Prywatna ochrona bezpieczeństwa - Jolanta Jabłonska-Bonca Golina

Publikacja zawiera wyniki badań przeprowadzonych w ramach grantu: Prywatna ochrona bezpieczeństwa i jej normy. ťNiepaństwowe prawo?Ť. Objęto nimi podmioty zajmujące się prywatną ochroną bezpieczeństwa, ich zadania oraz tworzone przez te podmioty akty legislacji autonomicznej. Autorka odpowiada na pytanie, czy i ewentualnie jakie są wzajemne zależności między związkiem: 1) organizacji pozapaństwowych i państwa oraz 2) norm pozaprawnych (niepaństwowego prawa) i prawa. W książce analizowane są kwestie zmian sposobu ochrony bezpieczeństwa przez państwa w XXI w. i ich wpływ na prawo oraz pozycję innych regulacji, poziom zaufania obywateli do państwa, a także znaczenie prywatnych podmiotów ochrony bezpieczeństwa. Autorka ustala, że normy tworzone przez podmioty prywatne mają obecnie znaczenie przekraczające wewnętrzne ramy firm i tworzą wraz z prawem policentryczny, złożony system źródeł ochrony bezpieczeństwa, który powinien być poddawany systematycznie szczegółowym badaniom teoretycznoprawnym. Spis treści: Wykaz skrótów | str. 15 Wstęp | str. 19 1. Cel i założenia | str. 19 2. Zakres i ograniczenia | str. 26 3. Wielopłaszczyznowość i "triangulacja" | str. 28 4. Przykłady | str. 36 5. Pytania do dyskusji - analiza przypadków | str. 50 Rozdział I Współczesne prawo i inne regulacje | str. 54 1. Wprowadzenie | str. 54 1.1. Model systemu prawa | str. 54 1.2. Model samowładnego i całowładnego państwa | str. 58 1.3. Korekta modeli w teorii oraz ilustracja problemów granic w praktyce | str. 59 2. Punkt wyjścia | str. 67 2.1. Tradycyjny model systemu prawa | str. 67 2.2. Multicentryczność prawa | str. 68 2.3. Soft law | str. 72 2.4. Regulacje wielkich korporacji gospodarczych a prawo | str. 77 2.4.1. Reakcje globalnych korporacji przemysłowych | str. 84 2.4.2. Reakcje korporacji bankowo-finansowo-ubezpieczeniowych | str. 86 2.4.3. Reakcje korporacji usługowych | str. 88 3. Pluralizm prawny (normatywny) i alienacja prawa | str. 90 4. Pytania. Aspekt polityczno-prawny | str. 92 Rozdział II Współczesne państwo, naród i obywatel a zadania publiczne | str. 95 1. Państwo - terytorium, władza, ludność | str. 95 2. Współczesna redefinicja suwerenności | str. 97 3. Ewolucja pojęcia "naród" | str. 99 4. Od państwa "stróża nocnego" do "kapitalizmu interwencyjnego" | str. 103 5. Nowe zagrożenia w XXI wieku | str. 105 6. Ewolucja modelu prawnego "obywatela" | str. 107 7. Koniec czy kryzys państwa dobrobytu, państwa opiekuńczego, państwa socjalnego? | str. 108 8. Utrata monopolu państwa na prawomocne użycie siły | str. 111 9. Prywatyzacja zadań państwa i nowe źródła władzy | str. 113 10. Deterytorializacja państw i kulturowe "odkotwiczenia" | str. 116 11. "Kontrolowana transformacja systemu" po 1989 r. w Europie Środkowo-Wschodniej | str. 118 12. Rozproszone regulacje. Skutki pluralizmu regulacyjnego | str. 121 13. Przegląd współczesnych koncepcji państwa | str. 122 13.1. W stronę partycypacji czy w stronę "państwa petentów"? | str. 122 13.2. "Relacje" jako kapitał społeczny | str. 128 13.3. W stronę "państwa nadzoru" i "państwa konsumenckiego" | str. 132 13.4. Powrót idei silnych państw narodowych | str. 140 14. Zadania publiczne | str. 145 15. Ochrona bezpieczeństwa jako zadanie publiczne | str. 149 16. Prywatyzacja zadań publicznych a outsourcing, partnerstwo publiczno-prywatne i partnerstwo publiczno-społeczne | str. 151 Rozdział III Transformacja koncepcji bezpieczeństwa - transformacja ochrony bezpieczeństwa obywateli? | str. 157 1. Wprowadzenie | str. 157 2. Konstruktywizm, sekurytyzacja, human security | str. 164 3. Zacieranie prawnej i faktycznej granicy między publiczną i prywatną ochroną bezpieczeństwa - obszary działania agencji prywatnej ochrony | str. 167 4. Problem "obcych" i "niepotrzebnych" | str. 174 5. Środki przymusu | str. 176 6. "Korporacyjne armie" | str. 182 7. Doktryny wojenne | str. 186 8. Bezpieczeństwo państwa a bezpieczeństwo jednostki | str. 194 9. Luki bezpieczeństwa i sposoby ich wypełniania | str. 197 10. Samoobrona (osobista, firmowa, cybersamoobrona, miejska) | str. 199 11. Straże obywatelskie i straże "antyobywatelskie" | str. 202 12. Zlecanie zadań publicznych organizacjom pozarządowym | str. 207 13. Nihil novi sub sole | str. 208 14. Wywiad, PMC i detektywi na usługach prywatnych podmiotów gospodarczych i państw | str. 209 15. Szacunki wielkości rynku ochrony bezpieczeństwa - kontekst ekonomiczny | str. 218 16. Dwa oblicza prywatyzacji ochrony bezpieczeństwa | str. 222 17. "Państwo nadzoru" a prywatna ochrona | str. 235 18. Ambiwalencja wad i zalet | str. 243 19. Normy prawne dotyczące organizacji prywatnego bezpieczeństwa i normy samych firm - uwagi wstępne | str. 247 20. Detektywi o potrzebie standaryzacji praw i obowiązków - ilustracja stanu świadomości | str. 248 Rozdział IV Typy podmiotów prywatnej ochrony bezpieczeństwa | str. 254 1. Wprowadzenie | str. 254 2. Prywatna agencja wojskowa | str. 261 3. Prywatna agencja ochrony bezpieczeństwa osób i mienia oraz prywatna agencja bezpieczeństwa morskiego | str. 263 4. Agencja detektywistyczna | str. 265 5. "Prywatna policja" | str. 267 6. Prywatna agencja wywiadu biznesowego | str. 268 7. Stowarzyszenia, fundacje i organizacje non profit zajmujące się bezpieczeństwem | str. 271 8. Społeczne organizacje proobronne | str. 272 9. Lokalne "straże obywatelskie" i grupy samoobrony ad hoc | str. 274 10. Inne podmioty | str. 274 11. Przykłady problemów granicznych | str. 276 Rozdział V Kontekst historyczny | str. 280 1. Wprowadzenie | str. 280 2. Prywatne wojny i prywatny wymiar sprawiedliwości w historii | str. 280 3. Samoobrona i prywatne ściganie przestępców | str. 284 4. Korsarze, najemnicy, prywatne wojska, prywatne firmy wojskowe i kontraktorzy | str. 287 5. Detektywi i wywiadowcy biznesowi | str. 302 6. Od stróża nocnego do agenta ochrony bezpieczeństwa | str. 313 7. Stowarzyszenia służące ochronie bezpieczeństwa i ratownictwu | str. 316 8. Organizacje pozarządowe byłych oficerów służb specjalnych, wojska i policji | str. 318 Rozdział VI Typowe obszary prywatnej ochrony bezpieczeństwa | str. 320 1. Wprowadzenie | str. 320 2. Analiza przykładów | str. 325 2.1. Prywatna ochrona otwartej przestrzeni publicznej | str. 325 2.2. Nieudane prace nad projektem ustawy o monitoringu wizyjnym w Polsce | str. 345 2.3. Prywatna ochrona zamkniętej przestrzeni do użytku publicznego | str. 349 2.4. Prywatna ochrona bezpieczeństwa imprez masowych | str. 359 2.5. Ochrona osób prywatnych i ich mienia | str. 367 2.6. Prywatna ochrona infrastruktury krytycznej państwa | str. 370 2.6.1. Przykład 1. Port morski | str. 380 2.6.2. Przykład 2. Dworce kolejowe i pociągi | str. 385 2.6.2.1. Nieudane projekty nowej ustawy o SOK | str. 388 2.6.3. Przykład 3. Lotnisko cywilne | str. 393 2.7. Prywatna ochrona jednostek wojskowych i urzędów centralnych | str. 401 2.7.1. Przykład 1. Jednostki wojskowe | str. 402 2.7.2. Przykład 2. Kancelaria Prezydenta RP | str. 405 2.8. Prywatna ochrona bezpieczeństwa osób i mienia na statkach handlowych na morzach i oceanach | str. 406 2.9. Bezpieczeństwo informacyjne | str. 412 2.10. Ochrona wartości pieniężnych i ochrona konwojów | str. 422 2.11. Prywatne wsparcie wymiaru sprawiedliwości, policji, więziennictwa | str. 425 2.12. Klęski żywiołowe | str. 435 2.13. Wojny, konflikty zbrojne, operacje pokojowe i stabilizacyjne | str. 438 2.14. Prywatne firmy ochrony szkolące służby specjalne | str. 441 Rozdział VII Agencje detektywistyczne | str. 443 1. Wprowadzenie | str. 443 2. Zadania agencji detektywistycznych | str. 445 3. Problemy granic legalnej działalności detektywów | str. 452 4. Agencje detektywistyczne na świecie | str. 460 5. Międzynarodowe i krajowe stowarzyszenia agencji detektywistycznych | str. 465 6. Usytuowanie agencji detektywistycznych w porządku prawnym | str. 469 7. Specyfika rynku detektywistycznego z udziałem byłych funkcjonariuszy służb specjalnych w okresie transformacji ustrojowej w Polsce | str. 478 8. Podstawy prawne działania agencji detektywistycznych w Polsce | str. 481 9. Detektyw - zawód wolny i regulowany. Czy powinien być zawodem zaufania publicznego? | str. 484 10. Krytyka polskiej ustawy o usługach detektywistycznych. Punkt widzenia detektywów | str. 488 11. Standaryzacja zasad wykonywania zawodu detektywa | str. 491 12. Atuty agencji detektywistycznych w oczach detektywów | str. 493 13. "Czynności operacyjno-rozpoznawcze" a legalne metody pracy detektywa | str. 498 14. Nieudana próba regulacji - projekt ustawy o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych z 2008 r. | str. 508 15. Detektywi "na granicy prawa" - samoocena | str. 509 Rozdział VIII Agencja prywatnego wywiadu i kontrwywiadu biznesowego | str. 513 1. Wprowadzenie | str. 513 2. Wywiad i kontrwywiad - przemiany | str. 515 3. Zakres działania i typowe zadania agencji wywiadu biznesowego | str. 523 4. Oferta polskich firm wywiadu biznesowego | str. 529 5. Stowarzyszenia prywatnego wywiadu biznesowego oraz zajmujące się prywatnym ściganiem oszustw i nadużyć gospodarczych | str. 536 6. Wywiady: "biały", "szary" i "czarny" | str. 537 7. Agencje wywiadu biznesowego a państwo | str. 545 8. Rozproszona ochrona bezpieczeństwa gospodarczego | str. 547 9. Agencje wywiadu biznesowego na świecie | str. 549 10. Agencje wywiadu biznesowego w Polsce | str. 554 11. "Sygnaliści" - obrońcy prawa i bezpieczeństwa? | str. 561 Rozdział IX Prywatne agencje ochrony bezpieczeństwa osób i mienia | str. 564 1. Wprowadzenie | str. 565 2. Agencje ochrony na świecie | str. 574 3. Stowarzyszenia agencji ochrony na świecie - samoorganizacja i samoregulacja środowiska | str. 579 4. Agencje ochrony osób i mienia w Polsce oraz ich stowarzyszenia | str. 582 5. Specyfika działania agencji ochrony osób i mienia w okresie kontrolowanej transformacji ustrojowej w Polsce | str. 588 6. Ochrona osób i mienia w Polsce - aktualny stan prawny | str. 593 7. Trudne okoliczności działania | str. 596 8. Kwalifikacje pracowników ochrony | str. 607 9. Środki przymusu bezpośredniego i broń palna w rękach pracowników prywatnej ochrony | str. 613 10. Prywatne agencje militarne a państwo | str. 620 11. Dyskusyjne przypadki prywatyzacji ochrony bezpieczeństwa w Polsce | str. 622 12. Pracownik ochrony obiektu a obywatel - brak zaufania | str. 624 Rozdział X Prywatne agencje wojskowe | str. 627 1. Wprowadzenie | str. 627 2. Broń palna w rękach kontraktorów, najemników i przestępców | str. 635 3. Przegląd stanowisk politycznych demokratycznych państw prawa w sprawie roli i zadań PMC | str. 640 4. Problemy prawne kontraktorów i PMC | str. 645 5. Długa droga od soft law do hard law | str. 649 6. Kto może legalnie zlecić usługi wojskowe w rejonie konfliktu? | str. 661 7. Profile działania PMC | str. 667 8. Perspektywy PMC | str. 670 9. Przykłady agencji PMC | str. 672 10. Samoorganizacja prywatnych agencji wojskowych - stowarzyszenia PMC | str. 678 11. Problem paramilitarnych prywatnych organizacji o ukrytych albo niejawnych celach | str. 679 12. Militaryzacja społeczeństw? | str. 680 Rozdział XI Morskie agencje ochrony | str. 682 1. Wprowadzenie - piraci, rabusie i terroryści morscy | str. 682 2. Obszary ataków piratów i koszty okupów | str. 685 3. Kto powinien zapewnić ochronę bezpieczeństwa na statkach handlowych na morzu otwartym? Próby opanowania sytuacji przez organizacje międzynarodowe | str. 687 4. Stanowiska w sprawie dopuszczalności prywatnej, uzbrojonej ochrony na statkach handlowych i pasażerskich | str. 691 5. Nierozwiązane problemy prywatnej uzbrojonej ochrony na statkach | str. 696 6. Punkt widzenia kontraktorów morskich | str. 700 7. Samoregulacja środowiskowa, tzw. akty legislacji autonomicznej | str. 701 8. Kwalifikacje zawodowe pracowników ochrony morskiej | str. 704 9. Szacunki dotyczące rynku PMS | str. 706 Rozdział XII "Niepaństwowe prawo"? | str. 709 1. Podsumowanie | str. 709 2. Prawo nieoficjalne. Postprawo. Prawo kosmopolityczne | str. 713 3. Przegląd stanowisk: pluralizm prawny, żywe prawo, diaspora prawa i ekumenizm prawny, instytucjonalne porządki normatywne, nowe prawo zwyczajowe, wspólne doświadczenia normatywne | str. 725 4. Normy formalne i nieformalne | str. 733 4.1. Przepisy porządkowe: regulaminy i instrukcje wewnętrzne | str. 734 4.2. Normy techniczne | str. 753 4.3. Kodeksy etyki zawodowej | str. 758 4.4. Globalne standardy | str. 765 4.5. Normy bezpieczeństwa w planach ochrony | str. 772 4.6. Inne akty normatywne | str. 786 4.7. Niepisane normy kolizyjne tworzone przez kierowników i pracowników | str. 787 4.8. Adresaci norm na "zwodzonym moście" | str. 796 Literatura | str. 805 Private security protection Concepts, entities, norms, tasks and contexts Summary | str. 853