Planetoidy w świetle współczesnych koncepcji filozoficznych. (PDF) Dobczyce

Planetoidy to jeden z głównych celów badawczych astronomii planetarnej, ale zarazem terra incognita w filozofii. Poznaniu naukowemu tych obiektów praktycznie nie towarzyszy refleksja filozoficzna. Tymczasem jest wiele problemów, które z powodzeniem mogłyby być eksplorowane nie tylko przez filozofię nauki czy metodologię poznania naukowego, ale także przez filozofię języka czy ontologię przyrodniczą. W niniejszej pracy, z pespektywy poznawczej epistemologii historycznej, podejmowane są takie zadania jak precyzacja pojęcia śmiałej hipotezy czy poszukiwanie adekwatnego ujęcia klasycznej problematyki indywiduów na gruncie praktyki badawczej astronomii planetarnej. Głównym problemem analizowanym w niniejszej pracy jest zagadnienie synchronicznej i diachronicznej identyczności planetoid. Nadrzędnym celem jest jednak ukazanie (potencjalnej) roli filozofii w lepszym (rozumiejącym) uchwyceniu historycznego i współczesnego poznania naukowego, a także w dostarczaniu nauce narzędzi służących do precyzacji stosowanego w nauce aparatu konceptualnego. „Przedstawioną do recenzji pracę uważam za znakomitą. Pomimo pozornie bardzo wąskiego i specjalistycznego tematu praca jest godna polecenia wszystkim zainteresowanym metodologią naukową, filozofią nauki i historią badań astronomicznych. W polskojęzycznej literaturze specjalistycznej brakowało dotychczas porównywalnych pozycji”. dr Waldemar Ogłoza „Książka Zenona Roskala to znakomity przykład zastosowania koncepcji z dziedziny filozofii nauki oraz metodologii nauk do badań dotyczących natury i rozwoju szczegółowych koncepcji z zakresu nauk przyrodniczych”. prof. dr hab. Damian Leszczyński Prof. dr hab. Zenon E. Roskal jest pracownikiem Katedry Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych na Wydziale Filozofii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II. W swojej pracy naukowej podejmuje problematykę z zakresu filozofii i historii nauki (astronomia planetarna) oraz epistemologii historycznej. Jest autorem licznych artykułów naukowych oraz monografii. Wydał m.in. Kosmos chtoniczny. Historyczny rozwój monistycznej interpretacji kosmosu (Lublin: Wydawnictwo KUL 2012, ss. 307) oraz Astronomia matematyczna w nauce greckiej. Metodologiczne studium historyczno-przyrodnicze (Lublin: RW KUL 2002, ss. 228). Spis treści: 1. Księżyce planetoid jako śmiała hipoteza 1.1. Popperowska koncepcja śmiałej hipotezy i jej krytyka 1.2. Geneza hipotezy naturalnych satelitów planetoid 1.3. Moc prognostyczna i eksplanacyjna hipotezy księżyców planetoid 1.4. Obserwacje zakryciowe w testowaniu hipotezy księżyców planetoid 1.5. Akceptacja hipotezy o istnieniu obiektu 1978 (532) 1 1.6. Rejekcja hipotezy o istnieniu księżyca Herculiny 1.7. Akceptacja hipotezy księżyców planetoid w astronomii planetarnej 1.8. Precyzacja i modyfikacja koncepcji śmiałej hipotezy 2. Planetoidy jako indywidua czasoprzestrzenne 2.1. Indywidua a zasady indywiduacji 2.2. Filozoficzne koncepcje indywiduów 2.3. Nazwy indywiduowe planetoid i ich deskrypcje 2.4. Nazwy własne: derywaty deskrypcji czy sztywne desygnatory? 2.5. Relatywna identyczność planetoid 3. Identyczność genetyczna planetoid w praktyce badawczej astronomii 3.1. Ontologiczne pojęcie (gen)identyczności 3.2. Kryteria identyczności obiektów temporalnych 3.3. Identyczność genetyczna komet i genidentyczność planetoid 3.4. Casus identyczności genetycznej (1) Ceres 3.5. Ponowne odkrycia zaginionych planetoid 3.6. Kryteria (gen)identyczności planetoid 4. Konkluzje 5. Bibliografia 6. Indeksy