Filozofia rosyjskiego renesansu patrystycznego (E-book) Kraków

Synteza neopatrystyczna, czyli odrodzenie myśli Ojców Kościoła, w czasach współczesnych stanowi jeden z wiodących paradygmatów prawosławnej filozofii i teologii XX i XXI w. U źródeł tego programu stali emigracyjni rosyjscy myśliciele: o. Georgij Fłorowski, Włodzimierz Łosski oraz ich uczniowie. W swojej nowej książce Teresa Obolevitch rozważa następujące pytania: Na czym polega specyfika rosyjskiego renesansu patrystycznego wobec dotychczasowej tradycji myśli rosyjskiej? Co może wnieść zwrot patrystyczny dla rozwoju filozofii i problematyki relacji między nauką a teologią? Jakie są ograniczenia syntezy neopatrystycznej? s. Teresa Obolevitch – dr hab. filozofii. Kierownik Katedry Filozofii Religii Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, członek Centrum Kopernika Badań Interdyscyplinarnych, honorowy członek Towarzystwa Religijno-Filozoficznego im. W. Sołowjowa w Petersburgu. Autorka ponad 100 prac (w tym 5 książek) z zakresu historii filozofii, filozofii rosyjskiej, problemu relacji między wiedzą a wiarą, tłumaczka literatury filozoficznej. Spis treści: Spis treści Wstęp............................................................................................................ 9 Rozdział I Ogólny zarys rozwoju myśli rosyjskiej ........................................... 13 1. Proces racjonalizacji teologii w Rosji .............................................. 13 1.1. Wiara i rozum w kulturze staroruskiej.................................... 13 1.2. Teologia i filozofia w okresie oświecenia............................... 24 1.3. Myśl filozoficzno-teologiczna w akademiach duchownych ............................................................................... 28 1.4. Początek filozofii systemowej: Włodzimierz Sołowjow..... 35 2. Renesans religijno-filozoficzny drugiej połowy XIX – początku XX wieku ............................................................................ 40 2.1. Spory wokół imiesławia............................................................ 42 2.2. Kontrowersja sofiologiczna ..................................................... 49 Rozdział II Myśl o. Gieorgija Fłorowskiego......................................................... 63 1. Droga twórcza ..................................................................................... 63 2. Poszukiwania oryginalnej myśli rosyjskiej .................................... 88 2.1. Krytyka „okcydentalizacji” teologii rosyjskiej..................... 88 2.2. Specyfika kultury prawosławnej........................................... 108 3. Projekt syntezy neopatrystycznej.................................................. 114 3.1. Rozwój idei................................................................................ 114 3.2. Historyzm.................................................................................. 122 3.3. Powrót do dziedzictwa Ojców ............................................... 130 3.3.1. Źródła: syntezy patrystyczne..................................... 133 3.3.1.1. Periodyzacja okresu patrystyki.................... 133 3.3.1.2. Nauka o Boskiej istocie i energiach ............ 137 3.3.1.3. Patrystyczna koncepcja symbolu .............. 142 3.3.2. Nauka o stworzeniu: synteza neopatrystyczna a sofiologia..................................................................... 146 3.4. Hellenizm chrześcijański ........................................................ 155 4. Próba oceny ...................................................................................... 166 Rozdział III Poglądy filozoficzno-teologiczne Włodzimierza Łosskiego ... 171 1. Życie i twórczość............................................................................... 171 2. Prawda prawosławia........................................................................ 185 2.1. Relacje między teologią a filozofią...................................... 186 2.2. Filozoficzne konsekwencje Filioque ................................... 195 2.3. Sens ikony.................................................................................. 202 3. Koncepcja Boga................................................................................ 205 3.1. Odrodzenie myśli Pseudo-Dionizego Areopagity i św. Grzegorza Palamasa....................................................... 205 3.2. Ontologia wschodniochrześcijańska vs. ontologia zachodnia ................................................................................. 209 3.3. Możliwość poznania Boga..................................................... 218 3.3.1. Via negativa .................................................................. 218 3.3.2. Teoria analogii............................................................... 228 3.3.2.1. Uwagi ogólne................................................... 228 3.3.2.2. Pojęcie analogii u Pseudo-Dionizego Areopagity........................................................ 232 3.3.2.3. Analogia atrybucji według Mistrza Eckharta........................................................... 236 4. Antropologia...................................................................................... 242 4.1. Obraz i podobieństwo.............................................................. 243 4.2. Natura a osoba ........................................................................ 247 4.3. Koncepcja przebóstwienia ..................................................... 253 5. Podsumowanie.................................................................................. 257 Rozdział IV Inni przedstawiciele odnowy patrystycznej................................... 261 1. U źródeł .............................................................................................. 262 1.1. Wasilij Kriwoszein.................................................................... 262 1.2. Cyprian Kern ............................................................................ 271 2. Recepcja syntezy neopatrystycznej ............................................. 276 Zakończenie........................................................................................... 289 Bibliografia............................................................................................. 297 Indeks osób............................................................................................ 343