Wyzwania autorytetu w praktyce społecznej i kulturze symbolicznej (E-book) Bełchatów

Otrzymujemy książkę, która jest wyjątkowym darem humanisty […]należy tę książkę wydać, by można było zachwycać się genialnymi wręcz sugestiami, inspiracjami, pomysłami i/lub nie zgadzać się ze stawianymi w niej przez Autora tezami czy hipotezami. […] Żaden z pedagogów nie byłby w stanie właśnie w taki sposób, jak uczynił to Witkowski, odsłonić innych wymiarów rozumienia autorytetu […] książka wyznacza niewątpliwie kolejny przełom w humanistycznej debacie naukowej i oby pedagodzy […] chcieli się choć trochę otworzyć na siebie przez pryzmat często bolesnych o nich i dla nich myśli czy opinii […]. prof. zw. dr hab. Bogusław Śliwerski Lech Witkowski w swej nowej książce udowadnia, że pożegnanie z autorytetem (zjawiskiem i pojęciem) jest chyba przedwczesne. We wstępie do Wyzwań autorytetu... zapowiada co prawda, że czas zapotrzebowania na autorytety skończył się, jednak faktycznie – jeśli dobrze odczytuję tę zapowiedź, to nie chodzi o zerwanie z tym problemem, lecz raczej zależy mu na nowym jego odczytaniu, i to w dwóch możliwych warstwach: realnej i semantycznej. Pierwszy zabieg L. Witkowskiego polega na wyrwaniu autorytetu naukom behawioralnym, a więc odcięciu go od sił żywotnych oferowanych przez ten kierunek uprawiania psychologii, który polega na redukowaniu wszystkiego do konkretnych zachowań ludzi i prowadzenia precyzyjnych badań empirycznych (najlepiej eksperymentalnych). Propozycja L. Witkowskiego polega na wprowadzeniu autorytetu w obszar nauk humanistycznych, czyli uznaniu, że zjawisko to ma genezę kulturową, a tym samym jest bardziej płynne, bardziej uwarunkowane tradycją historyczną, bardziej wysycone wartościami, niż chcieliby to zaakceptować przedstawiciele nauk behawioralnych. Drugi zabieg na autorytecie polega na nadaniu temu pojęciu nowego znaczenia. Mówiąc krotko i konkretnie, chodzi o potraktowanie autorytetu jako soczewki, która pozwala ludziom lepiej orientować się w otoczeniu społecznym, pewne rzeczy wyodrębniać z niego wyraziście, a inne ignorować, przetwarzać informacje o świecie zgodnie z tym, co widzimy w tym „szkle powiększającym” autorytetu. Chcąc jak najlepiej oddać to oryginalne podejście: autorytet jest generatorem znaczeń społecznych, który pozwala z nieograniczonej liczby sensów możliwych do wydobycia z rzeczywistości uznać za własne tylko niektóre z nich. Znalazł się ktoś, na kogo czekaliśmy, aby napisał wyraźnie to, co powinno być napisane o autorytecie. Prof. dr hab. Stanisław Zbigniew Kowalik Posłowie Słowo od autora […] Po pierwsze, chodzi o przekonanie o potrzebie widzenia autorytetu poza relacją władzy oraz o wagę poszukiwania perspektywy definiowania autorytetu w kategoriach kulturowych (symbolicznych, zanurzenia w dziedzictwo „pamięci tekstów” czy kapitału symbolicznego) bardziej niż w kontekście relacji społecznych (ufności tak typowej dla kapitału społecznego). Edukacja musi (przepraszam oczywiście tych, których to słowo razi, ale to projekt normatywny, który na kartach tej książki i w moich wcześniejszych pracach uzasadniam od lat) nauczyć się walczyć z pogłębiającą się groźbą wydziedziczenia z przestrzeni symbolicznego dziedzictwa kultury. […] […] Po drugie, wbrew tezie o „zaniku autorytetu” dowodzę w książce, że jest to zanik zapotrzebowania na autorytet jako autorskie źródło znaczących impulsów rozwojowych dających do myślenia z pozycji autonomicznych, autentyczności przeżyć, zarazem autoryzujących autoteliczną wagę rozmaitych aspektów świata – jego codzienności oraz rozmaitych zaświatów, niewspółobecnych w czasie i przestrzeni społecznej. Nic na to nie poradzę, jeśli kogoś ta gra na serio bawi czy śmieszy. Mnie jest nie do śmiechu, zwłaszcza że – po trzecie – wykryłem, śledząc niektóre nasze środowiska lokalnych szczególnie koryfeuszy i tuzów, piastujących rozmaite władze szkolne i akademickie, że dramat kulturowy edukacji współczesnego społeczeństwa polega na tym, że kandydaci na autorytety sami nie potrzebują autorytetów, niszczą ich głos i wagę, zagłuszając papką, własną gadaniną, pusząc się w piórka władcze. […] prof. dr hab. Lech Witkowski Spis treści:Przedmowa15 Podziękowania19 Wstęp21 Perspektywa ujęcia22 Ogniwa metodologiczne24 Wyznanie27 Rozdział I. Autorytet i „autorytety” jako problem kulturowy i społeczny oraz jego obecność w dyskursie publicznym transformacji w Polsce29 Wstęp29 Autorytet w kulturze (według) Leszka Kołakowskiego30 Autorytet między degradacją i uwzniośleniem35 Inteligencja w Polsce – bez autorytetu czy skazana na igranie nim?39 Pułapka „systemu” i „sieci” autorytetów – trudności analiz Jacka Żakowskiego i nastawienia Adama Michnika44 Przykład pułapki myślenia lewicowego o autorytetach61 Autorytet jako człowiek-twórca etycznie wyniesiony niezależnością – poza sporem o władzę63 Autorytet moralny w wersji salonowej z cudzysłowem – u Rafała Ziemkiewicza67 Rozdział II. Tropy historyczne, socjologiczne i pytanie o wpływ w psychologii społecznej81 Wstęp81 Kryzys autorytetu jako kryzys kolejności w pułapce mimetycznego pragnienia (geniusz Williama Szekspira w oczach René Girarda)87 Lunatycy i „zacofańcy” – dwa bieguny autorytetu w historii nauki według Artura Koestlera94 Autorytet jako problem socjologii kultury, filozofii nauki i socjologii wiedzy99 Wyzwanie „refleksyjności” wobec autorytetów w „posttradycyjnym” społeczeństwie: przypadek iluzji „aktywnego zaufania” u Anthony’ego Giddensa; w stronę autorytetu globalizacji proceduralnej105 Między oznakami autorytetu jako źródła wpływu a autorytetem oznak – badania Stanleya Milgrama121 Rozdział III. Szkoła frankfurcka, czyli o niemożności zniesienia autorytetu, a nawet o jego nieautorytarnej potrzebie w nowoczesności125 Wstęp125 Ericha Fromma postulat „autorytetu racjonalnego” poza konformizmem i anonimowością wpływu126 Testament Maxa Horkheimera (kryzys autorytetu ojca i pułapka rozumu)137 Theodora W. Adorna problemy z autorytetem w filozofii, sztuce i życiu społecznym: przeciw autorytetowi realnej siły pozoru142 Rozdział IV. Ćwiczenia filozoficzne z myśli o autorytecie – przypadek Hannah Arendt153 Wstęp153 Autorytet w edukacji: poza posłuszeństwo154 Przeciw abdykacji i absolutyzacji autorytetu156 Między liberalizmem i konserwatyzmem158 Walka o tradycję przeciw jej rzecznikom – casus reformacji162 Od absolutyzacji do formalizacji163 Spory o źródła autorytetu165 Autorytet cytatu jako źródła167 Modalności pozycji autorytetu w kulturze168 Rozdział V. Problem autorytetu a hermeneutyka Hansa-Georga Gadamera173 Wstęp173 W stronę krytyki czystego autorytetu173 Wyzwolenie spod autorytetu przyrodoznawstwa: przeżycie178 Autorytet i oświecenie – spór Hansa-Georga Gadamera z Jürgenem Habermasem180 Błąd oświecenia a oświeceniowy błąd Hansa-Georga Gadamera181 Oświecenie i romantyzm – autorytet w walce na dwa fronty184 Pochwała wpływu fragmentu: autorytet jako ślad185 Klasyk jako autorytet: warunki realnego spotkania187 Problem normatywności autorytetu190 Rozdział VI. Z programu badań nad autorytetem u Richarda Sennetta (zapiski z lektury)197 Wstęp197 Poza ujęcia Maxa Webera i Zygmunta Freuda: autorytet jako dwoistość respektu i lęku198 Mechanizm więzi (z) odrzucenia202 Trzy przypadki: autorytet z odrzucenia, autorytet jako substytucja ideału, autorytet jako fantazmat zniknięcia203 Autorytet z ducha negacji206 Autorytet ewoluującego paternalizmu209 Autorytet relacji beznamiętnej jako perwersyjnej autonomii215 W stronę autorytetu racjonalnego: poprzez cztery kryzysy219 O wspólnictwie autorytetów i ich ofiar222 Autorytet jako ślad wyższego świata225 O trudnościach „czytania” autorytetu i o presji jego iluzji226 O groźbie niskiego autorytetu229 Rozdział VII. (Po)nowoczesna aura dla autorytetu – impulsy myśli Zygmunta Baumana231 Wstęp231 Ślady autorytetu w zarysie socjologicznym z 1962 roku231 Etyczne fiasko autorytetu nowoczesności236 Autorytet: między parweniuszem, idolem i spożywcą a życiem w roju239 Autorytet z lęku i niepewności245 Rozdział VIII. Pułapy i pułapki słownikowe249 Wstęp249 Bezradność słownikowa – odsłona pierwsza249 Słowniki filozoficzne i ich ograniczenia252 Autorytet w nauce – ujęcie Janusza Goćkowskiego253 Casus popularnego marksizmu255 Wariant katolicki: afirmacja ideału256 Przewrotność Roberta Nisbeta261 Rozdział IX. Przymiarki pedagogiczne, mielizny i inne przeszkody psychologiczne263 Wstęp263 Trudności w problematyzowaniu autorytetu263 Funkcjonalność autorytetu i jego ambiwalencja266 Pierwszeństwo autorytaryzmu?269 Słowniki psychologiczne270 Profile autorytetu w perspektywie rozwojowej – Erik Erikson i Lawrence Kohlberg oraz ich niedoczytania pedagogiczne274 Autorytet jako „specyfika i indywidualność” – źródło „partycypacji mistycznej” według Carla Gustava Junga281 Rozdział X. Autorytet w perspektywie komunikacyjnej289 Wstęp289 Przypadek Jürgena Habermasa289 Między narcyzmem i Cieniem295 Pytanie o style bycia autorytetem: poza Hermanna Hessego298 Estetyki oddziaływania302 W stronę autorytetu symbolicznego306 Rozdział XI. Autorytet w świetle Slavoja Žižka wykładni psychoanalizy Jacques’a Lacana311 Wstęp311 W kwestii autorytetu dyskursu naukowego312 Typy dyskursu i pozycje autorytetu317 Patologia autorytetu – pytania w kontekście groźby przemocy321 Autorytet ojca (Imienia-Ojca) wobec dziecka323 Wolność woli i perswazja (sugestia) autorytetu324 Zmienne losy recepcji autorytetu: przypadki Hannah Arendt i Zygmunta Freuda326 Autorytet wobec innych i ich dzieł330 Autorytet jako efekt performacji: między emanacją i namiastką mądrości332 Pozór autorytetu w wariancie totalitarnym336 Autorytet wobec roszczeń ofiary i wyzwania cierpienia337 Przeciw autorytetowi Nikogo339 Rozdział XII. Nauczyciel jako autorytet – o błędach opisów i projektów normatywnych341 Wstęp341 Przeciw ideałowi niekwestionowania u Mieczysława Łobockiego342 Pozorny prymat ufności345 Przestrogi w pracach Henryki Kwiatkowskiej348 Przeciw integralnej sentymentalności356 W stronę autoryzacji – współmyślenie na marginesie rozważań Marii Dudzikowej o autorytecie nauczyciela359 Marzenie Johna Holta o autorytecie „naturalnym” nauczyciela – z namawianiem do forteli w grze „w Szkołę” w pułapce formalizmu edukacyjnego362 Rozdział XIII. Błąd sentymentalizmu, dydaktyzmu i psychologizmu – pytanie o ukryty autorytaryzm i bezradność wobec słabości autorytetu pedagogicznego nauczycieli371 Wstęp371 Stefana Baleya elementy psychologii wychowawczej a autorytet372 Przeciw dydaktyzmowi Bolesława Niemierki376 Psychologizm Jolanty Miluskiej i innych382 O braku „fazowego” myślenia o autorytecie nauczyciela – z ograniczoną wizją „poziomu” autonomii i słabością badań nad aspektem stabilizującym komfort zamiast stymulacji rozwoju384 Rozdział XIV. Autorytet pedagogiczny jako medium „obiektów niemych kulturowo” – o filozofii wychowania Zygmunta Mysłakowskiego399 Wstęp399 Przeciw sentymentalizacji autorytetu400 W stronę autorytetu post-konwencjonalnego402 Autorytet przeciw Erosowi? (pytanie o pedagogiczne minimum wpływu)403 Autorytet w kontekście dydaktyki przeżycia, podniet i sprzężenia406 Autorytet między napięciem i rozproszeniem410 Rozdział XV. Autorytet przeciw dominacji. Radykalna wizja autorytetu w pedagogice amerykańskiej (Larry Grossberg, Henry A. Giroux i Peter McLaren)413 Wstęp413 Cztery typy elitaryzmu i autorytetu w edukacji415 Źródła walki o autorytet (w) edukacji422 Autorytet między dominacją a hierarchią423 Zadanie pracy wobec autorytetu426 Autorytet i intelektualiści429 Jak bronić autorytetu przed konserwatyzmem i liberalizmem?431 Autorytet w perspektywie trójwymiarowej niewspółobecności433 W stronę głosu jako przejawu autorytetu435 Trzy sposoby widzenia kryzysu autorytetu438 Od zysku z krytyki autorytetu do odzysku autorytetu (dla) krytyki440 Peter McLaren o językowym i etycznym upełnomocnieniu do walki o autorytet447 Edukacja jako walka o nowe oblicze autorytetu452 Zamiast zakończenia – czyżby mission impossible?459 Bibliografia463 Posłowie475 Słowo od autora475 Maria Dudzikowa – Na marginesie maszynopisu481 Stanisław Zbigniew Kowalik – Opinia o książce497 Zbigniew Kwieciński – Recenzja wydawnicza (fragmenty)507 Bogusław Śliwerski – Rekomendacja lektury...509 Indeks nazwisk515 Podtytuł: (przechadzki krytyczne w poszukiwaniu dyskursu dla teorii) ISBN: 978-83-7587-246-0 Wydawnictwo: Impuls Autorzy: Witkowski Lech Wydanie: 1 Rok wydania: 2013 Miejscowość: Kraków Typ publikacji: ebook Ilość stron: 522 Języki publikacji: polski Tematyka: Pedagogika Oświata i szkolnictwo