Szczególne klauzule antyabuzywne w polskim porządku prawnym Kościan

Umiędzynarodowienie procesów gospodarczych, a co za tym idzie zmieniająca się rzeczywistość prawna, prowadzą do dużej fluktuacji regulacji prawa podatkowego. Coraz liczniejsze przypadki transakcji nakierowanych na obniżenie podstawy opodatkowania skłoniły ustawodawcę do wprowadzania kolejnych środków antyabuzywnych, mających w swym założeniu przeciwdziałać unikaniu opodatkowania. Do takich środków zaliczyć można klauzulę GAAR (nazywaną niekiedy „bronią masowego rażenia”), jak również szereg innych klauzul antyabuzywnych, takich jak regulacje w zakresie zagranicznych jednostek kontrolowanych czy też struktury hybrydowe. W ramach środków mających przeciwdziałać unikaniu opodatkowania występują równocześnie tzw. małe klauzule antyabuzywne (klauzule uzasadnienia ekonomicznego), które - w przeciwieństwie do klauzuli GAAR - określane są mianem tzw. „smart bombs” i stanowią stosunkowo łatwe do zastosowania instrumenty odbierające podatnikowi korzyść podatkową wynikającą z danej transakcji. W publikacji dokonano podziału ww. klauzul na „samodzielne” oraz „niesamodzielne” w zależności od tego, czy funkcjonują one w ramach innych środków antyabuzywnych czy też w ramach pozostałych regulacji materialnego prawa podatkowego. Powyższe prowadzi do występowania w krajowym porządku prawnym „kaskadowego” systemu regulacji antyabuzywnych - organy podatkowe dysponują bowiem całym wachlarzem instytucji mogących mieć zastosowanie jednocześnie do tego samego zdarzenia gospodarczego. Relacje pomiędzy powyższymi środkami, sposób i skala ich stosowania, jak również samo rozumienie przesłanki „uzasadnionych przyczyn ekonomicznych”, powoduje powstanie szeregu wątpliwości interpretacyjnych. Autorka przedstawia ich analizę z perspektywy stosowanych technik legislacyjnych, praktyki wykładni, jak również zagadnienia z zakresu tzw. systemowego podejścia do tworzenia prawa podatkowego. Publikacja zawiera odpowiedzi na szereg zagadnień pojawiających się w trakcie wykładni i stosowania regulacji antyabuzywnych, m.in.: Określenie relacji jakie zachodzą pomiędzy poszczególnymi klauzulami antyabuzywnymi Określenie celu wprowadzenia poszczególnych klauzul, co pozwala na ich bardziej precyzyjną wykładnię Przedstawia analizę poszczególnych regulacji antyabuzywnych pod kątem możliwości systemowego tworzenia prawa podatkowego Określa na jaką skalę, dotychczas, organy stosowały klauzule antyabuzywne Pozwala na określenie przyczyn trudności organów podatkowych w stosowaniu klauzul antyabuzywnych Publikacja przeznaczona jest dla doradców podatkowych, sędziów, adwokatów, radców prawnych, zainteresuje również naukowców badających tematykę klauzul antyabuzywnych. „Problematyka unikania opodatkowania mimo wielu opracowań jest wciąż ważnym i interesującym zagadnieniem badawczym, nie tylko z perspektywy naukowej, ale i praktycznej. (…) Autorka w poszczególnych rozdziałach analizuje w sposób kompletny i przemyślany zagadnienia dotyczące małych klauzul antyabuzywnych, przyjmując ciekawie dobrane kryteria. Skutkuje to tym, że w opracowaniu możemy dostrzec wiele nowych ujęć postrzegania zagadnienia unikania opodatkowania, które oparte są na praktycznym doświadczeniu Autorki” Prof. dr hab. Dominik J. Gajewski