Nieświadome na scenie Witkacy i psychoanaliza (EPUB) Lubsko

Paweł Dybel w mistrzowski sposób wydobywa w książce różne aspekty splotu biografii i twórczości Witkacego, zrywając ze sposobem, w jaki ujmowano go w dotychczasowej tradycji interpretacyjnej. Wskazuje na kluczowe znaczenie, jakie dla uformowania się osobowości artystycznej pisarza miała jego terapia u Karola de Beauraina, który wprowadził go w tajniki psychoanalizy Freuda. Stąd wzięło się zainteresowanie Witkacego marzeniami sennymi oraz kreowanie przez niego bohaterów o powikłanej konstrukcji psychicznej, określonej przez różnego rodzaju „węzłowiska” (kompleksy). Jednym z takich „węzłowisk” jest motyw sobowtóra, sygnalizujący rozszczepienie tożsamości pisarza. Pojawia się on już w listach do Heleny Czerwijowskiej, na słynnej petersburskiej fotografii, później powraca w dramatach i powieściach. Mimo że o kluczowym wpływie zakopiańskiej terapii u de Beauraina na swoją twórczość Witkacy pisał w Niemytych duszach, w bogatej literaturze jej poświęconej ignorowano zazwyczaj to wyznanie. Nawiązując do tych autobiograficznych wypowiedzi autora Nienasycenia i śledząc psychoanalityczne wątki w jego pisarskim dorobku, Paweł Dybel proponuje w książce nowe spojrzenie naosobowość pisarza i jego pisarski dorobek. prof. Ilona Błocian, Uniwersytet Wrocławski Spis treści: Wykaz skrótów cytowanych utworów Stanisława Ignacego Witkiewicza Zamiast wstępu 1. Witkacy i psychoanaliza 2. Pięć założeń tej książki 3. Estetyka Kanta i dwie wykładnie autonomii sztuki: romantyczno-modernistyczna i awangardowa 4. Krytyk parnasista i Witkacego gry życia i fikcji 5. Twórca i jego sobowtóry Rozdział I. Biograficzne węzłowiska 1. Jak pisać o Witkacym? 2. Splot życia i pisarstwa Witkacego 3. Trójkąt edypalny i trójkąt małżeński w rodzinie Witkiewiczów 4. Kompleks ojca 5. Kompleks matki 6. Kompleks kobiet. Stasio – synek mamusi i Don Juan 7. Kompleks małżeństwa. Stasio pantoflarz? 8. Kobiety święte i upadłe 9. Kompleks Pigmaliona 10. Cień ojca. Obsesja sobowtóra 11. Domowa edukacja i bunt Stasia Rozdział II. Psychoanaliza u „Borena” 1. „Istotny stan duszy” według starego Witkiewicza i Freudowskie nieświadome („podświadomość”) 2. Zakopiańska terapia u Karola de Beauraina 3. Hipoteza „kompleksu embriona” 4. Piosenka Witkacego o psychoanalizie 5. Inna nauka „Borena”: małżeństwo jako onanizm 6. Dwa sny o Helenie 7. Stasia „metoda” zapisywania snów, Bronio i modernizm Rozdział III. Pierwsze miłości i romanse 1. Romans z Solską. Narodziny Don Juana / dandysa 2. Obsesja zdrady i samobójstwo Janczewskiej 3. Między sztuką a depresją. Witkacego filozofia radykalizmu egzystencjalnego 4. Tropikalny bzik, wybuch wojny i rozstanie z Malinowskim 5. Traumy lat wojny 6. Powrót do Polski Rozdział IV. Sobowtórzenie Witkacego 1. W świecie odbić lustrzanych 2. Autoportret wielokrotny i cztery sobowtóry Witkacego 3. Asymetria lustrzanych odbić. Dwie sekwencje 4. Lustra Witkacego i „stadium lustra” Jacques’a Lacana 5. Sobowtóry martwe i żywe 6. Sobowtóry Bunga. Tajemniczy Stanisław Ignacy Zdyb 7. Spojrzenie pierwszego sobowtóra 8. Roz-po-czwórzony Witkacy 9. W węzłowisku sobowtórowych spojrzeń 10. Czwarty sobowtór-analityk i obserwator 11. Sobowtórzenie Witkacego i tożsamościowy dysocjacjonizm 12. Maciej z własnej potęgi i dziecięce sobowtóry „embriony” 13. Byt jako potworność. Witkacy i Artaud 14. Witkacy nie istnieje 15. Atanazy i jego strażnik-sobowtór Maciej 16. W pościgu za sobowtórami Rozdział V. Czysta forma marzenia sennego 1. Kłopoty z teorią Czystej Formy 2. Absolutyzacja formalnej konstrukcji dzieła w pismach estetycznych Witkacego 3. Dylematy krytyków piszących o Witkacym po wojnie 4. Metafizyczny schemat relacji jedność–wielość i jego powikłania 5. Hipoteza trzech jedności: dzieła sztuki, bytu, ja 6. Kluczowe pojęcia teorii Czystej Formy jako „puste znaczące” 7. Zakopiańskie sny Stasia i Malinowskiego 8. Praca marzenia sennego według Freuda i Czysta Forma 9. Ekspozycja nieświadomego, czyli mózg wariata na scenie 10. Forma dzieła sztuki jako jedność przez różnicę, pęknięcie i podział 11. Jedność koncepcji formalnej dzieła i jego „podświadoma symboliczność” 12. „Podświadomość” w grze aktorów. Psychologizujące odczytanie teorii Freuda Rozdział VI. Czysta forma i absurd 1. Witkacego filozofia absurdu 2. Trzy postaci splotu formy dramatów Witkacego z ich „życiową zawartością” 3. Mit jednolitego „ja” artysty i węzłowiska jego duszy 4. Perwersyjność sztuki współczesnej i nadejście ludzi-automatów 5. Sztuka jako ewokacja groteski i egzystencjalnego absurdu 6. Dzieło sztuki jako „potwierdzenie” trzech egzystencjalnych sprzeczności 7. Aporie teorii Czystej Formy 8. Czysta Forma i język 9. Czysta Forma, czyli bebeszenie bebechów istnienia 10. Metafizyczna Tajemnica Istnienia jako Wielka Blaga 11. Mit estetyczny trzech jedności Witkacego i rozpad świata jego dramatów 12. Witkacy, Freud i poststrukturalizm 13. Konkluzje Rozdział VII. Jak umyć polskie dusze? 1. Niemyte dusze, czyli powrót „wypartej” psychoanalizy 2. Psychoanalityczna terapia u de Beauraina: sukces czy porażka? Witkacy jako analityk 3. Nieświadome i „węzłowiska” podmiotu. Śmierć człowieka 4. Psychoanalityczna emancypacja i sublimacja popędów według Freuda 5. Niemyte dusze Witkacego i XX-wieczna tradycja myśli emancypacyjnej 6. Freud jako Wielki Spowiednik Ludzkości 7. Nie Freud, tylko Adler. Dwie strategie wobec kompleksu niższości 8. Dobrodziejstwa monarchii i miazga tłumu 9. Ambiwalentny stosunek do rewolucji rosyjskiej 10. „Puszenie się” Polaków jako narodowa choroba 11. Niemyte dusze dzisiaj 12. Tabletki Murti Binga i trauma rewolucji 13. Poza sceną Bibliografia Indeks osobowy