Młodzież wobec wyboru profilu kształcenia i zawodu Łódź

Książka jest próbą diagnozy aspiracji i planów życiowych młodzieży liceów publicznych i niepublicznych oraz czynników je warunkujących. Wpisuje się więc w nurt badań, który pozwoli prognozować kierunek zmian aspiracji młodzieży w następnych latach oraz wyznaczać obszar działań w zakresie preorientacji zawodowej. Być może także przyczyni się w jakimś stopniu do podniesienia poziomu poradnictwa zawodowego w szkołach. Wykorzystanie wiedzy z tego zakresu powinno pozwolić na racjonalne zagospodarowanie czasu pobytu młodych ludzi w liceum w celu wszechstronnego ich rozwoju. Jeśli szkoła ma się wywiązać z tych zadań, to jej najmocniejszą stroną powinny być odpowiednie kompetencje nauczyciela gotowego podjąć wysiłek związany z przygotowaniem młodego pokolenia do sprostania wyzwaniom bliskiej i odległej przyszłości, do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, samodzielnego i odpowiedzialnego poszukiwania własnego miejsca w świecie [Banach 2001; Szempruch 2001]. Praca dr Małgorzaty Dubis wychodzi naprzeciw wyzwaniom nowej rzeczywistości społecznej ukształtowanej w Polsce po 1989 roku, kiedy zaczęto zwracać uwagę na tworzenie oferty edukacyjnej i dostosowanie jej do potrzeb i dążeń uczących się. Wieloaspektowość i złożoność tego problemu powodują konieczność takiego przygotowania młodzieży, aby wchodząc w świat pracy, miała szansę na sukces, aby aktywnie dokonując wyborów i świadomie planując karierę zawodową, brała odpowiedzialność za swoją przyszłość. Prezentowane opracowanie mieści się w nurcie głębokiej refleksji teoretycznej i empirycznej, zmierzającej do wielostronnego ukazania roli i zadań stojących przed współczesną szkołą w zakresie przygotowania uczniów do wyboru kierunku kształcenia i zawodu. Książka jest próbą diagnozy wyborów edukacyjnych i zawodowych młodzieży liceów publicznych i niepublicznych oraz czynników je warunkujących. Wpisuje się więc w nurt badań, które pozwolą prognozować kierunek aspiracji młodzieży na następne lata oraz wyznaczać obszar działań w zakresie preorientacji zawodowej. Z recenzji dr hab. Jolanty Sempruch, prof. UJK w Kielcach Wstęp7 Rozdział 1. Kierunki zmian w systemie edukacji w Polsce11 1.1. Uwarunkowania i kierunki zmian edukacyjnych11 1.2. Cele, funkcje i zadania systemu edukacji17 1.3. Wyzwania edukacyjne współczesności a przygotowanie młodzieży do podejmowania decyzji dotyczących własnej przyszłości24 1.4. Szkolnictwo publiczne i niepubliczne jako środowiska edukacyjne28 Rozdział 2. Problematyka aspiracji w ujęciu interdyscyplinarnym33 2.1. Projektowanie przyszłości w warunkach zmieniającego się społeczeństwa33 2.2. Aspiracje - ich rodzaje, struktura i dynamika35 2.3. Uwarunkowania aspiracji młodzieży44 2.3.1. Uwarunkowania pedagogiczne i szkolne44 2.3.2. Determinanty osobowościowe47 2.3.3. Czynniki rodzinne i środowiskowe49 2.4. Wyniki dotychczasowych badań nad aspiracjami młodzieży55 Rozdział 3. Założenia metodologiczne badań i ich realizacja59 3.1. Przedmiot i cele pracy60 3.2. Problemy i hipotezy badawcze61 3.3. Zmienne i ich wskaźniki65 3.4. Metody, techniki i narzędzia badawcze66 3.5. Charakterystyka terenu badań i badanej próby69 3.6. Organizacja i przebieg badań74 3.7. Sposób opracowania materiału empirycznego75 Rozdział 4. Dążenia edukacyjne i zawodowe badanych uczniów liceów ogólnokształcących79 4.1. Treść aspiracji edukacyjnych i zawodowych uczniów szkół publicznych i niepublicznych79 4.2. Poziom aspiracji uczniów szkół publicznych i niepublicznych88 Rozdział 5. Pedagogiczne uwarunkowania wyborów edukacyjno-zawodowych młodzieży93 5.1. Kadra pedagogiczna badanych szkół a aspiracje edukacyjno-zawodowe młodzieży93 5.2. Organizacja procesu kształcenia w szkołach publicznych i niepublicznych100 5.3. Style i metody pracy wychowawczej nauczycieli szkół publicznych i niepublicznych a aspiracje młodzieży107 5.4. Działalność pozalekcyjna szkół a aspiracje uczniów113 5.5. Osiągnięcia szkolne uczniów a ich aspiracje115 5.6. Rodzaj szkoły a przygotowanie młodzieży do podejmowania decyzji dotyczących własnej przyszłości117 Rozdział 6. Rodzinne i środowiskowe uwarunkowania aspiracji edukacyjnych i zawodowych młodzieży125 6.1. Wykształcenie rodziców a aspiracje edukacyjno-zawodowe młodzieży126 6.2. Sytuacja materialna badanych rodzin131 6.3. Związek aspiracji młodzieży z funkcjonowaniem rodziny136 6.4. Tradycje rodzinne a aspiracje młodzieży142 6.5. Formy współpracy rodziny ze szkołą a aspiracje badanych uczniów144 6.6. Środowisko terytorialne a poziom aspiracji uczniów147 6.7. Rówieśnicze i społeczne uwarunkowania aspiracji edukacyjno-zawodowych młodzieży151 Rozdział 7. Koncepcja pracy z młodzieżą w zakresie ukierunkowywania i rozwijania aspiracji157 Zakończenie173 Uogólnienie wyników badań173 Wnioski oraz postulaty pedagogiczne i społeczne180 Bibliografia185 Publikacje autorskie i prace zbiorowe185 Artykuły w czasopismach196 Akty prawne199 Spis tabel, schematów i wykresów201 Tabele201 Schematy202 Wykresy202