oraz medycyny estetycznej dedykowane pacjentom z atopowym zapaleniem skóry - Wioleta Faruga-Lewicka 177 6.1. Wybrane zabiegi aparaturowe dedykowane pacjentom z atopowym zapaleniem skóry 177 6.1.1. Infuzja tlenowa 177 6.1.2. Sonoforeza 178 6.1.3. Elektroporacja 179 6.1.4. Jonoforeza 179 6.1.5. Oksybrazja 179 6.2. Wybrane zabiegi z zakresu kosmetologii pielęgnacyjnej 180 6.2.1. Oczyszczanie 180 6.2.2. Złuszczanie 180 6.2.3. Korneoterapia 181 6.2.4. Nawilżanie 181 6.3. Substancje aktywne stosowane w zabiegach z zakresu kosmetologii pielęgnacyjnej 182 6.4. Substancje podrażniające skórę z atopowym zapaleniem skóry 183 6.5. Wybrane zabiegi z zakresu kosmetologii leczniczej 184 6.5.1. Zastosowanie polihydroksykwasow w pielęgnacji skóry z AZS 184 6.5.2. Kwas laktobionowy 184 6.5.3. Glukonolakton 185 6.5.4. Zastosowanie egzosomów w pielęgnacji skóry z AZS 185 6.6. Wybrane zabiegi z zakresu medycyny estetycznej 186 6.6.1. Osocze bogatopłytkowe 186 6.6.2. Toksyna botulinowa 186 ROZDZIAŁ 7. Wyroby medyczne rekomendowane w codziennej pielęgnacji skóry suchej i atopowej - Barbara Misiło, Dawid Burczyk, Radosław Balwierz 189 7.1. Wyroby medyczne - definicja 189 7.2. Wymogi dotyczące informacji o wyrobie medycznym 190 7.2.1. Etykieta i instrukcja używania 190 7.2.2. Informacje na etykiecie 190 7.2.3. Reguły klasyfikacji wyrobu medycznego 191 7.3. Wyroby medyczne do stosowania w atopowym zapaleniu skóry 196 ROZDZIAŁ 8. Dermokosmetyki apteczno-drogeryjne zalecane w codziennej pielęgnacji skóry suchej i atopowej - Barbara Misiło, Dawid Burczyk, Radosław Balwierz 207 8.1. Dermokosmetyki 207 8.2. Produkty kosmetyczne 209 8.2.1. Postacie kosmetyków 211 8.2.2. Podział i funkcje składników kosmetycznych 212 8.3. Przykładowe produkty kosmetyczne według postaci przeznaczone dla skóry suchej i atopowej 219 8.3.1. Przykładowe produkty do pielęgnacji skóry twarzy 219 8.3.2. Przykładowe produkty myjące do ciała 229 8.3.3. Przykładowe produkty oczyszczające do mycia owłosionej skóry głowy 238 8.3.4. Przykładowe mleczka, balsamy, emulsje oraz kremy do ciała 241 8.3.5. Przykładowe produkty kosmetyczne do pielęgnacji stop 247 8.3.6. Przykładowe produkty kosmetyczne do pielęgnacji dłoni 249 8.3.7. Produkty kosmetyczne o działaniu fotoprotekcyjnym 253 ROZDZIAŁ 9. Znaczenie kwasów tłuszczowych w dermatologii i kosmetologii - Małgorzata Sobczyk, Dawid Burczyk, Radosław Balwierz 261 9.1. Podział kwasów tłuszczowych 262 9.1.1. Nasycone kwasy tłuszczowe 263 9.1.2. Nienasycone kwasy tłuszczowe 264 9.2. Wpływ lipidów, w tym kwasów tłuszczowych, na skórę 266 9.3. Zastosowanie i charakterystyka wybranych kwasów tłuszczowych w kosmetologii i dermatologii 271 ROZDZIAŁ 10. Oleje kosmetyczne - Małgorzata Sobczyk, Dawid Burczyk, Radosław Balwierz 277 10.1. Olej jako surowiec kosmetyczny 277 10.2. Charakterystyka wybranych olejów kosmetycznych dedykowanych skórze suchej oraz atopowej 281 10.2.1. Olej z miodli indyjskiej 281 10.2.2. Olej wiesiołkowy 281 10.2.3. Olej z pestek winogron 283 10.2.4. Olej canola 283 10.2.5. Olej konopny 284 10.2.6. Olej kokosowy 284 10.2.7. Olej arganowy 285 ROZDZIAŁ 11. Postępowanie dietetyczne i suplementacja w atopowym zapaleniu skóry - Martyna Andreew-Gamza, Beata Hornik 289 11.1. Znaczenie stylu życia w AZS 289 11.2. Podłoże immunologiczne AZS 290 11.3. Czynniki wyzwalające AZS związane z odżywianiem na rożnych etapach życia 291 11.3.1. Okresy prenatalny i okołoporodowy 291 11.3.2. Dzieciństwo i okres nastoletni 292 11.3.3. Dorosłość 293 11.4. Alergeny pokarmowe występujące u chorych na AZS 294 11.4.1. Wybrane alergeny pokarmowe 295 11.5. Prewencja żywieniowa w AZS 297 11.6. Postępowanie żywieniowe jako element procesu leczenia AZS wraz z suplementacją 298 11.6.1. Substancje o działaniu przeciwutleniającym i przeciwzapalnym 299 11.6.2. Populacja osób dorosłych 301 11.6.3. Populacja kobiet ciężarnych i karmiących 302 11.6.4. Populacja pediatryczna 302 ROZDZIAŁ 12. Atopowe zapalenie skóry u dzieci - Michalina Jakubczak 307 12.1. Definicja AZS u dzieci 307 12.2. Różnice w budowie skóry dzieci i dorosłych z AZS 311 12.3. Mikrobiom skóry dziecka z AZS 312 12.4. Przebieg AZS u dzieci 316 12.5. Leczenie AZS u dzieci 317 12.6. Zasady pielęgnacji skóry noworodka i niemowlaka 320 12.7. Znaczenie świadomości choroby w ocenie ryzyka wystąpienia AZS u dziecka 321 Skorowidz