Chopin. Tom 2. Uchwycić nieuchwytne - Mieczysław Tomaszewski Gniezno

Tom niniejszy, zatytułowany Chopin 2. Uchwycić nieuchwytne , idzie śladem pierwszego, Chopin.Człowiek, dzieło, rezonans , dopowiadając jego treść o wątki czekające na szersze rozwinięcie.Jednak, inaczej niż tamten, nie stanowi całości jednolitej. Powstawał — w wynikunieustającej fascynacji fenomenem i paradoksem twórczości autora nokturnów i ballad —na przestrzeni minionego półwiecza. Zewnętrznym impulsem stawały się najczęściej kolejne sympozja, kongresy i inne spotkaniadotyczące Chopina i romantycznego „wieku uniesień", zapraszające swoim tematemczy myślą przewodnią do podjęcia wyzwania. W istocie rzeczy, zebrane tu teksty rodziły sięz wewnętrznej potrzeby, z konieczności opozycji wobec wciąż jeszcze dominującego w myśleniuakademickim ortodoksyjnego poglądu na muzykę Chopina, na jej kształt, charakteri istotę, redukowane do właściwości techniczno-formalnych. Powstawały jako rekonesanseprzestrzeni dotychczas nieobjętych naukową interpretacją, jako próby całości i pełni, ujmowanew perspektywie nowych humanistycznych metodologii. Teksty, zespolone prowokującym tytułem Uchwycić nieuchwytne , stanowią zarazem świadectwonie chwili, ale drogi. Kolejnych jej faz, kolejnych przybliżeń odbijających aktualnystan rozeznania materii przez ich autora i jej „odczytania". Zgodnie z naturą rzeczyposzczególne tematy, aspekty i wątki jawią się jako fazy jakiegoś work in progress, niekiedydziwiąc się sobie nawzajem; istotą interpretacji nie jest przecież osiąganie jakiejś prawdy„jedynej", lecz do niej zbliżanie. Pewne aspekty problematyki niesionej przez twórczośći osobowość twórczą Chopina pojawiają się więc wielokrotnie, w postaci podobnej, lecznie identycznej. Stąd też niemal refrenicznie dają o sobie znać problemy dla autora szczególnieznaczące: problem periodyzacji, prowadzący stopniowo do koncepcji twórczościpunktów węzłowych, problem idiomatyki dzieła, syndromu jego właściwości konstytutywnych,problem odczytywania ekspresji utworu, stopnia i rodzaju jego podmiotowości,związków z życiem, problem jego organicznego wpisania w kulturę poprzez akty znaczącejrecepcji. Nieskończenie obfita i zróżnicowana recepcja muzyki Chopina — poprzez lapidarne wypowiedzi słowne nierzadko celnie trafiające w istotę rzeczy — stała się pomocna przy akcentowaniu książki tej myśli przewodnich. Myśl naczelna wypowiedziana została już w tytule: u c h w y c i ć choć część tego, co w tej niepowtarzalnie zniewalającej muzyce — n i e u c hwy t n e. Mieczysław Tomaszewski