Śląsk Cieszyński: obrazy przeszłości a tożsamość miejsc i ludzi (E-book) Bełchatów

Celem niniejszej publikacji jest ukazanie przeszłości, dziedzictwa i tradycji Śląska Cieszyńskiego jako źródeł współczesnej tożsamości jego mieszkańców budowanej w oparciu o pamięć historyczną, indywidualną i zbiorową – funkcjonujących w różnych społeczno-kulturowych kontekstach i wykorzystywanych w różnych obszarach życia społecznego. Autor śledzi przejawy odwoływania się do szeroko rozumianej przeszłości i tradycji Śląska Cieszyńskiego, a zwłaszcza działania podejmowane przez mieszkańców tego regionu w celu zachowania własnego dziedzictwa i zaprezentowania go innym bądź przekazania następnym pokoleniom. Choć działania te przybierają rozmaite formy i odbywają się w wielu miejscach, a ich adresatami są zarówno „tutejsi”, jak i „przyjezdni”, to niewątpliwie współtworzą one dyskurs zbudowany wokół tego regionu. Można je postrzegać jako współczesny przejaw regionalizmu, zestaw praktyk służących wytwarzaniu i podtrzymywaniu tożsamości kulturowej mieszkańców Śląska Cieszyńskiego, które ostatecznie mają stworzyć społeczno-kulturowy obraz regionu odróżniający go od wszystkich miejsc leżących poza jego granicami. Można je również widzieć jako ilustrację ogólniejszych mechanizmów towarzyszących kulturze pamięci oraz form, jakie przyjmują w regionie zróżnicowanym wyznaniowo i mającym cechy pogranicza. Spis treści: Normal 0 21 false false false MicrosoftInternetExplorer4 Spis treści Wprowadzenie / 9 Zarys problematyki badawczej i związanych z nią zagadnień Tożsamość – pamięć – zbiorowość / 15 Tożsamość indywidualna i społeczna / 15 Tożsamość a pamięć / 20 Pamięć a historia / 25 Tożsamość a tradycja / 32 Tożsamość a przestrzeń / 42 Źródła i procedury badawcze / 45 Perspektywa badawcza / 46 Charakterystyka badań i materiału badawczego / 52 Obszar badawczy w ujęciu historycznym – kwestie narodowościowe, kulturowe i wyznaniowe Charakterystyka badanego obszaru / 63 Rys historyczny / 68 Uwarunkowania kulturowo-społeczne / 87 Uwarunkowania narodowo-wyznaniowe / 92 Tradycja i pamięć minionego w działaniu Podmiot wobec przeszłości / 105 Dokumentowanie przeszłości a zmieniający się kontekst społeczno-kulturowy / 110 Stowarzyszenia w służbie pamięci o przeszłości regionu / 114 Cele edukacji regionalnej a przeszkody w ich osiąganiu / 119 Promowanie regionu w instytucjach szkolnych i placówkach edukacyjnych / 125 Szkolne izby regionalne / 125 Scenariusze edukacji regionalnej / 127 Szkolne zespoły folklorystyczne i programy artystyczne / 129 Kilka słów o konkursach / 132 Materiały promocyjne dla dzieci i młodzieży / 140 Wybrane współczesne strategie odwoływania się do przeszłości Śląska Cieszyńskiego / 142 Przywracanie pamięci i strategie odróżniające / 146 Ślady „innego” / 146 Mieć coś specyficznego… / 151 Gry miejskie, widowiska historyczne, wizualizacje przeszłości… / 155 Rekonstrukcje historyczne / 163 Odtwarzanie minionych epok / 173 Folkloryzm, czyli folklor odtwarzany / 177 Ludowość i zabawa / 184 Między estetyką, instytucjonalizacją a utowarowieniem tradycji / 189 Tradycja dofinansowana / 197 Góralskość odgrywana i sponsorowana / 202 Kulinaria – tożsamość od kuchni / 208 Przeżywanie wspólnoty / 216 Spotkania, zjazdy i genealogie / 216 Stowarzyszenia uhistoryczniane / 219 Bycie tu stela i nie stela / 227 Budowanie wspólnoty pamięci / 238 Mówiąc o miejscu, jego przeszłości i tożsamości Kultura historyczna a kultura pamięci / 243 Kalendarze regionalne Śląska Cieszyńskiego / 246 Muzealizacja – narracja – tożsamość / 255 Kalendarze a palimpsestowy charakter miejsc / 261 Miejsce pamięci i tożsamości w wirtualnej rzeczywistości / 270 Między tym, co „nasze”, a atrakcją turystyczną Śląskocieszyńska turystyka / 279 Semiofory – nostalgiczne depozytariusze przeszłości / 288 Przeszłość zmuzealizowana / 296 Rekonstrukcja i rywalizacja / 309 Dziedzictwo jako inwestycja i atrakcja / 318 „Nieprofesjonalne” miejsca pamięci – ludzie, przestrzeń, opowieści / 325 Przeszłość w spojrzeniu „innego” / 332 O izbach regionalnych i muzeach Śląska Cieszyńskiego / 336 Znaczenie miejsc pamięci / 347 Pamięć zbiorowa – różnica – konflikt Wojna na pomniki / 353 Pomnik jako znak / 354 Figury niezgody / 360 Wyznaczanie granic – „Ślązaczka” i Masaryk / 367 Historie w opozycji – spór o Šnejdárka / 381 Różne wspólnoty, różne obrazy / 382 Przeszłość, która dzieli / 386 Walka na (narodowe) argumenty / 389 Dwie wizje historii – dwie narracje / 405 Mapa jako nośnik pamięci w kontekście wojny na pomniki / 416 Inne kwestie sporne / 424 Spięcia o podłożu religijnym i światopoglądowym / 424 Mit cesarza / 443 Odczytania PRL / 446 Wokół Podbeskidzia / 451 Przestrzeń przemilczenia / 462 Walka o współczesny obraz pamięci / 473 Zakończenie / 481 Wykaz wybranych muzeów, izb pamięci, izb regionalnych prywatnych oraz zakładanych przez organizacje pozarządowe / 485 Wykaz najczęściej stosowanych skrótów / 491 Objaśnienie skrótów stosowanych w zapisie wywiadów / 491 Bibliografia / 493 Publikacje książkowe i artykuły w czasopismach / 493 Publikacje elektroniczne / 516 Shrnutí / 537 Summary / 541