Sacrum w literaturze dziecięcej i młodzieżowej Gdynia

Studia naukowe pomieszczone w monografii oscylują między wąskim (związanym z bezpośrednim przejawianiem się świętości, praktykowaniem religii) i szerokim (odwołującym się do pośrednich znaczeń, różnych sfer duchowości) rozumieniem sacrum. Jego literacko-kulturowe reprezentacje mają swoje źródło w dzieciństwie doświadczanym w kręgach chrześcijańskich, na ich obrzeżach, i poza nimi – w czasie motywowanym społecznie, kulturowo, historycznie, politycznie. Czynniki te decydują o zbliżaniu się do religii i oddalaniu od niej, uwypuklają ludzkie i nieusuwalne potrzeby duchowe, wpływające na przemiany bohaterów literackich, ale przede wszystkim formujące całe pokolenia odbiorców dzieł literatury i kultury. Literatura i sztuka dla dzieci i młodzieży jest obszarem szczególnie wrażliwym na wszelkie zmiany w systemie wartości, również ufundowanych na wierze i religii. Reaguje na skrajności, zafałszowanie obrazu rzeczywistości, wszelkie nadmiary i niedomiary w realizacjach artystycznych opisujących doświadczenie duchowości, którego poetyka (formułę „poetyki doświadczenia duchowego” zapożyczam z tytułu monografii Antoniny Lubaszewskiej) wyraża się nie tylko w konfiguracjach świętych znaków i rytuałów, ale także poprzez architekturę, naturę czy ludzkie postawy egzystencjalne. Pokazały to również alianse sacrum i fantastyki, opisane w tej monografii, jak również proza historiograficzna (także dla dzieci i młodzieży), odnosząca się między innymi do religii w czasach totalitaryzmów. Z recenzji dr hab. prof. UP Katarzyny Wądolny-Tatar Spis treści: Anna Nosek Literatura dziecięca i młodzieżowa w świetle sacrum – zarys wstępny Część I Dzieciństwo i sacrum Sylwia Janina Wojciechowska (O)pozycje: niewinność dziecka w tradycji pastoralnej na podstawie Złotego wieku i Wyśnionych dni Kennetha Grahame’a Julia Helena Wilde Kiedy byłem małym świętym – wczesnośredniowieczni brytyjscy święci w literaturze dziecięcej XIX wieku. Na przykładzie The Book of Saints and Friendly Beasts Abbie Farwell Brown Daniel Banasiak Dzieciństwo i sacrum: poetyckie wspomnienia Daniiła Andriejewa Ewelina Pocheć Święte ogrody dzieciństwa – Świat i ślepa dziewczyna Adolfa Dygasińskiego Michał Dudek „Kiedy ja nie chcę stróża… Niech on nie stoi przy mnie”. Dziecięce montaże Antoniego Langego Anna Sakowicz Desakralizacja dzieciństwa w utworach autobiograficznych Ściernisko i Okruchy Bazylego Pietruczuka Część II W kręgu i poza kręgiem chrześcijańskiego sacrum Grażyna Lewandowicz-Nosal Sakramenty święte w polskiej literaturze pięknej dla dzieci i młodzieży Krystyna Zabawa „…jakby Bóg sam przemawiał do mnie” – głosy, postaci, przestrzenie w przekazie religijnym utworów dla dzieci Wandy Młodnickiej Alicja Mazan-Mazurkiewicz Sacrum i perspektywizm. Powieść Zuzanny Orlińskiej Z Bożej łaski Jadwiga, król Katarzyna Tałuć Sacrum w komiksie dla dzieci i młodzieży (na przykładzie komiksów o ojcu Maksymilianie Kolbem) Jolanta Fiszbak Sacrum w polskiej literaturze dla młodych czasów płynnej ponowoczesności (głos w dyskusji) Małgorzata Wosnitzka-Kowalska Przemijanie i figura Boga w twórczości Agnieszki Osieckiej Karolina Król ,,Panie Boże z kościoła, panie Boże z cerkwi, panie Boże z synagogi, Ojcze Nasz, który jesteś w niebie, święć się imię Twoje…”. Kotka Brygidy Joanny Rudniańskiej Beata Burska-Ratajczyk Wyobrażenia Nieba w książce Małgorzaty Nawrockiej W Niebie się zdziwimy Część III Sacrum w baśni/prozie fantastycznej Aleksandra Ewelina Mikinka Metafizyczne wędrówki ku źródłom poznania w zapomnianych baśniach Aleksandra Szczęsnego Anna Letycja Malewska „Zapłakane bajki” Kornela Makuszyńskiego. Łzy jako wyraz sfery sacrum w Bardzo dziwnych bajkach Edyta Wróbel Aluzje i nawiązania do Biblii w Siostrzeńcu Czarodzieja C.S. Lewisa Mariusz Maciej Leś Katedra Jacka Dukaja – fantastyka metareligijna Joanna Zajkowska Szukając sacrum. O najnowszej polskiej fantastyce dla młodzieży – casus powieści Anny Kańtoch Część IV Sacrum i profanum w literackich/kulturowych przestrzeniach Halina Waszkiel Sacrum i profanum w teatrze lalek oraz dramaturgii dla dzieci i młodzieży Dorota Tomczuk Desperacja czy fascynacja złem? Motywy zawarcia paktu z diabłem w powieści Krabat Otfrieda Preusslera Elżbieta Zarych Między Biblią a czarownicą. Gry, inspiracje i interpretacje w powieści Książka wszystkich rzeczy Guusa Kuijera Indeks