Poezja paradoksów - paradoksy w poezji - 03 Paradoksy poetyckiego obrazowania — Ziemia Święta (E-book) Oświęcim

„Paradoksy — pisał Carl Gustav Jung w książce Psychologia a religia — w przedziwny sposób należą do największych dóbr duchowych […], a wszystkie wypowiedzi religijne zawierają logiczne sprzeczności i zasadniczo niemożliwe stwierdzenia”. Obserwację tę, niewątpliwie słuszną, potwierdza już pobieżna analiza języka, jakim posługuje się Biblia. Zarówno w Starym, jak i w Nowym Testamencie, w tym w samej nauce Jezusa Chrystusa, odnajdujemy wiele konstrukcji opartych na sprzecznościach. Stwierdzenia takie, jak: „ziarno, jeśli nie obumrze, nie wyda owocu” (J 12,24), „tak ostatni będą pierwszymi, a pierwsi ostatnimi” (Mt 20,16) czy „kto chce znaleźć swe życie, straci je, a kto straci swe życie z mego powodu, znajdzie je” (Mt 10,38—39), przeszło dwa tysiące lat tworzyły pejzaż chrześcijańskiej kultury i do dziś stanowią o rozpoznawalności charakteru dyskursu religijnego. Dlatego również nauka Kościoła, dogmaty — niepodważalne twierdzenia religijne — w nieunikniony sposób opierają się na paradoksie. Wystarczy wszak przywołać najważniejsze prawdy wiary: trzy osoby są jednym Bogiem, Maryja jest jednocześnie dziewicą i matką, Bóg jest miłosierny i sprawiedliwy zarazem, zmarli powstaną z martwych, a Chrystus objawił się w postaci Boga Człowieka, narodził się w określonym czasie oraz miejscu — wieczność spotkała się ze śmiertelnością. Chrześcijaństwo cechuje się więc znaczącym nasyceniem sprzecznościami i nie zawsze dającymi się pojąć paradoksami. Z takimi konstrukcjami w sposób szczególny stykają się kapłani, rozważając trudne, czasem ukryte, sensy języka Ewangelii. Świadomość sprzeczności w istotny sposób wyznacza ich paradygmat myślowy, determinuje ich refleksję o języku i słowie, która przekłada się na poetykę wypowiedzi, a czasem stanowi jej temat. (fragment Wstępu) Spis treści: Spis treści Wstęp / 9 Część pierwsza Rozdział pierwszy: Paradoks — sprzeczność — aporia. Wokół dylematów terminologicznych / 29 Wprowadzenie / 29 W stronę definicji paradoksu / 38 Aporetyczność sprzeczności — kryterium analiz paradoksu / 51 Część druga Rozdział pierwszy: Paradoksy słowa — Bóg i wiara w wierszach Jana Twardowskiego / 59 Wprowadzenie / 59 Paradoksy Boga / 62 Paradoksy wiary / 79 Rozdział drugi: Paradoksy poetyckiego obrazowania — Ziemia Święta w liryce Janusza Stanisława Pasierba / 95 Wprowadzenie / 95 Paradoksy czasu i przestrzeni Ziemi Świętej / 98 Paradoksy świętych miast / 110 Paradoksy egzystencji i człowieka Ziemi Świętej / 115 Rozdział trzeci: Paradoksy poetyckich porządków świata — Judasz w liryce Wacława Oszajcy / 131 Wprowadzenie / 131 Sprawiedliwy i miłosierny / 135 Paradoksy Judasza: „pomiędzy” lękiem a nadzieją / 141 Postscriptum / 169 Bibliografia / 175 Indeks osobowy / 191 Summary / 199 Zusammenfassung / 202