Upadek cesarstwa rzymskiego na Zachodzie - Edward Gibbon Pabianice

Monumentalna praca Edwarda Gibbona (1737-1794) The History of the Decline and Fall of the Roman Empire należy do kanonu klasyki historycznej. Znakomitym pisarstwem reprezentuje to, co w historiografii tradycyjnej najlepsze, a dzięki oświeceniowemu racjonalizmowi, inteligencji i odwadze intelektualnej autora wyrasta ponad ówczesne ograniczenia źródłowe i metodologiczne. Całość dzieła obejmuje okres od pierwszych symptomów kryzysu imperium rzymskiego pod koniec II wieku aż do zdobycia "Nowego Rzymu", Konstantynopola, przez Turków w roku 1453. Kilkakrotnie wydawany przez PIW przekład początkowych tomów, któremu nadano tytuł Zmierzch Cesarstwa Rzymskiego, kończy się śmiercią cesarza Juliana Apostaty i wraz z nią klęską restytucji pogaństwa w Rzymie. Niniejsza kontynuacja tego przekładu (lekturowo może być ona traktowana jako samodzielna książka) doprowadza czytelnika do symbolicznego roku 476, kiedy germańscy najemnicy zdjęli z tronu ostatniego cesarza zachodniorzymskiego, Romulusa Augustulusa. Dalsze dzieje wschodniej części imperium składają się już, według naszej terminologii, na historię Bizancjum. Spis treści: Spis ilustracji ROZDZIAŁ PIERWSZY Rządy i śmierć Jowiana. - Wybór Walentyniana, który czyni współcesarzem swego brata Walensa i dokonuje ostatecznego podziału na wschodnie i zachodnie cesarstwo. - Bunt Prokopiusza. - Administracja świecka i kościelna. - Germania. - Brytania. - Afryka. - Wschód. - Dunaj. - Śmierć Walentyniana. - Jego dwaj synowie, Gracjan i Walentynian II , dziedziczą cesarstwo zachodnie. ROZDZIAŁ DRUGI Obyczaje pasterskich narodów. - Wędrówki Hunów z Chin do Europy. - Ucieczka Gotów. - Przeprawa przez Dunaj. - Wojna z Gotami. - Klęska i śmierć Walensa. - Gracjan mianuje Teodozjusza cesarzem Wschodu. - Jego charakter i sukcesy. - Pokój i osiedlenie się Gotów. ROZDZIAŁ TRZECI Śmierć Gracjana. - Upadek arianizmu. - Święty Ambroży. - Pierwsza wojna domowa: z Maksymusem. - Charakter, rządy i pokuta Teodozjusza. - Śmierć Walentyniana II . - Druga wojna domowa: z Eugeniuszem. - Śmierć Teodozjusza. ROZDZIAŁ CZWARTY Ostateczne unicestwienie pogaństwa. - Wprowadzenie wśród chrześcijan kultu świętych i relikwii. ROZDZIAŁ PIĄTY Ostateczny podział cesarstwa rzymskiego między synów Teodozjusza. - Panowanie Arkadiusza i Honoriusza. - Rządy Rufina i Stylichona. - Bunt i klęska Gildona w Afryce. ROZDZIAŁ SZÓSTY Bunt Gotów. - Plądrują Grecję. - Alaryk i Radagaisus dwukrotnie najeżdżają Italię. - Stylichon ich odpiera. - Germanowie zalewają Galię. - Konstantyn zagarnia Zachód. - Niełaska i śmierć Stylichona. ROZDZIAŁ SIÓDMY Najazd Alaryka na Italię. - Obyczaje senatu i ludu rzymskiego. - Rzym jest trzykrotnie oblegany i w końcu złupiony przez Gotów. - Śmierć Alaryka. - Goci ustępują z Italii. - Upadek Konstantyna. - Galię i Hiszpanię zajmują barbarzyńcy. - Niezależność Brytanii. ROZDZIAŁ ÓSMY Arkadiusz cesarzem Wschodu. - Rządy i niełaska Eutropiusza. - Bunt Gainasa. - Prześladowania świętego Jana Chryzostoma. - Teodozjusz II cesarzem Wschodu. - Jego siostra Pulcheria. - Jego żona Eudocja. - Wojna perska i podział Armenii. ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY Śmierć Honoriusza. - Walentynian III cesarzem Zachodu. - Rządy jego matki Placydii. - Aecjusz i Bonifacy. - Podbój Afryki przez Wandali. ROZDZIAŁ DZIESIĄTY Charakter, podboje i dwór Attyli, króla Hunów. - Śmierć Teodozjusza Młodszego. - Wyniesienie Marcjana na cesarstwo Wschodu. ROZDZIAŁ JEDENASTY Najazd Attyli na Galię. - Odpierają go Aecjusz i Wizygoci. - Attyla najeżdża na Italię i ją opuszcza. - Śmierć Attyli, Aecjusza i Walentyniana III. ROZDZIAŁ DWUNASTY Złupienie Rzymu przez Genzeryka, króla Wandalów. - Jego morskie grabieże. - Ostatni cesarze Zachodu: Maksymus, Awitus, Majorian, Sewerus, Antemiusz, Olibriusz, Gliceriusz, Nepos, Augustulus. - Całkowita zagłada zachodniego cesarstwa. - Panowanie Odoakra, pierwszego barbarzyńskiego króla Italii. ROZDZIAŁ TRZYNASTY Początki, postępy i skutki życia klasztornego. - Nawrócenie się barbarzyńców na chrześcijaństwo i arianizm. - Prześladowania wandalskie w Afryce. - Wygaśnięcie arianizmu wśród barbarzyńców ROZDZIAŁ CZTERNASTY Panowanie i nawrócenie się Chlodwiga. - Jego zwycięstwa nad Alemanami, Burgundami i Wizygotami. - Ustanowienie monarchii francuskiej w Galii. - Prawa barbarzyńców. - Położenie Rzymian. - Wizygoci z Hiszpanii. - Podbój Brytanii przez Sasów. Ogólne uwagi na temat upadku zachodniego cesarstwa rzymskiego Przypisy Od redakcji Indeks osób Indeks nazw geograficznych i etnicznych