Prowincja Noc. Życie i zagłada Żydów w dystrykcie warszawskim. - prof. Jan Grabowski, Prof. Barbara Engelking, Alina Skibińska, Dariusz Libionka Dobczyce

Tytuł zbioru studiów o życiu i zagładzie Żydów z dystryktu warszawskiego pożyczyliśmy od Józefa Czechowicza. Pojęcia "prowincja" i "noc" określają w sensie metaforycznym problematykę, jaką zajmuje się oddawany w ręce czytelnika tom. Wskazują na jego podstawowe współrzędne: zainteresowanie tym, co dzieje się na terenach oddalonych od centrum, oraz etyczny wymiar refleksji nad wojennym spustoszeniem. Poetyckie źródła tytułowej formuły świadczą także o tym, że pojęcia prowincja nie używamy lekceważąco, przeciwnie chcemy pozbawić je negatywnych konotacji. W prezentowanym tomie studiów chcemy zająć się pewnym regionem okupowanej przez Niemców Polski. W tym sensie badania nasze można określić mianem regionalnych. Podstawowym kryterium wyróżniającym region nie jest jednak dla nas geografia, lecz historia, choć zbieżność tych dwóch kryteriów jest oczywista. Historycy operują zazwyczaj trzema typami regionów historycznych. Małe to obszary prowincji, województw, ziem; średnie to najczęściej terytoria państw; wielkie to złożone organizmy polityczne, np. Europa Środkowa czy Ameryka Łacińska8. Przedmiotem naszych badań jest obszar nazywany w nomenklaturze okupacyjnej dystryktem warszawskim. Przyjmujemy zarówno okupacyjną terminologię, jak i strukturę administracyjną wprowadzoną przez okupanta, aby zaznaczyć, że interesuje nas Polska pod rządami Niemców, Polska zamieniona przez Niemców w miejsce represji, prześladowań, eksterminacji. Spis treści: Strona tytułowa Strona redakcyjna Wstęp Barbara Engelking Żydowskie wspólnoty w przededniu wybuchu wojny Jacek Andrzej Młynarczyk Akcja Reinhard w gettach prowincjonalnych dystryktu warszawskiego 1942-1943 Jan Grabowski Żydzi przed obliczem niemieckich i polskich sądów w dystrykcie warszawskim Generalnego Gubernatorstwa, 1939-1942 Barbara Engelking Życie codzienne Żydów w miasteczkach dystryktu warszawskiego Andrzej Żbikowski Żydowscy przesiedleńcy z dystryktu warszawskiego w getcie warszawskim, 1939-1942 (z pogranicza opisu i interpretacji) Marta Janczewska Obozy pracy przymusowej dla Żydów na terenie dystryktu warszawskiego Małgorzata Melchior Uciekinierzy z gett po stronie aryjskiej na prowincji dystryktu warszawskiego sposoby przetrwania Jacek Leociak Wizerunek Polaków w zapisach Żydów z dystryktu warszawskiego Dariusz Libionka Polska konspiracja wobec eksterminacji Żydów w dystrykcie warszawskim Alina Skibińska Powroty ocalałych Bibliografia Indeks nazwisk Indeks miejscowości Spis treści