Procesy biznesowe w praktyce. Projektowanie Mrozy

Jedna z najlepszych pozycji z zakresu zarządzania procesami na rynku! (z recenzji pierwszego wydania książki) Proces biznesowy to pojęcie z obszaru zarządzania przedsiębiorstwem. To seria powiązanych ze sobą działań czy zadań, która ma prowadzić do osiągnięcia oczekiwanego efektu bądź rozwiązania postawionego problemu. Tajniki zarządzania firmą lub organizacją poprzez procesy nie są łatwe i nie da się ich w mig opanować, jednak ich wdrożenie okazuje się zwykle wysoce opłacalne, a często wręcz konieczne tam, gdzie przykłada się dużą wagę do sprawnego kierowania. Czyli praktycznie w każdym przedsiębiorstwie, którego menedżerowie myślą o podnoszeniu wydajności i efektywności pracy. Projektowanie procesów wymaga przygotowania merytorycznego oraz zdolności do powiązania praktyki biznesowej ze znajomością odpowiednich narzędzi. Dobrze, jeśli praktykę z tego obszaru zdobywa się na konkretnym rynku, na którym funkcjonuje przedsiębiorstwo. To ważne, bo nasza rodzima rzeczywistość jest całkiem inna niż choćby amerykańska, o czym dobrze wie Marek Piotrowski, od kilkunastu lat specjalizujący się w projektowaniu procesów biznesowych z wykorzystaniem narzędzi informatycznych. Z pomocą niniejszego podręcznika autor pragnie przeprowadzić czytelnika przez projektowanie, testowanie i optymalizację procesów, ze szczególnym uwzględnieniem problemów, z jakimi można się spotkać na polskim gruncie. Wydanie drugie wzbogacono o dodatkowy rozdział, omawiający modelowanie procesów przy użyciu Enterprise Architect, czyli najpopularniejszego narzędzia przeznaczonego do tego celu. Marek Piotrowski — absolwent Politechniki Gdańskiej, od dwudziestu trzech lat zajmujący się informatyką, a od piętnastu — procesami biznesowymi w ramach informatyki. W 2007 roku ukazała się jego pierwsza książka: BPMN — notacja modelowania procesów biznesowych. Spis treści: Wstęp (11) Rozdział 1. Proces (13) 1.1. Składowe opisu procesu (15) 1.2. Elementy określające proces (16) Rozdział 2. Notacja BPMN (19) 2.1. Rodzaje zadań (22) 2.2. Rozgałęzianie procesu (23) 2.2.1. Bramka ALBO (XOR) (23) 2.2.2. Bramka LUB (OR) (25) 2.2.3. Bramka I (AND) (25) 2.2.4. Bramka złożona (COMPLEX) (27) 2.3. Symbole zdarzeń (27) 2.3.1. Grubość i rodzaj obramowania okręgu, czyli symbole zdarzeń (27) 2.3.2. Styl linii obramowania okręgu, czyli zdarzenia przerywające i nieprzerywające (37) 2.3.3. Ikona wewnątrz symbolu, czyli oznaczenie czynności (40) 2.3.4. Rodzaj ikony (zdarzenie przyjęcia/zdarzenie wysłania) (40) 2.4. Łączenie gałęzi procesu (47) 2.4.1. Bramka łącząca ALBO (XOR) (47) 2.4.2. Bramka łącząca I (AND) (47) 2.4.3. Bramka łącząca LUB (OR) (49) 2.4.4. Bramka łącząca złożona (COMPLEX) (49) 2.4.5. Łączenie bez bramek (53) 2.5. Określanie uczestników procesu (54) 2.5.1. Przykład opisu (54) 2.5.2. Dlaczego warto opisywać proces za pomocą ról, a nie nazwisk? (55) 2.6. Reprezentacja interakcji z podmiotami zewnętrznymi (59) 2.6.1. Baseny (59) 2.6.2. Procesy prywatne i publiczne (59) 2.6.3. Kolaboracja i konwersacja (61) 2.6.4. Podmioty wieloinstancyjne (66) 2.7. Podprocesy (68) 2.7.1. Podprocesy osadzone (68) 2.7.2. Podprocesy zdarzeniowe (73) 2.7.3. Podprocesy niesekwencyjne (doraźne) (75) 2.7.4. Podproces Pętla (77) 2.7.5. Podprocesy wieloinstancyjne (77) 2.8. Pomocnicze elementy notacji (86) 2.8.1. Obiekty obrazujące dane (86) 2.8.2. Grupy (91) 2.8.3. Symbole prywatne (91) 2.8.4. Adnotacje (92) 2.9. Choreografie (94) 2.9.1. Podstawowe pojęcia (94) 2.9.2. Choreografia złożona (96) 2.9.3. Użycie symboli zwielokratniających (97) 2.9.4. Przykład zastosowania (97) 2.9.5. Sekwencje poprawne i niepoprawne (98) 2.9.6. Użycie bramek w diagramach choreografii (101) 2.9.7. Zdarzenia w choreografiach (109) 2.9.8. Wykorzystanie choreografii w diagramie kolaboracji (współpracy) (110) 2.9.9. Posługiwanie się globalną choreografią lub globalnym zadaniem choreografii (110) 2.10. Dla porządku - podsumowanie (110) Rozdział 3. Pozostałe notacje (115) 3.1. UML (116) 3.1.1. Diagram czynności (116) 3.1.2. Diagram stanów (122) 3.1.3. Interakcje po raz pierwszy, czyli diagram sekwencji (przebiegu) (124) 3.1.4. Interakcje po raz drugi, czyli diagram komunikacji (129) 3.1.5. Interakcje po raz trzeci, czyli diagram czasowy (130) 3.1.6. Interakcje po raz czwarty, czyli diagram przeglądu interakcji (131) 3.1.7. Diagram przypadków użycia (132) 3.2. RAD (138) 3.3. Przypadki użycia (139) 3.4. Flowchart (144) 3.5. Diagram przepływu danych (DFD) (147) 3.6. Diagram stanów (149) 3.7. Diagramy księgi jakości (151) 3.8. Service blueprint (152) 3.9. Nierysunkowe metody zapisu (153) 3.9.1. Macierz RACI (155) 3.9.2. Macierz SIPOC (155) Rozdział 4. Tworzenie opisu procesu (157) 4.1. Identyfikacja procesów (157) 4.1.1. Analiza dokumentacji biznesowej (157) 4.1.2. Kwestionariusze (157) 4.1.3. Wywiad (159) 4.1.4. User stories (159) 4.1.5. Warsztaty (160) 4.1.6. Obserwacja (autorejestracja bądź śledzenie) (161) 4.1.7. Praktyka (terminowanie) (162) 4.1.8. Metoda trawnika - dekretacja (162) 4.1.9. Przedstawiciel klienta (162) 4.1.10. Prototypowanie (163) 4.1.11. Podsumowanie (164) 4.2. Sporządzenie opisu procesu (166) 4.2.1. Metryka dokumentu (166) 4.2.2. Wstęp (166) 4.2.3. Opis procesu "as is" (167) 4.2.4. Opis procesu "to be" (177) 4.2.5. Zdefiniowanie procesu to dopiero początek (181) 4.3. Sporządzanie schematu procesu na podstawie diagramu struktury produktów (182) Rozdział 5. Rodzaje obiegów (191) 5.1. Podział ze względu na sposób definiowania ścieżki obiegu (191) 5.1.1. Dekretacja (191) 5.1.2. Sekwencje zdarzeń - już nie dekretacja, jeszcze nie workflow (193) 5.1.3. Obieg typu workflow (199) 5.1.4. Obieg stanowy (202) 5.1.5. Obieg definiowany za pomocą silnika reguł (204) 5.2. Podział procesów ze względu na medium obiegu (207) Rozdział 6. Najczęstsze błędy (209) 6.1. Błąd typu "Przetwarzanie gniazdowe" (209) 6.2. Błąd typu "Szybka pętla" (210) 6.3. Błąd typu "Bezkresna pętla" (213) 6.3.1. Schemat z wykorzystaniem zdarzenia pośredniego (214) 6.3.2. Schemat z rozszerzoną pętlą (215) 6.4. Gdy "tak" spotyka się z "nie", czyli błąd zbędnej decyzji (216) 6.5. Drobne błędy notacyjne (219) 6.5.1. Cancel zamiast znaku uniwersalnego (219) 6.5.2. Oczekiwanie na zdarzenie Cancel (219) 6.5.3. Nieprawidłowe warunki bramki ALBO (XOR) (220) 6.5.4. Nieszkodliwe błędy (222) 6.5.5. Błąd czy nie błąd? (222) Rozdział 7. Typowe zagadnienia (225) 7.1. Kanały komunikacji systemu kancelaryjnego z otoczeniem (225) 7.2. Wpływ dokumentu papierowego (225) 7.2.1. Przypadek trywialny (225) 7.2.2. Przypadek trywialny z połączeniem kancelarii z archiwum (229) 7.2.3. Rozwiązanie ze skanerem masowym i rozproszonym opisem dokumentu (230) 7.2.4. Rozwiązanie z kodem kreskowym (234) 7.2.5. Rozwiązanie z kodem kreskowym i archiwizacją w kartonach (235) 7.2.6. Rozwiązanie z rejestracją przesyłek (236) 7.2.7. Przesyłki rejestrowane (239) 7.3. Wpływ dokumentu uzupełniającego sprawę (240) 7.3.1. Kojarzenie na podstawie numeru sprawy (242) 7.3.2. Kojarzenie ręczne (242) 7.4. Wpływ dokumentu papierowego uzupełniającego przepływ elektroniczny (243) 7.4.1. Wersja procesu bez automatyzacji (244) 7.4.2. Wersja z wykorzystaniem kodu kreskowego (245) 7.4.3. Wersja z kodem dwuwymiarowym (248) 7.5. Wysyłka dokumentu papierowego (252) 7.5.1. Wysyłka jednego dokumentu w jednej kopercie (252) 7.5.2. Kilka dokumentów w jednej przesyłce (254) 7.6. Jeszcze o przyjmowaniu dokumentów (261) Rozdział 8. Niektóre zagadnienia optymalizacyjne (263) 8.1. Kształtowanie przebiegu procesu w zależności od priorytetów (263) 8.1.1. Topologia minimalizująca czas trwania procesu (263) 8.1.2. Topologia minimalizująca korespondencję (265) 8.1.3. Topologia minimalizująca nakład pracy (265) 8.2. Metoda ścieżki krytycznej w wydaniu BPM (266) 8.2.1. Czym jest ścieżka krytyczna i dlaczego jej wyznaczenie jest tak ważne? (267) 8.2.2. Wyznaczanie ścieżki krytycznej (267) 8.3. Pobieranie zadań przez wykonawców ze wspólnej puli (272) 8.4. Przydział wykonawców do zadań przy przetwarzaniu masowym (274) 8.5. Priorytetyzacja (279) 8.5.1. [Ważność sprawy] (281) 8.5.2. [Liczba dni zapasu] (281) 8.6. Zjawisko wąskiego gardła (282) 8.7. Doskonalenie procesów (284) Rozdział 9. Testowanie procesów (287) 9.1. Najprościej (287) 9.1.1. Opis systemu przy użyciu diagramu stanów (287) 9.1.2. Co to wszystko ma wspólnego z testami? (289) 9.1.3. Dla ciekawskich, czyli dlaczego zamieszczone diagramy nazwałem stanami uproszczonymi? (290) 9.2. Nieco trudniejszy przykład (292) 9.3. Definiowanie kompletnego testu za pomocą schematu BPMN (296) 9.3.1. Opis rozważanego procesu (296) 9.3.2. Etap 1. Porządkowanie schematu (297) 9.3.3. Etap 2. Jawne wprowadzenie działań wyzwalanych zdarzeniami (300) 9.3.4. Etap 3. Wprowadzenie na schemat wyjść niejawnych (303) 9.3.5. Etap 4. Zaznaczenie literami kroków, w których następuje rozgałęzienie (306) 9.3.6. Etap 5. Zaznaczenie działań wewnętrznych w krokach (308) 9.3.7. Etap 6. Opisanie kryteriów powodzenia dla zdarzeń wewnętrznych (310) 9.3.8. Etap 7. Specyfikacja rozgałęzień (311) 9.3.9. Etap 8. Sporządzenie szkieletu tablicy kontrolnej (311) 9.3.10. Etap 9. Definiowanie przebiegów testowych (314) 9.3.11. Etap 10. Sporządzenie formularza testów (328) 9.4. Przeprowadzanie testów (333) Rozdział 10. Pomiary (335) 10.1. Po co definiować wskaźniki? (335) 10.2. Cechy dobrego wskaźnika (336) 10.2.1. Cechy techniczne (336) 10.2.2. Merytoryczne cechy wskaźników (337) 10.3. Wpływ pomiarów na proces (340) 10.4. Proces definiowania wskaźników (340) 10.5. Rodzaje mierników (340) 10.6. Mierniki niezmienne (z założenia) (343) 10.7. Aspekt ludzki (343) Rozdział 11. Na koniec: trochę ideologii, czyli o procesach w ogóle (345) 11.1. Procesowa struktura przedsiębiorstwa i jej skutki, czyli po co w ogóle wdrażać procesy biznesowe (346) 11.1.1. Podejście departamentowe a podejście procesowe (347) 11.1.2. Firma zorientowana procesowo (352) 11.1.3. IT - integracja istniejących w firmie systemów informatycznych (356) 11.1.4. Wymuszanie stosowania procedur jakości (358) 11.1.5. Korzyści na poziomie stanowiska pracy (359) 11.2. Model dojrzałości procesowej organizacji CMMI (359) 11.3. Zmiany, zmiany, zmiany... (360) Rozdział 12. Wspomaganie projektowania procesów przy zastosowaniu Enterprise Architect (363) 12.1. Interfejs Enterprise Architect (363) 12.2. Przykład I - diagramy procesów w Enterprise Architect (364) 12.2.1. Tworzenie modelu (365) 12.2.2. Tworzenie widoku (368) 12.2.3. Tworzenie pakietu (369) 12.2.4. Tworzenie diagramu procesu (371) 12.2.5. Podłączanie procesu podrzędnego pod aktywność w procesie głównym (384) 12.2.6. Proces podrzędny - diagram Decyzja (385) 12.2.7. Formatowanie artefaktów (389) 12.3. Przykład II - rejestracja przypadków użycia w Enterprise Architect (392) 12.3.1. Tworzenie diagramu przypadków użycia (393) 12.3.2. Rejestrowanie atrybutów przypadku użycia (398) 12.3.3. Rejestrowanie scenariusza przypadku użycia (401) 12.4. Zarządzanie stopniem zaprojektowania przypadków użycia (411) 12.4.1. Statusy przypadków użycia (411) 12.4.2. Definiowanie własnych statusów (411) 12.4.3. Śledzenie stopnia zaprojektowania przypadków użycia (415) 12.5. Gdzie szukać pomocy (420) Dodatek A. Informacje pomocnicze (421) Dodatek B. Zalecana lektura (429) O autorze: Marek Piotrowski urodził się w 1951 roku w Poznaniu. Tam też zdał maturę. W roku 1976 ukończył studia na Politechnice Gdańskiej. Po studiach podjął pracę w Opolu, gdzie nadal mieszka. W międzyczasie ukończył studia podyplomowe na Politechnice Łódzkiej oraz Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu.