Nauka logiki TOM 2. Kołobrzeg

Bodaj najdziwniejsza z książek Helga, a także dotycząca najbardziej fundamentalnych zagadnień, które autor określa jako nauki o bycie, istocie i pojęciu. Po z górą 50. latach przedstawiamy czytelnikowi wydanie drugie tego wręcz legendarnego dzieła. Nie jest to proste wznowienie, a tekst starannie przejrzany i skolacjonowany, unowocześniony i odświeżony. Klasyczny przekład Adama Landmana, tak zakorzeniony w polskiej recepcji Hegla, zyskuje tu na jasności i ożywa. Formy myślenia przejawiają się i utrwalają przede wszystkim w języku ludzkim. W naszych czasach nie można za często przypominać, że tym, co różni człowieka od zwierzęcia, jest myślenie. Język przeniknął we wszystko, co staje się stroną wewnętrzną człowieka, wyobrażeniem w ogóle, we wszystko, co człowiek czyni czymś własnym. A to, co człowiek ujmuje w języku i w nim wypowiada, zawiera w sposób ukryty i pogmatwany lub wyraźny jakąś kategorię tak bardzo naturalny jest dla człowieka moment logiczny, albo tak bardzo moment ten jest samą jego swoistą naturą. Jeśli jednak naturę w ogóle jako to, co fizyczne, przeciwstawimy temu, co duchowe, będziemy musieli powiedzieć, że moment logiczny jest raczej czynnikiem nadnaturalnym, który wciska się w całe życie naturalne człowieka, w jego uczucia, poglądy, pragnienia, potrzeby i popędy, przeobrażając je w ten sposób choć tylko od strony formalnej w coś ludzkiego, w wyobrażenia i cele. (Fragment z tekstu) Spis treści: Okładka Strona redakcyjna Księga druga. Nauka o istocie Dział pierwszy. Istota jako pozór w sobie samej Rozdział pierwszy. Pozór A. To, co istotne, i to, co nieistotne B. Pozór C. Refleksja 1. Refleksja ustanawiająca 2. Refleksja zewnętrzna Uwaga 3. Refleksja określająca Rozdział drugi. Istotności, czyli określenia refleksyjne Uwaga. Określenia refleksyjne w formie twierdzeń A. Tożsamość Uwaga 1. Tożsamość abstrakcyjna Uwaga 2. Pierwsze pierwotne prawo myślenia, prawo tożsamości B. Różnica 1. Różnica absolutna 2. Różność Uwaga. Zasada różności 3. Przeciwieństwo Uwaga. Wielkości przeciwstawne w arytmetyce C. Sprzeczność Uwaga 1. Jedność pozytywności i negatywności Uwaga 2. Zasada wyłączonego środka Uwaga 3. Zasada sprzeczności Rozdział trzeci. Podstawa i racja Uwaga. Zasada racji (der satz des grundes) A. Podstawa absolutna a) Forma i istota b) Forma i materia c) Forma i treść B. Podstawa określona a) Podstawa formalna Uwaga. Formalny sposób wyjaśniania oparty na podstawach tautologicznych b) Podstawa realna Uwaga. Formalny sposób wyjaśniania wychodzący od podstaw różnych od tego, co ma w nich zostać ufundowane c) Podstawa pełna (Vollständige) C. Warunek a) Względne nieuwarunkowanie b) Absolutna bezwarunkowość c) Przejście rzeczy w egzystencję Dział drugi. Zjawisko Rozdział pierwszy. Egzystencja A. Rzecz i jej własności a) Rzecz sama w sobie i egzystencja b) Własność rzeczy (Die Eigenschaft) Uwaga. Rzecz sama w sobie transcendentalnego idealizmu c) Wzajemne oddziaływanie rzeczy na siebie B. Składanie się rzeczy z różnych materii C. Rozwiązanie się rzeczy Uwaga. Porowatość materii Rozdział drugi. Zjawisko A. Prawo zjawiska B. Świat zjawiskowy i świat istniejący sam w sobie C. Rozwiązanie się zjawiska Rozdział trzeci stosunek istotny A. Stosunek między całością a częściami Uwaga. Nieskończona podzielność B. Stosunek między siłą a jej uzewnętrznianiem się a) Uwarunkowanie siły b) Pobudzanie siły c) Nieskończoność siły C. Stosunek tego, co zewnętrzne, do tego, co wewnętrzne Uwaga. Bezpośrednia tożsamość tego, co wewnętrzne, z tym, co zewnętrzne Dział trzeci. Rzeczywistość Rozdział pierwszy. Absolut A. Wykładnia tego, co absolutne B. Absolutny atrybut C. Modus absolutu Uwaga. Filozofia Spinozy i Leibniza Rozdział drugi. Rzeczywistość A. Przypadkowość, czyli formalna rzeczywistość, możliwość i konieczność B. Konieczność względna albo realna rzeczywistość, możliwość i konieczność C. Konieczność absolutna Rozdział trzeci. Stosunek absolutny A. Stosunek substancjalności B. Stosunek przyczynowości a) Przyczynowość formalna b) Stosunek przyczynowości określony c) Działanie i przeciwdziałanie C. Oddziaływanie wzajemne Księga trzecia. Nauka o pojęciu Uwagi wstępne O pojęciu w ogólności Podział Dział pierwszy. Podmiotowość Rozdział pierwszy. Pojęcie A. Pojęcie ogólne B. Pojęcie szczegółowe Uwaga. O zwykłych gatunkach pojęć C. Jednostkowość Rozdział drugi. Sąd A. Sąd istnienia a) Sąd pozytywny b) Sąd negatywny c) Sąd nieskończony B. Sąd refleksji a) Sąd singularny b) Sąd partykularny c) Sąd uniwersalny C. Sąd konieczności a) Sąd kategoryczny b) Sąd hipotetyczny c) Sąd dysjunktywny D. Sąd pojęcia a) Sąd asertoryczny b) Sąd problematyczny c) Sąd apodyktyczny Rozdział trzeci. Wnioskowanie A. Wnioskowanie o istnieniu a) Figura pierwsza wnioskowania b) Figura druga: s j o c) Figura trzecia: j o s d) Figura czwarta: a a a, czyli wnioskowanie matematyczne Uwaga. Zwykły pogląd na wnioskowanie B. Wnioskowanie refleksyjne a) Wnioskowanie o wszystkości b) Wnioskowanie z indukcji c) Wnioskowanie przez analogię C. Wnioskowanie o konieczności a) Wnioskowanie kategoryczne b) Wnioskowanie hipotetyczne c) Wnioskowanie dysjunktywne Dział drugi. Obiektywność Rozdział pierwszy. Mechanizm A. Przedmiot mechaniczny B. Proces mechaniczny a) Proces mechaniczny formalny b) Proces mechaniczny realny c) Produkt procesu mechanicznego C. Mechanizm absolutny a) Centrum b) Prawo c) Przejście mechanizmu Rozdział drugi. Chemizm A. Przedmiot chemiczny B. Proces chemiczny C. Przejście chemizmu Rozdział trzeci. Teleologia A. Cel podmiotowy B. Środek C. Cel zrealizowany Dział trzeci. Idea Rozdział pierwszy. Życie A. Żywe indywiduum B. Proces życia C. Rodzaj Rozdział drugi. Idea poznania A. Idea prawdy a) Poznanie analityczne b) Poznanie syntetyczne 1. Definicja 2. Podział 3. Twierdzenie B. Idea dobra Rozdział trzeci. Idea absolutna Przypisy