Medykalizacja nadpobudliwości (PDF) Kraków

ADHD ‒ pojęcie to jeszcze dwadzieścia lat temu funkcjonowało w społeczeństwie w szczątkowej formie. Jeżeli dziecko wierciło się w krześle, nie potrafiło usiedzieć w miejscu i miało problem z dłuższym skupieniem uwagi, to postrzegane było jako niegrzeczne. Współcześnie rzecz przedstawia się zupełnie inaczej. ADHD jest jedną z najczęściej diagnozowanych wśród dzieci i młodzieży jednostek psychiatrycznych. Celem książki jest odpowiedź na pytanie: w jaki sposób nadpobudliwe zachowanie z czasem zaczęło być symptomem zaburzenia psychicznego? Autor omówił w sposób ciekawy i niestandardowy historię wiedzy wokół ADHD i proces stopniowego rozszerzania kategorii diagnostycznej, a także zanalizował najważniejsze kontrowersje naukowo-społeczne wokół etiologii i terapii farmakologicznej, dodając do tego wątek globalnej ekspansji amerykańskiej definicji zaburzenia. Ponadto ‒ na podstawie wywiadów pogłębionych, analizy treści czasopism medycznych oraz analizy dyskursu medialnego ‒ można w książce prześledzić proces wyłaniania się nadpobudliwości w kontekście polskim. Publikacja ta mieści się w ramach socjologii medycyny, zdrowia i choroby oraz korzysta z metodologii i siatki pojęciowej teorii aktora-sieci, co w znaczący sposób wzbogaca jej walor naukowy. „Szczególnie nowatorskie i nieoczywiste jest połączenie socjologii medycyny, studiów nad nauką i techniką (…) oraz wspomnianych już analiz biopolitycznych. To właśnie wraz z podjęciem analiz dotyczących centro-peryferyjnego usytuowania zarówno choroby, jak i badaczy pozwala Michałowi Wróblewskiemu na ukazanie polityczności choroby w sposób złożony i zniuansowany, dzięki czemu ucieka od prostych, samonarzucających się propozycji. Jest to ważne, gdyż przy omawianiu kontrowersji naukowo-społecznych istnieje ryzyko zastosowania strategii, które mogą się okazać szkodliwe w przestrzeni publicznej. Szczególnie ważne jest, abyśmy unikali „handlowania wątpliwościami”, czyli aby autorzy analizujący wybrane kontrowersje naukowo społeczne (np. ruchy antyszczepionkowe, energia atomowa, GMO) nie wytwarzali dodatkowego elementu niepewności. Michałowi Wróblewskiemu to się udało (…)”. Z recenzji dra hab. Andrzeja W. Nowaka Michał Wróblewski – socjolog i filozof, pracownik Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Redaktor pracy Kultura i hegemonia. Antologia tekstów szkoły z Birmingham (Toruń 2012). Autor publikacji: Hegemonia i władza. Filozofia polityczna Antonia Gramsciego i jej współczesne kontynuacje (Toruń 2016), Czyje lęki, czyja nauka? Struktury wiedzy wobec kontrowersji naukowo-społecznych (Poznań 2016, razem z A.W. Nowakiem i K. Abriszewskim), Efekt Bilbao czy kult cargo. Nowe instytucje kultury w Polsce (Elbląg 2018, razem z Ł. Afeltowiczem, J. Gądeckim, K. Olechnickim i T. Szlendakiem). Prowadzi badania w ramach socjologii medycyny, zdrowia i choroby oraz studiów nad nauką i techniką. Stypendysta Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Spis treści: PRZEDMOWA WSTĘP Socjologia medycyny, zdrowia i choroby: teoria medykalizacji i choroba jako fakt społeczny Teoria aktora-sieci: relacyjne fakty społeczne i ontologia Socjologia wiedzy medycznej: Ludwik Fleck i Ian Hacking Praktyka, peryferyjność, studium przypadku Opis badań Rozdział 1. MEDYKALIZACJA I JEJ WYMIARY Klasyczna teoria medykalizacji i jej problemy Medycyna i technonauka Neoliberalny kapitalizm i komercjalizacja Biopolityka państwa i biopolityka siebie Ruchy pacjenckie Heterogeniczność medykalizacji Rozdział 2. POWSTANIE I ROZWÓJ FAKTU MEDYCZNEGO: HISTORIA I USPOŁECZNIENIE ADHD Historia etykietki Wsteczna racjonalizacja i esencjalizacja Kalibracja i „wytwarzanie” ludzi – znaczenie systemów klasyfikacyjnych ADHD: DSM jako mechanizm medykalizacyjny Otwierając czarną skrzynkę: kontrowersje naukowe wokół ADHD Marketing nadpobudliwości Jurydyzacja nadpobudliwości Makroaktorzy i powiększanie skali Stabilizacja i nisze Rozdział 3. ADHD I PROCESY GLOBALIZACYJNE Globalizacja, infrastruktury, peryferyjność i zaburzenia psychiczne Neoliberalizm Infrastruktury Lokalne napięcia Przypadek Polski Efekty globalizacji? Rozdział 4. PRAKTYKA MEDYCZNA: MIĘDZY HETEROGENICZNOŚCIĄ A STABILIZACJĄ Ontologia w praktyce medycznej i obiekt graniczny Droga pacjenta Heterogeniczność Stabilizacja ADHD jako obiekt graniczny Ontologia choroby i medykalizacja Rozdział 5. NARRACJE: OD EKONOMII NADZIEI DO PERYFERYJNYCH KONTROWERSJI Forum internetowe Publikacje prasowe i internetowe Sprawa Eisenberga ZAKOŃCZENIE. „Czy wierzysz w ADHD?” BIBLIOGRAFIA ŹRODŁA INTERNETOWE INDEKS NAZWISK