Egzamin kwalifikacyjny - Grupa 1 Urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne. Kurs przygotowawczy, wyd. XI, stan prawny IV. 2023 Blachownia

Książka zawiera podstawową wiedzę techniczną dla pracowników zatrudnionych przy eksploatacji instalacji i urządzeń elektroenergetycznych w zakresie obsługi, konserwacji, napraw, montażu i kontrolno-pomiarowym. Zawarte w opracowaniu wiadomości są zgodne ze szczegółowym zakresem egzaminów kwalifikacyjnych E i D oraz z obowiązującymi przepisami. Opracowanie obejmuje zakres znajomości przepisów, zasad budowy, eksploatacji, bezpieczeństwa pracy oraz postępowania w razie wystąpienia zagrożenia, np. pożaru, porażenia prądem, a także umiejętności udzielania pierwszej pomocy. Na końcu każdego rozdziału zostały zamieszczone zestawy pytań kontrolnych, które ułatwią opanowanie wiedzy niezbędnej do zdania egzaminu. Pytania zawierają odsyłacze do poszczególnych punktów z właściwą odpowiedzią. Spis treści I OGÓLNE ZASADY EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ INSTALACJI I SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH / 13 1 . Określenia / 13 2. Prace eksploatacyjne i pomocnicze / 13 3. Zasady uzyskiwania uprawnień kwalifikacyjnych / 15 4. Dokumentacja techniczna urządzeń elektroenergetycznych / 16 5. Przyjęcie urządzeń elektroenergetycznych do eksploatacji / 18 6. Ocena stanu technicznego urządzeń / 18 II BUDOWA I EKSPLOATACJA URZĄDZEŃ, INSTALACJI I SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH / 22 1. Urządzenia prądotwórcze, przyłączone do krajowej sieci elektroenergetycznej, bez względu na wysokość napięcia znamionowego / 22 1.1. Sposoby zabezpieczenia generatorów / 4 1.2. Dokumentacja techniczna / 26 1.3. Uruchomienie generatora synchronicznego / 26 1.4. Eksploatacja generatorów / 27 1.5. Odłączenie od sieci i zatrzymanie generatora / 33 2. Instalacje i urządzenia o napięciu do 1 kV / 37 2.1. Wiadomości podstawowe / 37 2.2. Podział instalacji elektrycznych / 37 2.3. Systemy instalacji elektrycznych / 38 2.4. Wymienialność instalacji elektrycznych / 47 2.5. Wymagania dla instalacji elektrycznych w budynkach / 47 2.6. Instalacje elektryczne w budynkach mieszkalnych / 48 2.7. Budowa instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych / 49 2.8. Instalacje przemysłowe niskiego napięcia / 58 2.9. Eksploatacja instalacji elektrycznych / 59 2.10. Organizacja bezpiecznej pracy przy eksploatacji instalacji elektrycznych / 63 3. In­s­ta­la­cje pio­ru­noch­ron­ne / 68 3.1. Wymagania ogólne / 68 3.2. Ochrona zewnętrzna / 69 3.3. Ochrona wewnętrzna / 76 3.4. Informacje techniczne / 80 4. Sieci, urządzenia, instalacje o napięciu nominalnym do 1 kV oraz wyższym od 1 kV / 86 4.1. Elektroenergetyczne linie napowietrzne / 86 4.2. Elektroenergetyczne linie kablowe / 110 4.3. Stacje elektroenergetyczne / 122 4.4. Transformatory / 131 4.5. Elektroenergetyczne urządzenia napędowe i przetwornice / 138 4.6. Baterie akumulatorów i urządzenia prostownikowe / 150 5. Zespoły prądotwórcze o mocy powyżej 50 kW / 157 5.1. Rodzaje i wykonanie zespołów prądotwórczych / 157 5.2. Eksploatacja zespołów prądotwórczych / 158 5.3. Zespoły prądotwórcze przewoźne / 162 5.4. Zasady obsługi (konserwacji) zespołów prądotwórczych / 163 6. Urządzenia elektrotermiczne / 168 6.1. Rodzaje i budowa urządzeń elektrotermicznych / 168 6.2. Eksploatacja urządzeń elektrotermicznych / 170 7. Urządzenia do elektrolizy / 174 7.1. Zasada działania i budowa urządzeń do elektrolizy / 174 7.2. Warunki bezpiecznej pracy i eksploatacja urządzeń do elektrolizy / 174 8. Sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego / 179 8.1. Wykonanie sieci oświetlenia ulicznego / 179 8.2. Eksploatacja sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego / 181 9. Elektryczna sieć trakcyjna / 184 9.1. Budowa i wykonanie sieci trakcyjnej / 184 9.2. Eksploatacja sieci trakcyjnej / 85 9.3. Prądy błądzące i ochrona urządzeń podziemnych / 189 10. Aparatura kontrolno-pomiarowa, urządzenia i instalacje automatycznej regulacji, sterowania i zabezpieczeń urządzeń i instalacji wymienionych w punktach od II-1 do II-9 (AKPiA) 192 10.1. Urządzenia elektryczne do pomiaru i regulacji automatycznej / 192 10.2. Montaż zestawów automatyki przemysłowej / 193 10.3. Przyłączanie aparatów i sprzętu / 193 10.4. Podłączanie aparatury i sprzętu zabudowanych na oddzielnych konstrukcjach wsporczych / 194 10.5. Instalacje tras obwodów elektrycznych / 194 10.6. Eksploatacja instalacji i urządzeń AKPiA / 196 10.7. Warunki montażu czujników dla układów pomiarowych i regulacyjnych / 200 III PRACE KONTROLNO-POMIAROWE / 208 1. Prace pomiarowe przy instalacjach i urządzeniach elektrycznych / 208 1.1. Wymagania ogólne / 208 1.2. Sprawdzenie odbiorcze. Oględziny / 210 1.3. Badania / 211 1.4. Sprawdzenie ciągłości przewodów ochronnych / 212 1.5. Pomiar rezystancji izolacji instalacji elektrycznej / 213 1.6. Sprawdzenie ochrony przez oddzielenie od siebie obwodów (separacja elektryczna) / 213 1.7. Pomiar rezystancji izolacji ścian i podłóg / 213 1.8. Pomiar rezystancji izolacji kabla / 214 1.9. Kable na napięcia znamionowe do 1 kV / 214 1.10. Kable na napięcia znamionowe ponad 1 kV / 215 1.11. Pomiar rezystancji uziemienia / 215 1.12. Pomiar rezystancji uziemienia metodą techniczną / 215 1.13. Pomiar rezystancji uziemienia metodą kompensacyjną / 216 1.14. Pomiar rezystywności gruntu / 216 1.15. Pomiar prądów upływowych / 217 1.16. Sprawdzenie polaryzacji / 217 1.17. Sprawdzenie samoczynnego wyłączenia zasilania / 217 1.18. Sprawdzenie działania urządzeń ochronnych różnicowoprądowych / 219 1.19. Sprawdzenie połączeń wyrównawczych / 222 1.20. Badanie spadków napięcia / 222 1.21. Badanie funkcjonalności / 222 1.22. Sprawdzenie wytrzymałości elektrycznej / 222 2. Wykonywanie pomiarów eksploatacyjnych przy urządzeniach elektroenergetycznych o napięciu znamionowym do 1 kV i powyżej 1 kV / 235 2.1. Przepisy / 235 2.2. Wykonywanie pomiarów eksploatacyjnych dla elektrycznych urządzeń napędowych / 235 2.3. Wykonywanie pomiarów eksploatacyjnych dla baterii kondensatorów energetycznych / 239 2.4. Wykonywanie pomiarów eksploatacyjnych dla transformatorów energetycznych / 241 2.5. Wykonywanie pomiarów eksploatacyjnych dla elektroenergetycznych linii kablowych / 244 3. Wykonywanie pomiarów eksploatacyjnych dla prądnic synchronicznych o napięciu powyżej 1 kV / 248 3.1. Pomiar rezystancji izolacji uzwojeń stojana prądnicy zespołu prądotwórczego / 248 3.2. Pomiar rezystancji izolacji uzwojeń wzbudzenia prądnicy wzbudzonej / 249 3.3. Pomiar rezystancji izolacji uzwojeń wzbudzenia prądnicy niewzbudzonej / 249 4. Zakresy, metody i terminy wykonywania badań / 252 4.1. Budynki mieszkalne oraz użyteczności publicznej / 252 4.2. Zakłady przemysłowe / 254 4.3. Pomieszczenia zagrożone wybuchem / 257 4.4. Urządzenia rozdzielcze / 259 4.5. Stacje elektroenergetyczne / 260 4.6. Baterie kondensatorów o napięciu do 1 kV / 261 4.7. Transformatory / 263 4.8. Narzędzia ręczne o napędzie elektrycznym i elektryczne urządzenia ruchome / 264 5. Zasady wykonywania i eksploatacji rozliczeniowych układów pomiarowych / 271 5.1. Wymagania ogólne / 271 5.2. Tablice licznikowe / 272 5.3. Liczniki / 273 5.4. Przekładniki prądowe i napięciowe / 273 5.5. Układy pomiarowe pośrednie i półpośrednie / 274 5.6. Układy pomiarowe bezpośrednie / 275 5.7. Układ kontrolny obecności napięcia / 275 5.8. Układ Samoczynnego Załączania Rezerwy / 275 5.9. Zespoły prądotwórcze / 276 5.10. Uzgadnianie i zatwierdzanie dokumentacji projektowej / 276 IV OCHRONA PRZECIWPORAŻENIOWA W URZĄDZENIACH, INSTALACJACH I SIECIACH ELEKTRYCZNYCH / 280 1. Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym w urządzeniach elektroenergetycznych do 1 kV / 280 1.1. Ochrona przed dotykiem bezpośrednim / 297 1.2. Ochrona przy uszkodzeniu (przed dotykiem pośrednim) / 299 1.3. Ochrona przez zastosowanie samoczynnego wyłączenia zasilania / 299 1.4. Ochrona przez zastosowanie urządzeń II klasy ochronności / 311 1.5. Ochrona przez zastosowanie izolowania stanowiska / 312 1.6. Ochrona przez zastosowanie separacji elektrycznej / 313 1.7. Ochrona przez zastosowanie nieuziemionych połączeń wyrównawczych miejscowych / 314 1.8. Ochrona strefowa w pomieszczeniach wyposażonych w wannę lub prysznic / 315 2. Ochrona przed porażeniem prądem elektrycznym w urządzeniach elektroenergetycznych o napięciu powyżej 1 kV / 322 2.1. Sieć elektroenergetyczna wysokiego napięcia jako źródło zagrożenia porażeniowego / 322 2.2. Ochrona przed dotykiem bezpośrednim / 323 2.3. Środki ochrony przed dotykiem pośrednim (przy uszkodzeniu) / 329 2.4. Łączenie uziemień urządzeń wysokiego i niskiego napięcia / 334 2.5. Wymagania dla uziemień obiektów elektroenergetycznych wysokiego napięcia / 336 2.6. Wymagania szczegółowe dotyczące uziemienia wybranych elementów stacji / 338 2.7. Parametry elektryczne typowych rozwiązań technicznych stanowisk izolacyjnych i powłok elektroizolacyjnych / 339 3. Ochrona przeciwporażeniowa w obwodach prądu stałego / 343 3.1. Wymagania ogólne / 343 3.2. Układy sieci prądu stałego / 345 3.3. Zagrożenia korozyjne w obwodach prądu stałego / 346 3.4. Zalecane środki ochrony przeciwporażeniowej / 347 V OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA W URZĄDZENIACH, INSTALACJACH I SIECIACH ELEKTROENERGETYCZNYCH / 350 VI SPOSOBY UDZIELANIA PIERWSZEJ POMOCY OSOBOM PORAŻONYM PRĄDEM ELEKTRYCZNYM I POPARZONYM / 359 1. Działanie prądu elektrycznego na organizm człowieka / 359 2. Uwalnianie porażonego spod działania prądu elektrycznego o napięciu do 1 kV / 360 3. Uwalnianie porażonego spod działania prądu elektrycznego o napięciu powyżej 1 kV / 363 4. Czynności po uwolnieniu porażonego spod działania prądu elektrycznego / 363 4.1. Sztuczne oddychanie / 366 4.2. Pośredni masaż serca / 369 4.3. Pierwsza pomoc przedlekarska przy innych obrażeniach ciała / 371 VII ORGANIZACJA BEZPIECZNEJ PRACY PRZY EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ, INSTALACJI I SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH / 374 1. Zasady organizacji pracy / 374 2. Bezpieczeństwo wykonywania prac przy urządzeniach elektrycznych / 380 3. Organizacja prac pod napięciem – PPN / 384 4. Etapy prac pod napięciem – PPN / 385 5. Sprzęt ochronny i narzędzia pracy / 387 6. Bezpieczeństwo i higiena pracy / 397 VIII INSTALACJE ELEKTRYCZNE W OBIEKTACH ZAGROŻONYCH WYBUCHEM I POŻAREM / 406 1. Wymagania ogólne / 406 2. Podział urządzeń przeciwwybuchowych / 407 3. Strefy zagrożenia wybuchem / 408 4. Dobór urządzeń elektrycznych w strefach zagrożonych wybuchem / 410 5. Instalowanie urządzeń w strefach zagrożonych wybuchem / 412 6. Eksploatacja urządzeń w strefach zagrożonych wybuchem / 415 6.1. Oględziny / 415 6.2. Przeglądy / 416 6.3. Konserwacja i naprawy / 418 IX INSTALACJE ELEKTRYCZNE NA TERENIE BUDOWY / 423 1. Zasilanie w energię elektryczną terenu budowy / 423 2. Zalecany system ochrony przeciwporażeniowej do stosowania na terenie budowy / 424 3. Eksploatacja instalacji i urządzeń elektrycznych na terenie budowy / 427 X WARUNKI TECHNICZNE, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ BUDYNKI I ICH USYTUOWANIE / 432 XI RACJONALNA GOSPODARKA ELEKTROENERGETYCZNA / 439 XII URZĄDZENIA ENERGOELEKTRONICZNE / 442 XIII INSTALACJE ELEKTRYCZNE FUNKCJONUJĄCE W WARUNKACH POŻARU / 446 1. Wymagania podstawowe / 446 2. Przeciwpożarowy wyłącznik prądu / 447 3. Odbiory, próby i badania w instalacjach elektrycznych funkcjonujących w warunkach pożaru / 448 4. Eksploatacja / 449 XIV INSTALACJE I URZĄDZENIA ELEKTRYCZNE W BUDYNKACH ZAKŁADÓW OPIEKI ZDROWOTNEJ / 452 1. Wymagania podstawowe / 452 2. Klasyfikacja pomieszczeń użytkowanych medycznie / 453 3. Wymagania dla instalacji elektrycznych w budynkach zakładów opieki zdrowotnej / 453 4. Ochrona przeciwporażeniowa w pomieszczeniach medycznych grup 0, 1 i 2 / 455 5. Elektryczność statyczna / 457 6. Eksploatacja – kontrola i konserwacja / 458 7. Klasyfikacja urządzeń elektromedycznych pod względem klas ochronności oraz typy ochrony części aplikacyjnych / 459 XV INSTALACJE FOTOWOLTAICZNE W BUDOWNICTWIE MIESZKANIOWYM / 462 1. Budowa / 462 XVI OŚWIETLENIE ELEKTRYCZNE / 467 1. Informacje podstawowe / 467 2. Eksploatacja urządzeń oświetlenia elektrycznego / 471 XVII ZADANIA SŁUŻB EKSPLOATACYJNYCH – PODSTAWY BHP W ELEKTROENERGETYCE / 474 1. Zadania osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, sieci, instalacji elektrycznych na stanowisku eksploatacji „E” oraz stanowisku dozoru „D” / 474 2. Prace pomocnicze przy urządzeniach elektroenergetycznych / 478 3. Ogólna instrukcja bezpieczeństwa i higieny pracy dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, sieci i instalacji elektrycznych w miejscu pracy / 479 XVIII PRZEMYSŁOWE MAGAZYNY ENERGII / 485 XIX BUDOWA I INSTALACJA STACJI ŁADOWANIA (ŁADOWAREK) DO SAMOCHODÓW ELEKTRYCZNYCH / 495 XX WYKAZ PODSTAWOWYCH PRZEPISÓW OBOWIĄZUJĄCYCH PRZY EKSPLOATACJI I DOZORZE SIECI, INSTALACJI I URZĄDZEŃ ELEKTRYCZNYCH / 507 1. Ustawy / 507 2. Rozporządzenia / 508 3. Normy / 510 4. Literatura / 528 WYBRANE TERMINY I DEFINICJE / 531 WZORY ŚWIADECTWA KWALIFIKACYJNEGO – GRUPA E I D, ZAŁĄCZNIKI / 543 OZNACZENIA POLSKIE I ANGIELSKIE, SKRÓTY / 549