Badania techniczne pojazdów. Poradnik diagnosty. Badania techniczne pojazdów Poradnik diagnosty Gdynia

Bogato ilustrowany poradnik poświęcony badaniom technicznym pojazdów drogowych. Opisano w nim podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, najważniejsze przepisy regulujące badania techniczne pojazdów i wymagania dotyczące stacji kontroli pojazdów, identyfikację pojazdu, ogólną kontrolę stanu technicznego podwozia i nadwozia, badanie stanu technicznego układów hamulcowych, diagnozowanie oświetlenia zewnętrznego, badanie układów związanych z ochroną środowiska, badanie pojazdu z urządzeniem technicznym podlegającym dozorowi technicznemu, badanie pojazdu zabytkowego, odczyt wskazań drogomierza, rodzaje i zakres badań dodatkowych, badanie techniczne autobusu o dopuszczalnej prędkości do 100 km/h, badanie techniczne pojazdów przeznaczonych do przewozu towarów niebezpiecznych, badanie techniczne pojazdów przystosowanych do zasilania gazem, badanie techniczne pojazdów hybrydowych i elektrycznych, badanie techniczne pojazdów skierowanych i po zmianach konstrukcyjnych oraz wybrane rodzaje badań dodatkowych. Odbiorcy: diagności stacji kontroli pojazdów i kandydaci na diagnostów, uczniowie techników i szkół branżowych II stopnia zgodnie z podstawą programową 2019 kształcący się w zawodzie technika pojazdów samochodowych oraz uczestnicy kursów zawodowych w zakresie jednostki efektów kształcenia MOT.06.6 ( Przeprowadzanie badań technicznych pojazdów samochodowych ), jak również przedsiębiorcy prowadzący stacje kontroli pojazdów. Spis treści 1. Podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy 7 2. Przepisy dotyczące badań technicznych pojazdów 12 2.1. System badań technicznych pojazdów 12 2.1.1. System badań technicznych pojazdów w Unii Europejskiej 12 2.1.2. System badań technicznych pojazdów w Polsce 13 2.2. Rodzaje badań technicznych 16 2.3. Terminy badań technicznych 17 2.4. Istota i zakres badań technicznych 17 2.5. Wymagania dotyczące diagnostów 21 2.6. Postępowanie diagnosty 22 3. Stacje kontroli pojazdów 26 3.1. Działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia stacji 26 3.2. Rodzaje i uprawnienia stacji kontroli pojazdów 27 3.3. Wymagania w stosunku do stacji kontroli pojazdów 29 3.3.1. Wymagania ogólne 29 3.3.2. Stanowisko kontrolne 30 3.4. Wyposażenie kontrolno-pomiarowe 34 3.5. Stanowisko zewnętrzne do pomiarów akustycznych 36 4. Identyfikacja pojazdu 37 4.1. Międzynarodowy system identyfikacji pojazdów 37 4.1.1. Numer identyfikacyjny pojazdu VIN 37 4.1.2. Wykonanie i usytuowanie oznaczeń identyfikacyjnych 41 4.1.3. Ocena autentyczności numerów identyfikacyjnych 42 4.1.4. Rozkodowanie numerów identyfikacyjnych pojazdów 43 4.2. Numer nadwozia, podwozia lub ramy 44 4.3. Tabliczka znamionowa producenta 45 4.4. Oznakowanie ogumienia i obręczy 47 5. Ogólna kontrola stanu technicznego podwozia i nadwozia 52 5.1. Kontrola organoleptyczna wybranych układów podwozia 52 5.1.1. Układ napędowy 52 5.1.2. Układ jezdny 53 5.1.3. Układ zawieszenia 54 5.1.4. Układ kierowniczy 57 5.2. Badanie układów podwozia na liniach diagnostycznych 61 5.2.1. Linie do diagnozowania samochodów osobowych 62 5.2.2. Uniwersalne linie diagnostyczne 68 5.2.3. Linie do diagnozowania pojazdów ciężarowych 73 5.2.4. Kierunki rozwoju linii diagnostycznych 75 5.3. Kontrola stanu technicznego nadwozia 78 5.3.1. Ogólna ocena stanu technicznego nadwozia 78 5.3.2. Kontrola szyb samochodowych 80 6. Badanie stanu technicznego układów hamulcowych 83 6.1. Wymagania eksploatacyjne 83 6.2. Warunki zdatności technicznej 84 6.3. Metody diagnozowania układów hamulcowych 85 6.3.1. Układy hamulcowe sterowane hydraulicznie 85 6.3.2. Układy hamulcowe sterowane pneumatycznie 87 6.4. Badanie skuteczności i równomierności działania hamulców 89 6.5. Urządzenia do diagnozowania układów hamulcowych 95 7. Diagnozowanie oświetlenia zewnętrznego 102 7.1. Wymagania prawne 102 7.2. Parametry diagnostyczne świateł 108 7.3. Metody diagnozowania 109 7.4. Urządzenia diagnostyczne 110 7.4.1. Przyrządy optyczne (fotometryczne) 110 7.4.2. Przyrządy komputerowe (z kamerami) 112 7.5. Ocena stanu technicznego instalacji elektrycznej 116 8. Badanie układów związanych z ochroną środowiska 117 8.1. Analiza spalin 117 8.1.1. Uwarunkowania prawne 117 8.1.2. Zadania, działanie i budowa analizatorów spalin 118 8.1.3. Pomiar prędkości obrotowej i temperatury oleju silnikowego 121 8.2. Kontrola składu spalin w pojazdach z systemem OBD 122 8.2.1. Diagnostyka pokładowa OBD II/EOBD 122 8.2.2. Procedura badań pojazdów z systemem OBD 125 8.3. Analiza spalin silników motocyklowych 130 8.4. Pomiar zadymienia spalin 132 8.4.1. Kontrola spalin silników o zapłonie samoczynnym 133 8.4.2. Zasada działania i budowa dymomierzy 133 8.5. Ocena hałasu zewnętrznego pojazdu 138 9. Badanie pojazdu z urządzeniem technicznym podlegającym dozorowi technicznemu 142 9.1. Rola i zadania dozoru technicznego 142 9.2. Akty prawne dotyczące dozoru technicznego 144 9.3. Urządzenia techniczne podlegające dozorowi technicznemu 144 9.4. Urządzenia ciśnieniowe podlegające dozorowi technicznemu 147 9.5. Badanie techniczne pojazdu z urządzeniem dozorowym 147 10. Badanie pojazdu zabytkowego 151 10.1. Akty prawne związane z pojazdami zabytkowymi 151 10.2. Istota i zakres badania pojazdu zabytkowego 153 11. Odczyt wskazań drogomierza 157 12. Rodzaje i zakres badań dodatkowych 159 12.1. Rodzaje dodatkowych badań technicznych 159 12.2. Zakres badań dodatkowych 160 13. Badanie techniczne autobusu o dopuszczalnej prędkości do 100 km/h 164 13.1. Ogólny układ konstrukcyjny pojazdu samochodowego 164 13.2. Urządzenia automatycznej regulacji układami ruchu pojazdu 165 13.3. Wybrane urządzenia elektroniczne wspomagające kierowcę 166 13.3.1. Urządzenie przeciwblokujące ABS 166 13.3.2. Urządzenie przeciwpoślizgowe ASR 169 13.3.3. Układ stabilizacji toru jazdy ESP 171 13.4. Układy hamowania długotrwałego (zwalniacze) 173 13.4.1. Hamulce (zwalniacze) silnikowe 173 13.4.2. Zwalniacze podwoziowe (retardery) 175 13.5. Ogranicznik prędkości 179 13.6. Klasy autobusów 181 13.7. Warunki dodatkowe dla autobusu 181 13.8. Zakres i sposób przeprowadzania badania 186 14. Badanie techniczne pojazdów przeznaczonych do przewozu towarów niebezpiecznych 189 14.1. Podstawowe pojęcia i definicje 189 14.2. Obowiązujące akty prawne 192 14.3. Pojazdy wymagające dodatkowych badań technicznych 194 14.3.1. Pojazdy typu EX/II, EX/III i MEMU 195 14.3.2. Pojazdy do przewozu w cysternach typu FL i AT 196 14.4. Dodatkowe wymagania konstrukcyjne dla pojazdów 198 14.5. Oznakowanie pojazdów 202 14.5.1. Tablice ostrzegawcze 203 14.5.2. Nalepki ostrzegawcze 204 14.6. Wyposażenie dodatkowe pojazdów 206 14.6.1. Gaśnice 206 14.6.2. Wyposażenie awaryjne 207 14.7. Zakres i sposób przeprowadzania badania 209 15. Badanie techniczne pojazdów przystosowanych do zasilania gazem 211 15.1. Właściwości paliw gazowych i silników zasilanych gazem 211 15.2. Stanowisko kontrolne i zasady bezpieczeństwa 213 15.3. Budowa i zasada działania instalacji gazowej 214 15.3.1. Klasyczny system zasilania gazem 214 15.3.2. System zasilania nadciśnieniowego 216 15.3.3. System wtrysku gazu ciekłego 217 15.4. Przepisy dotyczące pojazdów z instalacją gazową 219 15.4.1. Wymagane warunki techniczne 219 15.4.2. Zakres i sposób badania 226 15.5. Identyfikacja elementów instalacji zasilania gazem 229 15.5.1. Obowiązkowe i dopuszczalne elementy instalacji gazowej 229 15.5.2. Cele homologacji 230 15.6. Zasady wykonywania badania instalacji gazowej 233 15.7. Przyrządy do badania instalacji gazowej 236 16. Badanie techniczne pojazdów hybrydowych i elektrycznych 239 16.1. Pojazdy o napędzie hybrydowym 239 16.2. Pojazdy o napędzie elektrycznym 240 16.2.1. Pojazdy o napędzie wyłącznie elektrycznym 241 16.2.2. Pojazdy zasilane ogniwami paliwowymi 243 16.3. Badanie techniczne samochodów o napędzie hybrydowym i elektrycznym 244 16.3.1. Identyfikacja pojazdu 245 16.3.2. Ogólna ocena stanu napędu hybrydowego/elektrycznego 247 16.3.3. Weryfikacja stanu połączeń elektrycznych 247 16.3.4. Ocena stanu zespołów 248 16.3.5. Kontrola działania napędu podczas jazdy 250 16.4. Zasady bezpieczeństwa podczas badania technicznego 251 17. Badanie techniczne pojazdów skierowanych i po zmianach konstrukcyjnych 253 17.1. Pomiar skuteczności tłumienia drgań zawieszenia 253 17.2. Pomiar ustawienia kół i osi w pojazdach o dmc do 3,5 t 258 17.2.1. Urządzenia komputerowe z elektronicznymi głowicami pomiarowymi 261 17.2.2. Urządzenia komputerowe z głowicami pasywnymi 263 17.3. Pomiar ustawienia kół i osi w pojazdach o dmc powyżej 3,5 t 267 17.4. Przebieg kontroli ustawienia kół i osi pojazdu 273 17.5. Dokument identyfikacyjny pojazdu 275 17.6. Badanie dodatkowe pojazdu po zmianach konstrukcyjnych 279 17.6.1. Badanie i opis zmian dokonanych w pojeździe 280 17.6.2. Wybrane przypadki zmian konstrukcyjnych pojazdu 281 17.7. Rola i zadania rzeczoznawcy samochodowego 284 18. Wybrane rodzaje badań dodatkowych 287 18.1. Sprawdzanie urządzeń sprzęgających 287 18.1.1. Klasy urządzeń sprzęgających 287 18.1.2. Oznakowanie i parametry sprzęgów 288 18.1.3. Wymagania europejskie dla urządzeń sprzęgających 290 18.1.4. Przepisy polskie dotyczące urządzeń sprzęgających 295 18.1.5. Kontrola urządzeń sprzęgających 296 18.2. Badanie dodatkowe taksówki 302 18.3. Badanie dodatkowe pojazdu uprzywilejowanego 303 18.4. Badanie dodatkowe pojazdu do nauki jazdy i egzaminowania 306 18.5. Badania dodatkowe tzw. podatkowe 308 18.6. Badanie dodatkowe pojazdu z blokadą alkoholową 310 18.7. Badanie dodatkowe potwierdzające spełnienie wymagań technicznych dotyczących transportu międzynarodowego 311 Literatura 314 O autorach / z książki Dr inż. Kazimierz Sitek Dr inż. Kazimierz Sitek jest absolwentem Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie (1974). Stopień doktora nauk technicznych uzyskał na Wydziale Mechanicznym WAT (1983). Pracował na stanowiskach eksploatacyjnych w jednostkach wojskowych oraz na stanowiskach dydaktycznych i naukowych w wojskowym szkolnictwie technicznym (Wyższa Oficerska Szkoła Samochodowa i Centrum Szkolenia Czołgowo-Samochodowego w Pile). Jego zainteresowania naukowe i zawodowe dotyczą m.in.: badań procesów napełniania cylindrów silników spalinowych, badań stanowiskowych i trakcyjnych pojazdów samochodowych oraz eksploatacji i diagnostyki pojazdów mechanicznych, w szczególności układów odpowiedzialnych za bezpieczeństwo jazdy. Specjalizuje się w zakresie badań pojazdów samochodowych na liniach diagnostycznych. Wieloletni kierownik stacji kontroli pojazdów i organizator szkolenia diagnostów w zakresie przeprowadzania badań technicznych pojazdów. Zagraniczny staż naukowo-dydaktyczny: Offieziershochschule der Landstreitkräfte (1988, Löbau). W latach 2001–2008 pracował w przemyśle na stanowisku starszego specjalisty ds. diagnostyki (Unimetal, Złotów). Od 2002 roku pełni obowiązki starszego specjalisty ds. szkolenia i wykładowcy (WORD, Piła). Obecnie zajmuje się zagadnieniami eksploatacji i diagnostyki pojazdów samochodowych oraz problemami transportu drogowego. Prowadzi zajęcia dydaktyczne na kursach: przedsiębiorców i kierowców wykonujących transport drogowy osób i rzeczy (kwalifikacja wstępna, szkolenia okresowe, ADR, certyfikat kompetencji zawodowych, użytkowanie tachografów cyfrowych), kandydatów na egzaminatorów i instruktorów nauki jazdy oraz kandydatów na diagnostów. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Technicznej. Posiada uprawnienia rzeczoznawcy SIMP i do wykonywania badań technicznych pojazdów. Jest autorem lub współautorem ponad 200 publikacji w czasopismach naukowo-technicznych i materiałach konferencyjnych oraz 15 publikacji książkowych.