Wstyd i zazdrość. Ukryty zamęt (wyd. 3) Mikołów

Wstyd i zazdrość to formy wewnętrznego zamętu obecne w życiu każdego człowieka, które wywierają na nas przemożny potajemny wpływ i kierują naszym zachowaniem. Do tych uczuć przyznajemy się niechętnie, bo nie przynoszą nam chluby. Wstyd odczuwamy wtedy, gdy nagle urywa się interakcja z drugim człowiekiem lub popełniamy gafę; gdy dochodzi do nieporozumień, błędnych spostrzeżeń i mylnych osądów; gdy dostrzegamy puste i szydercze spojrzenia tam, gdzie spodziewaliśmy się empatii; gdy liczymy na uśmiech drugiej osoby, a widzimy w jej oczach odrazę; gdy przeżywamy osamotnienie i rozczarowanie, bo nie znajdujemy słów, by wyrazić nasze pragnienia; gdy odczuwamy potworną, beznadziejną pustkę, nie mogąc nawiązać kontaktu z drugim człowiekiem; i gdy doświadczamy otępienia, a zarazem wściekłości w wyniku spustoszeń wywołanych nadużyciem. Wszystkie te puste przestrzenie wypełnia wstyd. Czujemy wstyd, gdy ponosimy porażki. Największa porażka to niemożność zbudowania więzi z innymi istotami ludzkimi, a pierwszą taką istotą jest matką. Zazdrość odczuwamy, dostrzegając, że istnieje ktoś (na podstawowym poziomie – edypalny rywal lub rodzeństwo), kto nawiązał relację tam, gdzie nam się nie powiodło. Niemowlę poszukuje własnego self w uśmiechniętej twarzy matki zainteresowanej dzieckiem. Analogicznie, osoba dorosła szuka potwierdzenia u partnera, rodziny i społeczeństwa. Niektórzy szczęściarze zawsze mogli być pewni miłości i akceptacji pierwszych opiekunów. Poza tymi wyjątkami wszyscy boimy się jednak pustego spojrzenia, które świadczy o nierozpoznaniu naszych potrzeb. Obawiamy się również spotkania z osobą, która widzi nie to, kim chcemy być, lecz to, kim ona chce, byśmy byli: „Wsysający wir” spojrzenia drugiej osoby wyciąga ze mnie to, kim jestem dla siebie, i dokonuje przekształcenia, widząc kogoś, kto nie jest mną (Kilborne, 1999, s. 42). Spis treści Wstyd i zazdrość Wstyd – dalsze rozważania Syndrom psychicznego morderstwa Zazdrość Wstyd w gabinecie psychoanalitycznym Przedmowa Gdy człowiek szuka pomocy psychoanalityka lub psychoterapeuty, istnieje ryzyko, że doświadczy wstydu. Wynika to z dwóch przyczyn. Po pierwsze, pacjent musi ujawniać informacje intymne, a więc wstydliwe. Po drugie, podczas rozmowy może dojść do wielu nieporozumień, błędów komunikacyjnych lub sytuacji, w których zabraknie empatii. Co zdumiewające, psychoanalitycy rzadko zwracają uwagę na wstyd, który wynika z settingu analizy i psychoterapii. Staje się to bardziej zrozumiałe, gdy przypomnimy sobie, że wstyd ma „wiecznie ukrytą” naturę – jeżeli zostaje ujawniony i wystawiony na pokaz, przypomina lisa, który stracił resztkę sił, uciekając przed ogarami i nie może już bronić się przed wyciągnięciem z kryjówki. Wstyd zazwyczaj czai się w niewidocznym miejscu. Unikanie rozmów o wstydzie wynika między innymi z tego, że jest on zadziwiająco zaraźliwy (Lewis, 1971). Słuchanie o wstydzie wzbudza wstyd (choćby subtelny i nieznaczny). To nam się nie podoba, chętniej rozmawiamy więc o innych problemach, na przykład o zawiści lub poczuciu winy. Moje zainteresowanie wstydem rozpoczęło się na początku lat osiemdziesiątych XX wieku, kiedy to pracowałem w Klinice Tavistock. Przypadek sprawił, że trafiło do mnie kilku pacjentów z problemami dotyczącymi wstydu i fałszywego self. W tamtym okresie temat ten rzadko pojawiał się w pismach psychoanalitycznych i psychologicznych. Nathanson stwierdza: „Omawiając naszą pracę kliniczną, rzadko poruszamy temat wstydu. Przez 20 lat uważnie przysłuchiwałem się prezentacjom przypadków oraz uczęszczałem na wykłady, seminaria i sympozja, lecz nigdy nie trafiłem na dyskusję, w której skupiono by się na problemie zażenowania, ośmieszenia, drwiny, upokorzenia lub jakiegokolwiek innego przeżycia związanego ze wstydem […]. Zrozumiałem, że wszechobecnemu ryzyku przeżycia wstydu towarzyszy powszechne w naszej kulturze unikanie rozmów na jego temat” (Nathanson, 1987b, s. vii–viii). Od tego czasu sytuacja uległa dużej zmianie. Psychoanalitycy, psychologowie rozwojowi oraz przedstawiciele nauk społecznych i neurobiologii wnoszą znaczący wkład w zrozumienie problematyki wstydu. Na szczególne zainteresowanie zasługuje nowa dziedzina, która może niezwykle uzupełniać się z teorią psychoanalityczną – psychologia ewolucyjna. Jej przedstawiciele, opierając się na współczesnej koncepcji Darwinowskiej (dotyczącej ewolucyjnego nacisku na utrwalanie cech służących przekazywaniu genów), badają podłoże różnych niezrozumiałych działań i emocji (Migone i Liotti, 1998). Takie ujęcie w nowy, intrygujący sposób wyjaśnia mechanizmy wstydu i zazdrości. W niniejszej książce próbuję połączyć niektóre z tych wątków i ukazać ich znaczenie dla myślenia klinicznego. Odkrycia dokonywane w gabinecie psychoanalitycznym mają zbyt dużą wartość, aby rezerwować je dla środowiska analityków i pokrewnych specjalistów. Liczę na to, że niniejsze rozważania na temat wstydu i zazdrości okażą się przystępne dla wszystkich Czytelników. Miałem to na uwadze, pisząc tę książkę. Nie sposób uniknąć jednak sytuacji, w których pewne fragmenty będą mało zrozumiałe dla osób niedysponujących wiedzą psychoanalityczną. Dlatego na końcu zamieszczam dodatek, w którym krótko opisuję niektóre ważne pojęcia związane z teorią i praktyką psychoanalityczną. O Autorze Phil Mollon – dr n. hum., psychoanalityk, psycholog kliniczny, psychoterapeuta energetyczny. Znany autor oraz prelegent z zakresu wstydu, traumy, dysocjacji, autopsychologii oraz EMDR – pionier rozwoju psychoanalitycznej psychoterapii energetycznej. Posiada 40 lat klinicznego doświadczenia, pracował zarówno w brytyjskiej publicznej służbie zdrowia, jak i prowadził praktykę prywatną. Autor wielu książek poświęconych zaburzeniom obrazu siebie. Członek Brytyjskiego Towarzystwa Psychoanalitycznego. Przez wiele lat zajmował się tematyką wstydu i narcyzmu oraz innymi zaburzeniami obrazu self. Tym zagadnieniom poświęcił dwie inne książki: The Fragile Self oraz Releasing the Self: The Healing Legacy of Heinz Kohut. Pisał też o wpływie traumy w Multiple Selves, Multiple Voices i o naturze pamięci w publikacjach Remembering Trauma oraz Freud and False Memory. Parametry szczegółowe Autor: Phil Mollon Liczba stron: 160 Rok wydania: 2024 Oprawa: twarda Wydanie: 3 ISBN: 978-83-68115-05-5 EAN: 9788368115055 Seria Szerokość: 15 cm Wysokość: 22,5 cm Waga: 0,438 kg