Hasowski Appendix (PDF) Milanówek

"Miłość jest nieświatowa, rzadka i apolityczna" Hannah Arendt Powroty do dawnych tematów często nie należą do łatwych. Powodują je: konieczność dokonywania nieustannych uzupełnień, reinterpretacji… albo melancholia za przeszłością, w której – jak w kryształowym zwierciadle z baśni o Królowej Śniegu – można ujrzeć jeszcze raz swoje, niestety już przez czas zniekształcone, oblicze. Powrót do twórczości filmowej Wojciecha Hasa – z okazji 20. rocznicy jego śmierci – a także wpisanie dwóch jego filmów: Rękopisu znalezionego w Saragossie i Sanatorium pod Klepsydrą, do dziesiątki arcydzieł polskiej kinematografii, skłoniły mnie do odszukania tekstów, dzięki którym przed laty „trafiłam” na autora ekranizacji prozy Brunona Schulza. Wojciech Has, jako Artysta, opowiadał w swoich filmach o przemijaniu, zapominaniu, bólu i śmierci. Oby koniec „wspólnego świata”, w którym egzystują Reżyser, jego twórczość i my, Widzowie, nigdy nie nastąpił, a więc nie oznaczał przyjęcia „pojedynczej perspektywy”. Has na pewno bardzo by sobie tego życzył. Dlatego gorąco zapraszam do świata polifonicznego, magicznego i fantastycznego… stworzonego niejako dla i przez tego Mistrza Ruchomych Obrazów. Iwona Grodź „Książka ta stanowi modelowe studium w zakresie badań nad interartystycznymi związkami filmu z innymi sztukami w perspektywie indywidualnej twórczości. (...) praca powodowana koniecznością dokonywania nieustannych uzupełnień i interpretacji, odsłania szerokie kulisy i głębokie podłoże Hasowskich inspiracji, jego genealogii duchowej i artystycznej, która legła u źródeł jego dzieła. Autorka roztacza przed nami bardzo szeroką erudycyjną panoramę najrozmaitszych fenomenów z dziedziny literatury, malarstwa czy muzyki, jaką ewokują filmy Hasa. Interesuje ją również krąg współpracowników artysty, a także głęboki ślad, jaki zostawił w polskiej kinematografii dzięki swojej charyzmatycznej działalności pedagogicznej w łódzkiej szkole filmowej. Zważywszy na renesans zainteresowania twórczością Wojciecha Hasa (...) uważam, że obecna propozycja, zataczająca bardzo szeroki krąg humanistycznej i estetycznej refleksji, a także otwierająca nowe horyzonty poznawcze, jest cennym wkładem w rozwój badań nad kinem tego reżysera i z pewnością zasługuje na zainteresowanie”. z recenzji prof. Tadeusza Szczepańskiego Spis treści: SPIS TREŚCI WSTĘP CZĘŚĆ I PRAOBRAZY… KILKA UWAG O DUCHOWEJ GENEALOGII WOJCIECHA HASA 1. Daleki od światła jak koty. Świat prozy i rysunków Brunona Schulza Linia i słowo Żelazny kapitał wyobraźni Czas i przestrzeń Mieszkańcy światów Schulza Przedmioty magiczne Świat Schulza 2. Wszystko to blaga! Eksterytorialność! Maksymilian! Cha Cha! Kilka uwag o humorze i władzy w twórczości Brunona Schulza i Wojciecha J. Hasa Bufonada Schulza Blaga Hasa 3. Surrealizm w języku? (rekonesans magiczno-metaforyczny) Lepkość, czyli o „obłości” słowa Przezroczystość. „Zanurzyć słowa w elektrolit srebra i szyb” Próżnia. O „nieobecności” słów Urzeczowienie. O „materialności” słowa Lewitacja. „Słowa jak gołębie” Zagmatwanie. „Słowa w nieładzie jak włosy poprawiane ręką” 4. Has Schulzem podszyty… Krótkie filmy Wojciecha Hasa CZĘŚĆ II BIAŁE PLAMY… KILKA UWAG O SŁOWACH I OBRAZACH 1. Wybieraj nieosiągalne… Wojciech Has wobec adaptacji filmowej Warstwa wizualna filmu i pojęcie medium Malarskość filmu a obrazowość adaptowanej literatury Malarskość filmu a wyobraźnia plastyczna reżysera 2. Scenografia – wypowiedź intymna. Sanatorium pod Klepsydrą Wojciecha Jerzego Hasa (1973) Światło i barwa Plener Wnętrze Rekwizyty Kostium i charakteryzacja 3. Ciało i cień. Odbiór Sanatorium pod Klepsydrą Brunona Schulza (1934) i Wojciecha Jerzego Hasa (1973) Odbiorca i sytuacja odbiorcza w filmie Widz Fabuła i znak. 4. Kiedy obraz chciał być ciałem… 5. Kiedy słowo chciało być ciałem… Postscriptum CZĘŚĆ III PRZYCZYNKI, UZUPEŁNIENIA, ADDYCJE 1. Róża i krzyż. Czerwone tarcze Jarosława Iwaszkiewicza i Wojciecha Hasa. Niezrealizowane filmy... Czerwone tarcze Jarosława Iwaszkiewicza i Wojciecha Hasa Historia i cenzura Postscriptum 2. Komiksy Jerzego Skarżyńskiego Jerzy Skarżyński jako twórca komiksów fantastycznych Fantastyka: obraz i słowo – kilka uwag o komiksie i jego medium… Fantastyka a problem komunikacji na przykładzie komisów Jerzego Skarżyńskiego Fantastyka a genologia na przykładzie komiksów Jerzego Skarżyńskiego 3. Komediancki świat. Udawanie. Kilka uwag o serialu Komediantka Jerzego Sztwiertni Wyrafinowanie i masowość Autobiografizm i autotematyzm a problem adaptacji Dodatek CZĘŚĆ IV NASTĘPCY…? 1. Faksymile…? Casus Doroty Kędzierzawskiej i Mariusza Grzegorzka Indywidualności – Kędzierzawska Filmowy sampling Mariusza Grzegorzka na przykładzie etiudy Krakatau (1986) Mariusz Grzegorzek i Krakatau 2. Dorota Kędzierzawska – prolog do oryginalnej twórczości Czy na pewno o miłości…? Czy na pewno młodość…? Czy na pewno feminizm…? Między miastem a prowincją… teraźniejszością i przeszłością Zakończenie ZAKOŃCZENIE ANEKS 1 WYWIADY 1. Rozmowa z Jerzym Skarżyńskim (1924–2004) – malarzem, scenografem filmowym i teatralnym 2. Korespondencja listowna z 2001 roku z Tadeuszem Kwiatkowskim (1920 –2007) – pisarzem, scenarzystą filmowym, m.in. Rękopisu znalezionego w Saragossie Wojciecha. J. Hasa 3. „Dobry operator potrafi przekonać reżysera, że to on ma rację”. Rozmowa z operatorem filmowym Witoldem Sobocińskim (1929–2018) z 2010 roku… nie tylko o współpracy z Wojciechem J. Hasem 4. Kino w czystej postaci… Rozmowa z Anne Guérin-Castell, m.in. o twórczości Wojciecha J. Hasa w 2010 roku Dodatek ANEKS 2 ANKIETA BIBLIOGRAFIA SPIS ILUSTRACJI I RYSUNKÓW FILMOGRAFIA – FILMY FABULARNE (PEŁNOMETRAŻOWE) WOJCIECHA J. HASA ABSTRAKT W JĘZYKU ANGIELSKIM INDEKS NAZWISK SPIS TREŚCI